07 Dekabr 2023 10:45
277
İQTİSADİYYAT
A- A+
Dünya iqtisadiyyatı üçün qarşıdakı 5 ilin gözləntiləri nikbin deyil 

Dünya iqtisadiyyatı üçün qarşıdakı 5 ilin gözləntiləri nikbin deyil 

 

Beynəlxalq Valyuta Fondunun (BVF) rəhbəri Kristalina Georgiyevaya görə,  1990-cı ildən üzü bəri dünya iqtisadiyyatı qarşıdakı 5 ildə ən bədbin proqnoza sahib olacaq. 
Belə ki, BVF-nin gözlədiyi artım 3 faiz ətrafındadır. Bu rəqəm son 20 ilin ən aşağı artım faizidir. BVF rəhbərinin sözlərinə görə, bu, 1990-cı ildən üzü bəri ortamüddətli qlobal ÜDM artımı üçün ən aşağı proqnozdur. Beləliklə, aydın görünən odur ki, bu artım son 20 ilin orta göstəricisindən nəzərəçarpacaq dərəcədə - 3,8 faiz aşağıdır.
2022-ci ildə qlobal iqtisadi ekspansiya tempi demək olar ki, yarıya - 6,1 faizdən 3,4 faizə enmişdir. 2023-cü ildə BVF əksər inkişaf etmiş iqtisadiyyatlarda əmək bazarlarının gücünə və istehlak xərclərinə, habelə Çində antikoronavirus məhdudiyyətlərinin aradan qaldırılmasının müsbət təsirinə baxmayaraq, 3 faizdən az artım gözləyir. Georgiyeva qeyd edib ki, həm qısa, həm də ortamüddətli perspektivdə artım tarixi müqayisədə zəif olaraq qalmaqdadır.
BVF rəhbəri bildirib ki, bu il qlobal ÜDM artımının yarısı Çin və Hindistanın payına düşəcək. Hazırda ABŞ və Avrozonada daha yüksək bank dərəcələri tələblərinin təsiri altında iqtisadi fəaliyyət yavaşımaqdadır. Georgiyeva  bu il inkişaf etmiş iqtisadiyyatların təxminən 90 faizinin artım tempinin azalacağını  proqnozlaşdırıb. BVF-nin baş direktoru qeyd edib ki, aşağı gəlirli ölkələr üçün də vəziyyət pisləşməkdədir. Borc almaq daha baha başa gəldiyindən onların ixracına da tələbat azalacaq. Bu  minvalla aşağı gəlirli ölkələr ciddi zərbə alacaqlar. 
Yoxsulluq və aclıq dərinləşə bilər. Georgiyeva xəbərdarlıq edib ki, bu, koronavirus böhranı zamanı başlayan təhlükəli tendensiyadır: "Artan geosiyasi gərginliklər və hələ də yüksək inflyasiya şəraitində güclü bərpa təəssüf ki,  çətin olaraq qalmaqdadır. Bu, hər kəsin, xüsusən də ən həssas insanların və ölkələrin perspektivlərinə xələl gətirir". Onun sözlərinə görə, hökumətlər üç əsas vəzifəni həll etməlidir: birincisi,  inflyasiya ilə mübarizə və maliyyə sabitliyinin qorunması; ikincisi, ortamüddətli artım perspektivlərinin yaxşılaşdırılması; üçüncüsü qlobal bərabərsizliklə mübarizə üçün həmrəyliyin inkişafı.
K.Georgiyeva həmçinin ona da diqqət ayırmışdır ki, uzunmüddətli perspektivdə qlobal ticarətin parçalanmasının dəyəri qlobal ÜDM-in 7 faizini təşkil edə bilər. Bu rəqəm isə təxminən Almaniya və Yaponiyanın illik istehsalının cəminə bərabərdir. Texnoloji fərqi də əlavə etsək, bəzi ölkələr ÜDM-in 12 faizə qədərini itirə bilər. Birbaşa xarici investisiyalar daxil olmaqla kapital axınının parçalanması da artım perspektivlərinə zərbə olacaq. Xatırladaq ki, martın sonunda BVF rəhbəri faiz dərəcələrinin kəskin artması səbəbindən qlobal maliyyə sabitliyinə qarşı yüksələn risklər barədə xəbərdarlıq etmişdir.
Ümumiyyətlə, iqtisadçılar 2023-2033-cü illəri qlobal risklərin böhran onilliyi kimi qeyd edirlər. Həyatın dəyərinin artması böhranı, təbii fəlakətlər, geoiqtisadi konfrantasiyalar - qarşıdakı illərin qlobal risklərinə aiddir. Bu, Dünya İqtisadi Forumunun gəldiyi qənaətdir. Köhnə və yeni risklərin qarışması 2023-2033-cü illərin böhran mühitini təyin edəcək. Etiraf etmək lazımdır ki, dünya artıq bir sıra qlobal risklərlə üzləşmişdir: böhran riskləri, həyatın böhranı riski, ticarət müharibələri, nəhəng sosial gərginliklər, geosiyasi qarşıdurmalar və nüvə müharibəsi təhlükələri ciddidir. Bütün bu təhlükələr qarşıdakı onillikdə müəmmalıq səviyyəsinə görə unikal prosesə çevrilir. Dünya iqtisadi forumu hələ 2022-ci ildəki məruzəsində 32 istiqamət üzrə riskləri seçib ayırmışdır. Bu risklərin reytinqi 2 və 10 il üçün hesablanmışdır. 
İqtisadçılar müxtəlif ekspert rəyləri hazırlasalar da, iqtisadi proqnozların nə dərəcədə reallığa uyğun gəldiyini təyin etmək çətindir. Geosiyasi gərginliklər ucbatından dünyada iqtisadiyyatın zəifləməsi sürünən böhranlara apara bilər. Deqloballaşmaya can atmaq isə mövcud olan beynəlxalq idarəetmə mexanizmləri üçün riskdir. Bir sözlə, bəşəriyyət bütünlükdə ciddi iqtisadi çətinliklərin müəmmalı krosvordlarını həll etmək məcburiyyətindədir. 

