Son illər innovasiyaların geniş tətbiqi sayəsində məşğulluq xidmətlərinin, ümumilikdə bu sahədə idarəçiliyin elektronlaşdırılması üçün ardıcıl layihələr icra olunur. Onlardan biri də "Əmək və Məşğulluq" altsistemidir (ƏMAS).
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin təqdimatında həyata keçirilən bu sistem ötən ilin may ayından istifadəyə verilib. Bəs ƏMAS nə deməkdir, mahiyyəti və əhəmiyyəti, eləcə də funksiyaları nədir?
ƏMAS əmək münasibətlərinin tənzimlənməsi və məşğulluğun təmin edilməsi proseslərində işəgötürənlər və işçilərin, işsiz və işaxtaranların vahid elektron sistemdə cəmləşməsini təmin edir. Sadə dillə desək, ƏMAS işsizlərlə işaxtaranların istifadə edə biləcəyi bir platformadır. Yeni altsistemin işəgötürən üçün faydası odur ki, işçi ilə rəsmi münasibətlər, sənədləşmələr kağız üzərində deyil, elektron formada həyata keçirilir. Yəni əmək müqavilələri elektron qaydada bağlanır, rəqəmsal kadr uçotuna keçilməsi, əmək münasibətləri zamanı kağız üzərində aparılan digər əməliyyatların rəqəmsal müstəviyə keçirilməsi təmin olunur. Ən əsası isə ölkə üzrə bütün vakansiyalar vahid bir platformada görünür.
Vakansiyaların vahid bir platformaya keçidi həm işsizlər, həm işaxtaranlar, həm də özəl işədüzəltmə şirkətləri üçün maraq kəsb etdiyinə görə vakansiyaların axtarışı daha cəlbedici, daha operativ və əlçatandır. Bu da o deməkdir ki, Azərbaycanda artıq əmək münasibətlərinin dəyişməsi, yeni formaya keçidi sürətlənib. Bundan başqa, ƏMAS Azərbaycan üzrə məşğulluq platformasını, məşğulluq xəritəsini və məşğul şəxslərin reyestrini özündə ehtiva edir, Dövlət Məşğulluq Agentliyinin işəgötürənlər, işəgötürən birliklər, işədüzəltmədə vasitəçilik fəaliyyəti ilə məşğul olan hüquqi şəxslər və həmkarlar ittifaqı ilə birgə fəaliyyətinin elektron qaydada aparılmasını tənzimləyir.
Dövlət Məşğulluq Agentliyinin Əmək bazarının təhlili və inkişafı departamentinin müdiri Elman Sadıqovun söylədiyinə görə, indiyə kimi əmək bazarında işçi və işədüzəltmə prosesləri paralel gedirdi, kəsişmə nöqtələri ya gec olur, ya da heç baş vermirdi: "Yəni işəgötürən işçi axtarır, tələblərinə uyğun gələn işçi isə başqa istiqamətlərdə iş axtarır, həmin vakansiyanı və axtarışı görmürdü. Nəticədə ya işəgötürən digərlərinə nisbətən "daha yaxşı" prinsipi ilə ona müraciət edən namizədi seçir, ya da bir sıra hallarda uyğun namizəd tapmadığı üçün vakansiya boş qalırdı. Bir sıra hallarda isə sahibkar həqiqətən savadlı kadr axtarmasına baxmayaraq, hansısa subyektiv amillər səbəbindən ona mövcud vakansiyalara layiqli deyil, fərqli parametrlər üzrə seçilən namizədlər təqdim edilirdi. Bu gün isə fərqlidir, yeni altsistem peşəkar işədüzəltmə şirkətləri üçün də faydalıdır. Əmək bazarı dəyişir, texnologiyalar inkişaf edir, işəgötürənlərin tələbləri artır. Sistemin tapa bilmədiyi işçiləri isə işədüzəltmə şirkətləri axtarıb tapa bilir. Sözün həqiqi mənasında, ölkədə "beyin ovu" ("headhunting") dünyanın inkişaf etmiş və etməkdə olan ölkələrində olduğu kimi daha peşəkar müstəviyə çıxır".
E.Sadıqov daha sonra bildirir ki, işəgötürənlər indiyəcən müxtəlif səbəblərdən vakansiyalarının yalnız müəyyən bir hissəsini vakansiya bankına yerləşdirirdilər: "Həmin yerləşdirilən vakansiyalar bəzən gec yerləşdirilir, ya da məlumatlar natamam olurdu. Yeni sistemdə isə şirkətin ştat vahidləri, əmək müqavilələri sistem üzərindən həyata keçirildiyi üçün vakansiyalar sistemdə avtomatik əks olunur. Bununla yanaşı, işəgötürənin haqqı var ki, öz imkanları hesabına işçi tapmağı planlaşdırdıqları vakansiyaları aktiv və ya passiv etsin. ƏMAS nəticəsində idarə, müəssisə və təşkilatlarda bürokratik süründürməçiliklər minimuma enib".
"Əmək və Məşğulluq" altsistemi qısa bir zamanda nəinki öz effektini verib, hətta beynəlxalq müsabiqələrdə iştirak etmək hüququ da qazanıb. Xəbər verildiyi kimi, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyindəki Dövlət Məşğulluq Agentliyi İngiltərədə fəaliyyət göstərən nüfuzlu marketinq və konsaltinq şirkətinin keçirdiyi "Business Awards UK" müsabiqəsinin qalibi olub. Agentlik 13 istiqamətdə qiymətləndirmənin aparıldığı müsabiqəyə ölkəmizin son illərin mühüm rəqəmsal sosial layihələrindən olan "Əmək və Məşğulluq" altsistemini təqdim edib. Dövlət və özəl sektorda çalışan peşəkar münsiflərdən ibarət komissiya tərəfindən ƏMAS yüksək dəyərləndirilib. Dövlət Məşğulluq Agentliyi müsabiqənin "Rəqəmsal Transformasiya-2023" (2023-Digital Transformation Awards) kateqoriyasında "Ən Yaxşı Çevik Transformasiya" nominasiyası üzrə qalib seçilib. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, ƏMAS bundan əvvəl "IDDA Awards" müsabiqəsində "İlin Rəqəmsal Layihəsi" nominasiyasında da qalib olub. Habelə bu ilin martında "İnformasiya Cəmiyyəti üzrə Ümumdünya Sammiti - 2023" çərçivəsində Cenevrədə keçirilən müsabiqədə iştirak edərək "Çempion layihə" mükafatına layiq görülüb.
Züleyxa ƏLİYEVA,
"Azərbaycan"
