ABŞ Prezidenti Donald Tramp bildirib ki, Vaşinqtonun Ukraynadakı müharibəyə son qoymaq üçün təklif etdiyi plan Volodimir Zelenski istisna olmaqla Ukrayna danışıqlar qrupunun dəstəyini alıb. Lakin Ukrayna nümayəndə heyəti Prezidentin göstərişlərinə həmişə əməl etmələrində israr edir və ölkə lideri özü də bildirib ki, Moskvanın əsas tələbi - bütün Donbasın Rusiyanın nəzarətinə verilməsi Kiyev üçün qəbuledilməz olaraq qalır.
Dekabrın 11-də keçirilən mətbuat konfransında V.Zelenski Ukraynanın Vaşinqtona 20 bənddən ibarət sülh planının yeni versiyasını təqdim etdiyini təsdiqləyib. Xatırladaq ki, 28 bəndlik əvvəlki layihə Amerika diplomatları tərəfindən Rusiyanın təklifləri əsasında hazırlanmış və əsasən Moskvanın tələblərinə cavab verirdi. Digər məsələlərlə yanaşı, plan Rusiyanın Ukrayna ərazisini ilhaq etməsini, Kiyevin NATO-ya qoşulmaqdan imtinasını, müharibə cinayətlərinə görə Rusiyanın əfv olunmasını və Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin sayına məhdudiyyət qoyulmasını da əhatə edirdi. Bu sənəd daha sonra Florida və Cenevrədə keçirilən Ukrayna və Avropa ölkələri ilə bağlı bir neçə danışıqlar raundu zamanı yenidən nəzərdən keçirildi. Sülh planının yeni versiyası Kremlə şəxsən D.Trampın xüsusi nümayəndəsi Stiv Uitkoff və kürəkəni Cared Kuşner tərəfindən təqdim edildi. Bundan sonra sənədin sonrakı versiyası (rəsmi olaraq dərc olunmamışdı) Floridada keçirilən Ukrayna-Amerika danışıqlarında yenidən müzakirə edildi. İndi Ukrayna rəsmi olaraq yeni versiyasını Vaşinqtona qaytarıb.
V.Zelenskinin dediyinə görə, "Amerika komandasına təqdim etilən versiya son plan deyil. Bu, bir sıra sənədlərdir. Onların bir çoxu hələ yekunlaşdırılmayıb, çünki məzmunu 20 bəndlik əsas sənədin təsdiqlənmə formasından asılıdır. Bu sənəd müharibədən sonrakı iqtisadiyyatı və yenidənqurmanı, təhlükəsizlik zəmanətlərini və digər məsələləri müəyyən edir. Bəzi məqamlar əlavə detallar tələb edir və bunun üçün ayrıca sənəd yaradılacaq." ABŞ-nin planla bağlı razılaşmaq üçün hər hansı son tarix müəyyən edib-etmədiyi soruşulduqda, Ukrayna lideri konkret ultimatum və ya tarix olmadığını bildirib. Bununla belə, o əlavə edib ki, ABŞ-nin Milad bayramına qədər bu razılaşma ilə bağlı mövqeyimizi tam şəkildə anlamaq istədiyini düşünür.
Cümə axşamı axşamı D.Tramp yenidən ABŞ-nin Kiyev və Moskva ilə razılaşmaya çox yaxın olduğunu bildirib. "Fikrimcə, Rusiya ilə demək olar ki, razılığa gəlmişik. Ukrayna ilə də demək olar ki, razılığa gəlmişik. Əslində, Prezident Zelenskinin özündən başqa onun komandasındakı hər kəs razılaşma layihəsini bəyənir", - deyə Tramp bildirib. O, həmçinin qeyd edib ki, Amerika planı 4 və ya 5 əsas hissədən ibarətdir: "Bildiyiniz kimi, bu, bir az mürəkkəbdir, çünki ərazini müəyyən bir şəkildə bölmək lazımdır. Bu, asan iş deyil... "
Bu arada, ABŞ-lə danışıqlarda Ukrayna nümayəndə heyətinin rəhbəri, Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurasının katibi Rüstəm Umerov komandasının ilk prioritetinin Amerika tərəfindən Moskva ilə söhbətlərin və mövcud təkliflərin bütün layihələri haqqında tam məlumat almaq və onları Ukrayna Prezidenti ilə ətraflı müzakirə etmək olduğunu yazıb.
ABŞ lideri isə Ukraynaya həsr olunmuş görüşün dekabrın 13-də Avropada keçiriləcəyini təsdiqləyib. Lakin qeyd edib ki, Vaşinqton yalnız sülhün bərqərar olması üçün "real şans" olduğu halda iştirak edəcək.
Amerikanın "Axios" nəşrinin məlumatına görə, ABŞ və Ukrayna arasında müzakirələr iki əsas məsələyə yönəlib: ərazi və Vaşinqtondan təhlükəsizlik zəmanəti. Jurnalistlərin fikrincə, ABŞ Ukraynaya Rusiyanın hərbi nəzarəti altında olmayan ərazilərdən belə, yəni bütün Donetsk bölgəsindən qoşunlarını çıxarmağa razılıq verməsi üçün təzyiq göstərməyə çalışır. Kiyev isə bunu qəbuledilməz hesab edir. Çünki bu, ərazi bütövlüyü ilə bağlı Ukraynanın mövqeyinə ziddir, həm də Rusiyanın bu torpaqlardan sonrakı hücum üçün platsdarm kimi istifadə edə biləcəyi ilə bağlı narahatlıqlar var.
Cümə axşamı V.Zelenski təsdiqləyib ki, plana Donbasın bir hissəsinin nə Ukrayna, nə də Rusiya qoşunlarının girəcəyi, yəni "demilitarizasiya zonası"na çevrilə biləcəyi variant daxildir. "Ruslar bütün Donbası istəyirlər, amma biz, əlbəttə ki, bunu qəbul etmirik. Amerikalılar isə bir növ format axtarırlar", - deyə Ukrayna Prezidenti bildirib. "Onlar amerikalıların "azad iqtisadi zona", rusların isə “demilitarizasiya zonası” adlandırdığı ərazi məsələsini müzakirə ediblər, yəni Ukrayna qoşunları Donetsk bölgəsinin ərazisindən çıxmalı, lakin Rusiya qoşunları bu əraziyə girməməlidir."
Rizvan CƏFƏROV,
“Azərbaycan”