Bahadur İMANQULİYEV, 
"Azərbaycan"

Digər Xəbərlər

QƏZETİN ÇAP VERSİYASI

XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər

"Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Türkiyə Respublikası Hökuməti arasında turizm sahəsində əməkdaşlıq haqqında Saziş"in təsdiq edilməsi barədə

01:04
18 Fevral

"Sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların dayandırılması haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə

01:03
18 Fevral

Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsində, Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsində, Azərbaycan Respublikasının Cinayət-Prosessual Məcəlləsində, "Yetkinlik yaşına çatmayanların baxımsızlığının və hüquq pozuntularının profilaktikası haqqında", "İnsan alverinə qarşı mübarizə haqqında" və "Məişət zorakılığının qarşısının alınması haqqında" Azərbaycan Respublikasının qanunlarında dəyişiklik edilməsi barədə

01:03
18 Fevral

"Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi ilə Vyetnam Baş Statistika İdarəsi arasında statistika sahəsində əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu"nun təsdiq edilməsi barədə

01:02
18 Fevral

"Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsində və Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının 2024-cü il 27 dekabr tarixli 115-VIIQD nömrəli Qanununun tətbiqi və bununla əlaqədar Azərbaycan Respublikası Prezidentinin bəzi fərmanlarında dəyişiklik edilməsi barədə

01:01
18 Fevral

"Yetkinlik yaşına çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi üzrə komissiyalar haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının 2024-cü il 27 dekabr tarixli 113-VIIQD nömrəli Qanununun icrası ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikası Prezidentinin bəzi fərmanlarında dəyişiklik edilməsi barədə

01:01
18 Fevral

"Yetkinlik yaşına çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi üzrə komissiyalar haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi haqqında

