- Qohumum yol qəzası nəticəsində zərər çəkib və maşınına ciddi ziyan dəyib.  Sığorta şirkəti isə ödənişi yubadır, halbuki bütün lazımi sənədlər təqdim edilib və müvafiq şərtlər yerinə yetirilib. Bu halda nə edə bilərik, hüquqi yolu varmı?

Habil MƏMMƏDOV,

Xırdalan şəhəri

- Sualınıza cavab olaraq bildiririk ki, qeyd etdiyiniz məsələ "İcbari sığortalar haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tələbinə uyğun həll olunur. Adıçəkilən qanuna görə, sığorta hadisəsi dedikdə avtonəqliyyat vasitəsinin Azərbaycan Respublikasının ərazisində istifadəsi nəticəsində zərərçəkən şəxsin əmlakına dəymiş zərərin əvəzinin ödənilməsi üzrə mülki məsuliyyətin yaranması faktı başa düşülür. Belə hal baş verərsə, sığorta şirkəti sığorta hadisəsi sayıla bilən halın təfərrüatları (hadisənin başvermə vaxtı, yeri, hadisənin baş verməsində təqsirli olan və (və ya) zərərçəkən şəxs (şəxslər), həmçinin zərər dəymiş əmlak, zərərin xüsusiyyətləri) barədə səlahiyyətli orqanın (bizim halda DYP-nin) təqdim etdiyi arayışı almaq üçün həmin orqana dərhal sorğu verməlidir. Səlahiyyətli orqan bu sorğuya əsasən sığorta hadisəsi ilə əlaqədar tələb olunan məlumatı sorğunun daxil olduğu tarixdən etibarən 10 gün müddətində təqdim etməlidir. Tələb olunan sənədlərdən sonuncusunun sığorta şirkətinə təqdim edildiyi və (və ya) alındığı tarixdən 7 iş günündən gec olmayaraq şirkət sığorta ödənişini verməli, müvafiq hallarda zərərin qiymətləndirilməsi, əmlakın təmiri, bərpası və ya yenisi ilə əvəz edilməsi üçün yazılı qaydada təsdiqlənən tədbir görməli, yaxud sığortalıya, sığorta olunana və ya faydalanan şəxsə sığorta ödənişinin verilməsindən imtina haqqında yazılı şəkildə əsaslandırılmış bildiriş verməlidir. Sığorta şirkəti sığorta ödənişini həmin müddətdə ödəmədikdə, hər gecikdirilmiş gün üçün sığorta ödənişi məbləğinin 0,1 faizi həcmində dəbbə pulu ödəməlidir. Qeyd olunanlar təmin edilməzsə, siz sığorta şirkətinin hərəkətlərindən sığorta şirkətlərinin fəaliyyəti üzərində nəzarət orqanı olan Mərkəzi Banka və məhkəməyə şikayət edə bilərsiniz.

- Boşanmaq istəyirəm,  amma qarşı tərəf razılaşmır. Proses necə davam edəcək?

Aysel ƏLİYEVA,

Quba rayonu

- Qanunvericiliyimizə əsasən, nikahın pozulması iki qaydada həyata keçirilə bilər: Ədliyyə Nazirliyinin qeydiyyat şöbəsində və ya məhkəmə vasitəsilə. Əgər ər-arvadın ortaq yetkinlik yaşına çatmayan övladları yoxdursa və hər iki tərəf boşanmağa razıdırsa, bu zaman nikah onların ərizəsi əsasında Ədliyyə Nazirliyinin müvafiq qeydiyyat şöbəsində ləğv edilə bilər. Bu məqsədlə ər və arvad ya nikahın bağlandığı qeydiyyat şöbəsinə, ya "ASAN xidmət" mərkəzində yerləşən qeydiyyat şöbəsinə, ya da onların birinin qeydiyyatda olduğu ərazi üzrə qeydiyyat şöbəsinə müraciət etməlidirlər. Qeydiyyat şöbəsində boşanma prosesi zamanı ər və arvadın şəxsən iştirak etməsi tələb olunur.

Əgər cütlüyün yetkinlik yaşına çatmayan ortaq övladı varsa və ya həyat yoldaşlarından biri boşanmağa razı deyilsə, yaxud nikahın qeydiyyat şöbəsində pozulmasına qarşı çıxırsa, o zaman boşanma yalnız məhkəmə qaydasında həyata keçirilə bilər. Boşanmaq istəyən şəxs Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsinə və "Mediasiya haqqında" qanuna uyğun olaraq məhkəməyə müraciət etməzdən əvvəl mediasiya prosedurundan keçməlidir. Əgər mediasiya mərhələsində barışıq əldə olunmazsa, tərəf boşanma ərizəsi ilə məhkəməyə müraciət etməlidir. Ərizədə boşanma səbəbi göstərilməli, uşaqların kimin himayəsində qalacağı və alimentin məbləği qeyd olunmalıdır. Əgər bu məsələlər ərizədə göstərilməzsə, məhkəmə onları öz mülahizəsinə əsasən həll edir. Boşanma ərizəsinə nikah haqqında şəhadətnamənin əsli, uşaqların doğum haqqında şəhadətnamələrinin surəti (əgər varsa), ər-arvadın şəxsiyyət vəsiqələrinin surətləri, mediasiya prosesinin keçirildiyini təsdiqləyən sənəd və dövlət rüsumunun ödənildiyini təsdiq edən qəbz əlavə edilməlidir. Qanunvericiliyə əsasən, boşanma üçün 50 manat mediasiya prosesi, 50 manat isə məhkəmə rüsumu nəzərdə tutulub.

Boşanma prosesi məhkəmə qaydasında həyata keçirildikdə məhkəmə yalnız nikahın pozulması ilə kifayətlənmir, həm də yetkinlik yaşına çatmayan uşaqların kimin himayəsində qalacağını, alimentin hansı valideyndən və hansı məbləğdə tutulacağını, ər-arvadın ortaq mülkiyyətində olan əmlakın bölüşdürülmə qaydasını, həmçinin maddi təminata ehtiyacı olan həyat yoldaşının keçmiş həyat yoldaşından aliment tələb edib-etməyəcəyini və onun məbləğini müəyyən edir. Boşanma müddəti isə müraciət olunan instansiyadan asılı olaraq dəyişir. Əgər boşanma qeydiyyat şöbəsində həyata keçirilirsə, ərizə təqdim edildikdən sonra 30 gün ərzində nikah ləğv edilir. Məhkəmə qaydasında isə prosesin müddəti 2-5 ay arasında dəyişir. Əgər tərəflər boşanma və digər məsələlərdə razılığa gəlibsə, məhkəmə əsasən bir hazırlıq iclası və bir baxış iclası keçirərək yekun qərar qəbul edir. Lakin tərəflərdən biri nikahın pozulmasına qarşı çıxırsa, məhkəmə ər-arvada barışıq üçün 3 aya qədər vaxt verə bilər.

Sualları cavablandırdı:

Fərhad NƏCƏFOV,

Azərbaycan Respublikası Vəkillər Kollegiyasının üzvü