Dövlət sərhədlərinin yükdaşımalar istisna olmaqla bağlanması, COVID19-un Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı tərəfindən pandemiya elan olunmasından sonra qlobal miqyasda verilən qərar oldu. Bundan sonra bütün dövlətlər quru, hava və dəniz sərhədlərini bağladılar.
Təbii ki, beynəlxalq birliyin üzvü kimi Azərbaycan Respublikası da analoji addım atmaq zərurəti ilə üzləşdi. Hətta Avropa İttifaqı (Aİ) xarici sərhədləri qapatmaqla yanaşı, Aİ-nin daxili bazarının 4 əsas azadlıqlarından olan insanların azad hərəkəti üzv dövlətlər arasında dayandırıldı. Bu gün də Aİ üzvü dövlətlər arasında müntəzəm olaraq sərhəd-nəzarət yoxlanışları həyata keçirilir. Ölkələr arasında sərtləşdirilmiş sərhəd rejimləri pandemiyadan sonra da bəzi məhdudiyyətlərlə qüvvədədir.
Quru sərhədlərimizin bağlı qalmasını əsaslandıran şərtlər
Azərbaycanın dövlət sərhədlərinin bağlı olmasının bir neçə mühüm səbəbi var. İlk növbədə ölkənin geosiyasi vəziyyəti, regional təhlükəsizliyin üzləşdiyi çağırışlar, ölkədaxili siyasi sabitliyin dayanıqlı təmini və təhlükəsizliyin daha da gücləndirilməsi bu qərarın verilməsində əsas rol oynayır. Ermənistanın işğalına son qoyulsa da, sərhədlərin delimitasiya və demarkasiyası üzrə dövlət komissiyası fəaliyyət göstərsə də, şərti sərhəddə gərginlik tam aradan qalxmayıb. Nəzərə almaq lazımdır ki, Ermənistanın təcavüzünə görə təxminən 700 km sərhədimiz bu dövlətlə 30 il ərzində işğal altında olmuşdur. İşğala və onun nəticələrinə görə, Azərbaycanın dövlət orqanları bu ərazilərdə öz yurisdiksiyasını icra edə bilməmişlər. Həmçinin qaçaqmalçılıq, narkotik ticarəti, qeyri-qanuni miqrasiya, kütləvi qaçqın axını təhlükəsi kimi faktorlar da sərhədlərin bağlı saxlanmasını zəruri edən şərtlərdəndir.
Quru sərhədlərinin bu gün də bağlı saxlanması Azərbaycanın milli təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi, xarici təhdidlərdən müdafiə olunması və ölkədə sabitlik mühitinin dayanıqlı möhkəmləndirilməsi üçün strateji əhəmiyyət daşıyır. Pandemiyanın xaricində - bu qərarın əsas motivi "milli təhlükəsizliyin və sabitliyin tam təmini" olmuşdur.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 23 aprel 2024-cü ildə ADA Universitetində keçirilən "COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış" forumunda çıxışında bildirmişdir ki, hazırda quru sərhədlərin müəyyən dövrdə bağlı qalmasından sonra Azərbaycanda təhlükəsizliyin gücləndiyini görürük. "Biz kənardan gələn ciddi təhdidlər və problemlərlə üzləşmişdik. Bizim bütün potensial risklərimizin kənardan gəldiyini söylədikdə mən bunu nəzərdə tuturdum", - deyə dövlətimizin başçısı qeyd edib.
Quru sərhədlərimizin bağlı qalması strateji maraqları təmin etmək məqsədi daşıyır. Azərbaycan regionda artan təsirini və milli maraqlarımıza əsaslanan müstəqil xarici siyasətini nəzərə alaraq, sərhədlərin açılması ilə bağlı qərarları diqqətlə və mərhələli şəkildə verir. Hazırda bütün ölkələrlə hava və dəniz yolları açıq olsa da, quru sərhədlərimiz insanların hərəkəti üçün bağlı saxlanılır. Bu da həm regional risklərdən qorunmaq, yeni çağırışlara hazır olmaq baxımından məqsədəuyğun sayılır.
Azərbaycanın humanizmi
Müqayisəli təhlillər aparsaq görərik ki, sabitlik olmasa nə əhalinin rifahı, nə də dövlətin və cəmiyyətin inkişafı təmin oluna bilər. Xaos olan yerə xarici sərmayələr yatırılmır, strateji əhəmiyyətli layihələr həmin məkanlarda həyata keçirilmir. Sabitlik olmayan ölkə beynəlxalq müstəvidə ciddi aktor kimi qəbul olunmur.
Azərbaycanın sərhədləri coğrafi relyefindən asılı olmayaraq, peşəkarlıqla qorunur, dövlətimizin sərhəd təhlükəsizliyi və suverenliyinin toxunulmazlığı yüksək səviyyədə təmin olunur. Nəticə etibarilə Azərbaycanın dövlət sərhədlərinin bağlı qalması bir çox daxili və xarici faktorların təsiri ilə müəyyən olunmuş strateji qərardır. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin VII çağırış Milli Məclisin 23 sentyabr 2024-cü tarixli ilk iclasında çıxışında söylədiyi fikirlər bunu bir daha təsdiqləyir. "Quru sərhədlərimizin bağlı olması bizi çox böyük fəlakətlərdən xilas etdi. Hətta bu gün - sərhədlər bağlı olan vaxtda təhlükəli hərəkətlər olur və bu hərəkətlərin qarşısı alınır", - deyə dövlətimizin başçısı bildirmişdi.
Bütün bu vacib məsələlərlə yanaşı, siyasətinin əsasında vətəndaşların təhlükəsizliyinin təmini və rifahının yüksəldilməsi dayanan Azərbaycan humanitar və humanist səbəblərdən müəyyən istisnaları da etmiş və etməkdədir. Xüsusilə son günlər baş verənlər və cənub sərhədimizdən, İran İslam Respublikasından Azərbaycan Respublikasının və xarici ölkə vətəndaşlarının təxliyəsi buna misaldır. BMT-yə üzv olan 193 ölkədən 77-si Azərbaycana müraciət edərək, İranda olan öz vətəndaşlarının və diplomatik nümayəndələrinin təxliyəsində yardım istəyib. Bu fakt Azərbaycanın həm daxili, həm də xarici siyasətində sərgilədiyi müstəqil və etibarlı mövqeyin aydın göstəricisidir. Aktual şəraitə uyğun dövlətimizin aidiyyəti qurumları öz fəaliyyətlərini müxtəlif istiqamətlərdə peşəkarlıqla yerinə yetirirlər.
Rizvan NƏBİYEV,
Milli Məclisin deputatı