00:59
18 Fevral

"Yetkinlik yaşına çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi üzrə komissiyalar haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının 2024-cü il 27 dekabr tarixli 113-VIIQD nömrəli Qanununun tətbiqi və "Yetkinlik yaşına çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi üzrə komissiyalar haqqında" Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2002-ci il 25 iyul tarixli 735 nömrəli Fərmanında dəyişiklik edilməsi barədə

00:58
18 Fevral

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsində, Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsində, "Azərbaycan Respublikasının Konsul Nizamnaməsinin təsdiq edilməsi haqqında", "Sosial sığorta haqqında", "Dövlət qulluğu haqqında", "Azərbaycan Respublikasının diplomatik nümayəndəliklərində və konsulluqlarında xidmət keçən diplomatik xidmət əməkdaşlarının və inzibati-texniki xidməti həyata keçirən şəxslərin dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında" və "Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının qanunlarında dəyişiklik edilməsi barədə

00:57
18 Fevral

"Azərbaycan Respublikasında mənzil fondunun özəlləşdirilməsi haqqında", "Valyuta tənzimi haqqında", "Xidməti və mülki silah haqqında", "Əmtəə nişanları və coğrafi göstəricilər haqqında", "Notariat haqqında", "İcra məmurları haqqında", "İcra haqqında", "Lotereyalar haqqında", "Daşınmaz əmlakın dövlət reyestri haqqında" və "Media haqqında" Azərbaycan Respublikasının qanunlarında dəyişiklik edilməsi barədə

00:56
18 Fevral

"Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsində, Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsində, "Azərbaycan Respublikasının Konsul Nizamnaməsinin təsdiq edilməsi haqqında", "Sosial sığorta haqqında", "Dövlət qulluğu haqqında", "Azərbaycan Respublikasının diplomatik nümayəndəliklərində və konsulluqlarında xidmət keçən diplomatik xidmət əməkdaşlarının və inzibati-texniki xidməti həyata keçirən şəxslərin dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında" və "Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının qanunlarında dəyişiklik edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikasının 2024-cü il 27 dekabr tarixli 110-VIIQD nömrəli Qanununun tətbiqi və bununla əlaqədar Azərbaycan Respublikası Prezidentinin bəzi fərmanlarında dəyişiklik edilməsi haqqında

00:54
18 Fevral

Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsində və Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında

00:52
18 Fevral

Azercell abunəçilərinin nəzərinə

00:47
18 Fevral

Azərbaycanla Özbəkistan arasında müdafiə sənayesi sahəsində əməkdaşlığa dair Yol xəritəsi imzalanıb  

23:34
17 Fevral

Azərbaycan silahları “IDEX-2025” sərgisində nümayiş olunur

23:33
17 Fevral

OANA-nın növbəti Baş Assambleyasının keçiriləcəyi yer və tarix məlum olub

23:30
17 Fevral

Ruben Vardanyanın təqsirləndirildiyi cinayət işinin məhkəmə baxışı davam etdirilib

23:09
17 Fevral

Baş nazir Əli Əsədov İranın Birinci vitse-prezidenti ilə görüşüb  

23:04
17 Fevral

Omanın Şura Məclisinin sədri: Asiya Parlament Assambleyasının Bakı sessiyası təşkilatın gələcək fəaliyyətinə mühüm töhfələr verəcək

21:11
17 Fevral

Ukrayna Prezidenti sabah Türkiyəyə rəsmi səfər edəcək

20:33
17 Fevral

Mir Cəlal Paşayevin “Füzuli sənətkarlığı” əsərinin ərəb dilində nəşrinin təqdimatı keçirilib

19:40
17 Fevral

ÇOX OXUNANLAR

OXUCU MƏKTUBLARI

NƏŞRLƏRİMİZ

TƏQVİM / ARXİV

BAŞ REDAKTORDAN

Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!