Demokratlar Partiyasının yeni siması önə çıxır
Nyu Yorkda Demokratlar Partiyasının praymerizində qalib gələn Zohran Mamdaninin meqapolisin növbəti meri olmaq ehtimalı yüksəkdir. Bu xəbər Amerikada xeyli hiddət, heyranlıq, qorxu və fərziyyələrə səbəb olub.
Söhbət təkcə 33 yaşlı Mamdaninin mənşəyi deyil, həm də onun təbliğ etdiyi siyasətdən gedir. O, Uqandada anadan olub, islamı qəbul edib, orta təbəqə üçün müavinətlər və bonuslar vəd edir, habelə Fələstinin tərəfdarıdır. Belə bir namizədin qələbəsi son illər mövqelərini əhəmiyyətli dərəcədə itirməkdə olan ABŞ Demokratik Partiyası üçün yeni dövr ola bilər.
Bəs bir solçu siyasətçi ABŞ siyasi sistemində nəyisə dəyişə biləcəkmi? Zohran Mamdani ziyalı ailəsində anadan olub. Atası müstəmləkəşünaslıq üzrə professor, anası kino rejissorudur. Valideynlərinin Hindistan, Uqanda və Amerika kökləri var. Solçu baxışların tərəfdarı olan gənc siyasətçi karyerasına "Amerika Demokratik Sosialistləri" təşkilatının dəstəyi ilə başlayıb. 2020-ci ildə Nyu York Dövlət Assambleyasında post üçün Demokratlar Partiyasının ilkin seçkilərində qalib gəlib. Onun ən diqqətəlayiq nailiyyəti 2024-cü ildə Nyu Yorkda pulsuz avtobuslar pilot proqramını işə salmasıdır.
Merlik kampaniyasına da Mamdani sosialist gündəmi ilə başlayıb. Onun əsas təkliflərinə pulsuz ictimai nəqliyyatın genişləndirilməsi, minimum əməkhaqqının tədricən saatda 16 dollardan 30 dollara qaldırılması, uşaqlı ailələrə dəstək və ucuz məhsullarla şəhər mağazalar şəbəkəsinin yaradılması daxildir. Lakin əleyhdarlarını xüsusilə qəzəbləndirən odur ki, Mamdani ildə 1 milyon dollardan çox qazanan şirkətlər və fiziki şəxslər üçün vergiləri qaldırmağı, eləcə də şəhərdə kirayə mənzillərin əlçatanlığını artırmaq üçün müəyyən mülklər üzrə icarə haqqı artımlarını dondurmağı planlaşdırır.
Mamdaninin əsas rəqibi Demokratlar Partiyasının siyasi ağırçəkili fiquru Endryu Kuomodur. O, 2011-ci ildən 2021-ci ilə qədər Nyu York qubernatoru vəzifəsində çalışıb və 11 qadın onu iş yerində cinsi təcavüzdə ittiham etdikdən sonra vəzifəsini tərk edib. Beləliklə, liberal Amerikanın ulduzu olan E.Kiomo təcavüzdə və COVID-19 ölümləri ilə bağlı məlumatları gizlətməkdə ittiham olunur. Buna baxmayaraq, Kuomo isteblişmentlə əlaqələri, partiya aparatını manipulyasiya etmək bacarığı və sərt idarəetmə tərzinə görə Demokratik Partiyasında uzun müddətdir yüksək nüfuza malikdir. Meriya başçısı kampaniyası zamanı Kuomo özünü təcrübəli və effektiv menecer kimi göstərib və mötədil mövqelərdən çıxış edib. Onun Nyu York merliyinə namizədliyi siyasətə qayıdışı ola bilərdi.
Məhz buna görə də Mamdaninin praymerizdə qələbəsi belə böyük və gözlənilməz bir xəbər olub - yeni gələn sosialist təcrübəli ağırçəkiliyə qalib gələrək demokratların namizədliyini qazanıb. Ümumilikdə Mamdani 56, Kuomo isə 44 faiz səs qazanıblar.
Məğlubiyyətə baxmayaraq, Kuomo hələ də seçki bülletenində müstəqil namizəd olaraq görünəcək. Lakin onun fəal şəkildə kampaniya aparıb-aparmayacağı hələ məlum deyil. Hazırkı mer Erik Adams da müstəqil namizəd kimi seçkilərdə iştirak edəcək.
Zohran Mamdanini isteblişment siyasətçilərindən fərqləndirən mühüm xüsusiyyət onun nisbətən ucuz - 8 milyon dollarlıq kampaniya ilə qalib gəlməsidir. Kuomonun isə təxminən 25 milyon dolları var idi. Kuomo büdcənin böyük hissəsini milyarder Maykl Blumberq də daxil olmaqla əsas donorlardan alıb. Mamdani bildirib ki, onun kampaniyası şəhər sakinlərinin özləri tərəfindən maliyyələşdirilib və orta ianə 84 dollar təşkil edib.
Amma ötən praymerizlərin göstərdiyi kimi, kampaniyanın büdcəsi o qədər də vacib deyil. Aparıcı mediadan, televiziyadakı adi reklamlardan və şəhər bannerlərindən, demək olar ki, heç bir dəstəyi olmayan Mamdani sosial şəbəkələrə, könüllülər hərəkatına və şəhər sakinləri ilə şəxsi təmaslara arxalanıb. Onun tərəfdarları həmçinin konsert məkanları və barların yaxınlığında çadırlar qurub, ədəbiyyat paylayıblar. Mamdaninin özü də şəxsən qapı-qapı gəzib və insanlarla danışmaq üçün metroya enib. Praymerizdən əvvəl hətta Manhetteni də piyada gəzib.
Mamdani sərvətin yenidən bölüşdürülməsindən danışıb, sosial təminatlar, şəhər xidmətlərinin əlçatanlığını vəd edib və şəhərdə yaşayış xərclərini azalda biləcəyini bildirib. Nəticədə o, təkcə gənclərin deyil, həm də orta təbəqənin, fəhlələrin, Asiya və ispandilli əhalinin dəstəyini qazana bilib. Bu da ona nominasiyada qalib gəlməyə kömək edib.
Mamdaninin kampaniyası Çin, benqal, Nepal və ispan dillərində də aparılıb və onun könüllüləri məscidlərə və Asiya məhəllələrinə gediblər. Nüfuzlu solçu "Æacobin" nəşri yazır ki, Mamdaninin kampaniyası fəhlə sinfi tərəfindən fəhlə sinfi üçün yaradılıb. Nəşr həmçinin vurğulayır ki, bir çox şəhər sakinləri Nyu Yorkda mənzil xərclərinin sürətlə artmasından yorulublar və o üzdən Mamdaninin kampaniyası məhz buna yönəlib.
Rizvan CƏFƏROV,
"Azərbaycan"
jpg_1765220511.jpg)
