Mstislav Leopoldoviç Rostropoviç 1927-ci il martın 27-də Bakıda dünyaya gəlmiş, uşaqlıq və gənclik illərini burada keçirmişdir. O, hələ dörd yaşında ikən anasından fortepianoda, on yaşında isə atası, tanınmış violençel ifaçısı Leopold Rostropoviçdən bu alətdə çalmağı öyrənmişdir. İkinci Dünya müharibəsi illərində Mstislav Rostropoviçin ailəsi Orenburqa, daha sonra 1943-cü ildə Moskvaya köçmüşdür.
Mstislav Rosdtropoviç 16 yaşı olanda Moskva Konservatoriyasına qəbul olunmuş və orada fortepiano, violençel ifaçılığı ilə yanaşı, dirijorluq və bəstəkarlıq ixtisaslarına da yiyələnmişdir. Bu təhsil müəssisəsində Dmitri Şostakoviç və Sergey Prokofyev kimi böyük sənətkarlardan dərs almışdır.
Gənc Mstislav Rostropoviç ilk violençel konsertini 1942-ci ildə vermiş, üç il sonra isə SSRİ-də ilk dəfə keçirilən gənc musiqiçilərin birinciliyində qızıl medala layiq görülmüşdür. Artıq Sovet İttifaqında şöhrət qazanmış gənc və son dərəcə istedadlı Mistislav Rostropoviç Leninqrad (indiki Sank-Peterburq) və Moskva konservatoriyalarında pedaqoji fəaliyyətlə də məşğul olmuş, çoxsaylı ifaçıların yetişməsində böyük əmək sərf etmişdir. O, 1964-cü ildə Qərbi Almaniyadakı çıxışı ilə dünya klassik musiqisevərlərinin də rəğbətini qazanmış, həmin illərdə Qərbi Avropanın bir neçə qabaqcıl bəstəkarları ilə tanış olmuşdur.
Mstislav Rostropoviç 1967-ci ildə Böyük Teatrda P.Çaykovskinin “Yevgeni Onegin” operasında yüksək dirijorluq istedadını da nümayiş etdirmişdir.
Dünya şöhrətli musiqiçiyə D.Şostakoviç, S.Prokofiyev, B.Britten, A.Şnitke və digər bəstəkarlar əsərlər yazmışlar. Mstislav Rostropoviç D.Şostakoviçin violençel üçün konsertlərinin də ilkin ifaçısıdır. O, dahi bəstəkarın “Birinci Konserti”ni London musiqisevərlərinə təqdim etmişdir.
Mstislav Rostropoviç 1977-1994-cü illərdə Vaşinqtondakı ABŞ Milli Simfonik Orkestrinin musiqi direktoru və dirijoru kimi fəaliyyət göstərmiş, Svyatoslav Rixter və Vladimir Horovits kimi məşhur musiqiçilərlə də çalışmışdır. O, həmçinin Mstislav Rostropoviç Musiqi Festivalının təsisçisi və Birləşmiş Krallıqda B.Britten və Piter Pirsin təsis etdikləri Aldeburq Festivalının mütəmadi iştirakçısı olmuşdur.
Mstislav Rostropoviç sovet ideologiyasının ən təhlükəli illərində belə demokratik ideyaları çəkinmədən səsləndirmişdir.
Dünya şöhrətli musiqiçi çoxsaylı mükafatlara və ordenlərə, o cümlədən “Heydər Əliyev” ordeninə, Fransanın “Şərəf Legionu” ordeninə, müxtəlif universitetlərin fəxri doktoru adına və digər mükafatlara layiq görülmüşdür.
Mstislav Rostropoviç UNESCO-nun səfiri kimi bir çox təhsil, tədris və mədəni layihələri dəstəkləmişdir.
Görkəmli musiqiçi həyat yoldaşı Qalina Vişnevskaya ilə birlikdə Azərbaycanda da bir sıra sosial layihələrdə yaxından iştirak etmişdir. 2002-ci il martın 4-də Bakıda dahi sənətkarın ev-muzeyi açılmışdır. Rostropoviç həyat yoldaşı ilə Azərbaycana vaxtaşırı səfərlər etmiş və Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasında təkmilləşmə sinifləri təşkil etməklə Azərbaycan musiqi sənətinə də dəyərli töhfələr vermişdir.
Mstislav Rostropoviç 2007-ci il aprelin 27-də Moskvada dünyasını dəyişmişdir.
Artıq neçə illərdir ki, Bakıda Beynəlxalq Mstislav Rostropoviç festivalının keçirilməsi bir ənənəyə çevrilmişdir.
Bu gün – dünya şöhrətli musiqiçinin doğum günündə isə Moskvada V Beynəlxalq Mstislav Rostropoviç festivalı başlanır. Aprelin 23-dən 27-dək Orenburqda II, mayın 12-dən 18-dək isə Bakıda VII Beynəlxlaq Mstislav Rostropoviç festivalının keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur.
