FAO: Ət və süd məhsulları istehsalının qlobal artması fonunda karbon emissiyaları da güclənəcək

BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) və İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının (OECD) birgə hesabatında qeyd olunub ki, ətə, süd məhsullarına və balığa qlobal tələbini orta gəlirli ölkələrdə artan gəlirlər və urbanizasiya ilə idarə olunan növbəti onillikdə davamlı olaraq artacağı proqnozlaşdırılır.

AZƏRTAC BMT-nin məlumatına istinadla xəbər verir ki, hesabata görə, davamlı qida boşluqları və artan ətraf mühit təzyiqləri qarşıdakı dövrdə bəşəriyyətə mürəkkəb bir yol göstərir.

İyulun 15-də açıqlanan “Kənd təsərrüfatında 2025-2034-cü illər üçün proqnoz” adlı sənəddə 2034-cü ilə qədər heyvan mənşəli qidaların - mal əti, donuz əti, quş əti, balıq, süd və digər heyvan mənşəli məhsulların adambaşına qlobal istehlakının 6 faiz artacağını proqnozlaşdırır. Bu tendensiya daha çox aşağı və orta gəlirli ölkələrdə özünü büruzə verir: burada istehlakın 24 faiz artacağı gözlənilir ki, bu da qlobal orta göstəricini xeyli üstələyir.

FAO-nun Baş direktoru Qu Donqyu deyib: “Bu proqnozlar inkişaf etməkdə olan ölkələrdə insanların daha yaxşı qidalanmasına işarə edir. Orta gəlirli iqtisadiyyatlarda istehlakın artması gəlirlərin çoxalması, pəhriz seçimlərinin dəyişməsi və urbanizasiya ilə əlaqələndirilir. Bu ölkələrdə heyvan mənşəli qidaların adambaşına gündəlik qəbulunun 300 kilokalori meyarını ötərək 364 kilokaloriyə çatacağı proqnozlaşdırılır”.

FAO əlavə edib ki, eyni zamanda, aşağı gəlirli ölkələrdə istehlak aşağı səviyyədə qalacaq və gündəlik cəmi 143 kilokalori təşkil edəcək. Bu, zəngin pəhrizlərə çıxışda kəskin bərabərsizlikləri və hər kəsin ərzaq təhlükəsizliyini təmin etmək üçün qarşıda duran çətinlikləri vurğulayır.

Hesabatda qeyd olunur ki, artan tələbatı ödəmək üçün qlobal kənd təsərrüfatı və balıq istehsalının növbəti onillikdə 14 faiz artacağı proqnozlaşdırılır. Bu, orta gəlirli ölkələrdə yüksək məhsuldarlıq ilə bağlıdır. Ət, süd və yumurta istehsalının 17 faiz, ümumi mal-qara ehtiyatlarının isə 7 faiz artacağı proqnozlaşdırılır. Bununla belə, bu qazanclar ətraf mühitə baha başa gəlir: emissiyaların intensivliyindəki təkmilləşdirmələrə baxmayaraq, kənd təsərrüfatından birbaşa istixana qazı emissiyaları 2034-cü ilə qədər 6 faiz artacaq.

Bununla yanaşı, dəqiq əkinçilik, təkmilləşdirilmiş heyvandarlıq yemi və qida istehsalının prioritet olması mövcud aşağı emissiyalı texnologiyaların geniş şəkildə mənimsənilməsini tələb edir. Gələcək tərəqqi siyasətin koordinasiyası, texnoloji innovasiyalar və məqsədyönlü investisiyaların qarışığından asılı olacaq.

OECD-nin Baş katibi Matias Kormann bildirib ki, aclığa son qoymaq və qlobal ərzaq təhlükəsizliyini artırmaq üçün müvafiq alətlər mövcuddur. O əlavə edib: “Qlobal ərzaq bazarlarını açıq saxlamaq, həmçinin kənd təsərrüfatı sektorunda uzunmüddətli məhsuldarlığın yaxşılaşdırılması və davamlılığı təşviq etmək üçün yaxşı əlaqələndirilmiş siyasətlərə ehtiyac var”.

Proqnozlar 2034-cü ilə qədər qəbul edilən bütün kalorilərin 22 faizinin beynəlxalq sərhədləri keçəcəyi kontekstində ticarətin əhəmiyyətini bir daha vurğulayır. “Beynəlxalq ticarət qlobal aqro-ərzaq sektoru üçün əvəzolunmaz olaraq qalacaq”, -deyə hesabatda vurğulanır.