M.F.Axundzadə
adına Azərbaycan Milli Kitabxanasında 1962-ci ildə yaradılan Nadir kitablar bölməsi
2013-cü ildə şöbə statusu almışdır. Hazırda Nadir kitablar muzey şöbəsi kimi fəaliyyətini
davam etdirir.
Dilindən,
əlifbasından, nəşr yerindən asılı olmayaraq xalqların minillik elm və mədəniyyət tarixini əhatə edən 5 000 kitab şöbənin nadir
xəzinəsidir. Bu xəzinənin ən qədim nəşri 1573-cü ildə latın və yunan dillərində
nəşr olunmuş "Homerlə Hesiodun mübahisəsi”, 1595-ci ildə alman dilində nəşr edilmiş
"Türklər haqqında 10 nəsihət” kitablarıdır. Qotik ədəbiyyatla yanaşı, dünya mədəniyyəti
xəzinəsini zənginləşdirən Azərbaycanın dahi filosof şairləri Xaqani Şirvaninin
"Külliyyati-Xaqani”, Nizami Gəncəvinin "Xəmsə” (1845), Məhəmməd Füzulinin "Leyli
və Məcnun” (1858) daşbasma nəşrləri də yer almışdır.
Orta əsrlər
dövrünün ən məşhur təbiblərindən olan İbn Sinanın ərəb dilində "Qanun ət-Tibb”
(1878), fars ədəbiyyatının görkəmli şəxsiyyətləri Firdovsi, Ömər Xəyyam, Sədi Şirazi,
Hafiz Şirazi kimi dühaların da daşbasma nəşrləri qorunur. Şöbənin fondunda müəlliflərin
sağlıqlarında nəşr olunmuş ədəbiyyat kolleksiyası da nümayiş etdirilir. Bu kolleksiyaya
dahi rus şairi A.S.Puşkinin "Puqaçov üsyanının tarixi” (1834), görkəmli Azərbaycan
şairi və ictimai xadimi Abbasqulu ağa Bakıxanovun "Kratkaya qrammatika persidskoqo
yazıka” (1841), rus şərqşünaslıq elminin banisi Mirzə Kazım bəyin "Müxtəsərül-vikayət...”
(1845), Azərbaycan dramaturgiyasının banisi Mirzə Fətəli Axundzadənin "Komedii”
(1853) kitabları daxildir.
Şöbənin fondunda
həmçinin Rusiya imperiyasında Azərbaycan dilində ərəb qrafikası ilə 1779-cu ildə
nəşr olunmuş "Məzidi-izzət və müqəddəs cənublu mübaliğə ilə hökmdari-padşahi-əzəmi-imperatoriçə
Yekaterina saniyə həzrətlərinin cəmi Rusiyyə imperiyasında əyalətlərin nizam və
tərtibi üçün icad və imla olunmuş qanuni-cədiddir” kitabı saxlanılır.
Şöbənin fondunda miniatür kitab kolleksiyası da nümayiş etdirilir.
Bu kolleksiyanın ən kiçik formatlı kitablarından M.Y.Lermontovun "Parus” (2012,
20x16mm) və V.Bakaldinin "Moy Baku” (2013, 22x17mm) kitablarını göstərə bilərik.
Məhəmməd NƏRİMANOĞLU,
Ağaəli MƏMMƏDOV
(foto),
"Azərbaycan”
