Ailə biznesinə ASAN dəstək

“ABAD” sənətkarlıq mərkəzinin məqsədi kiçik və orta sahibkarlığa, rəqabətqabiliyyətli ailə təsərrüfatının formalaşmasına dəstək verməkdir

Miniatür əsərlər, qeyri-adi süvenirlər, kreativ rəsmlər və bir-birindən maraqlı yüzlərlə milli əl işi bir arada - “ABAD” sənətkarlıq mərkəzində sərgilənir. Bu il martın 18-də fəaliyyətə başlayan mərkəz “İçərişəhər” Dövlət Tarixi-Memarlıq Qoruğu ərazisində tarixi Hacı Bani hamamının binasında yerləşir. “ABAD” İçərişəhərdə, xüsusən də Qız Qalasının yaxınlığında olduğuna görə, hər gün buranı yüzlərlə yerli və əcnəbi vətəndaş ziyarət edir.
“ABAD” (Ailə Biznesinə Asan Dəstək) publik hüquqi şəxs Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 23 sentyabr 2016-cı il fərmanına əsasən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyinin tabeliyində yaradılıb. Məqsəd Azərbaycan Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafında vətəndaşların fəal iştirakına, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafına, əhalinin məşğulluq səviyyəsinin artırılmasına və rəqabətqabiliyyətli ailə təsərrüfatlarının formalaşdırılmasına dəstək vermək üçün sosialyönümlü layihələrin həyata keçirilməsidir.

Hər regionun öz torpağından hazırlanan Azərbaycan xəritəsi

“ABAD” publik hüquqi şəxsin fəaliyyətinin prioritet istiqamətləri dekorativ-tətbiqi xalq sənətkarlığı və kənd təsərrüfatı sahəsində fəaliyyət göstərən ailə bizneslərinə dəstək göstərməkdir. Bu sahədə ilkin olaraq Masallı, Balakən, İsmayıllı, Şəki və Bakıdan ümumilikdə sənətkarlıqla bağlı 63, kənd təsərrüfatı sahəsi üzrə isə 30 ailə seçilmişdir. “İçərişəhər” Dövlət Tarixi-Memarlıq Qoruğu İdarəsi və Türk Əməkdaşlıq və Koordinasiya Agentliyinin (TİKA) sosial layihələrə dəstəyi çərçivəsində qurulmuş mərkəzdə ilkin mərhələdə “ABAD” sənətkarlıq mərkəzində 63 ailənin 500 adda 2000-dən çox sənət nümunəsi, 5 ailənin isə 10 adda kənd təsərrüfatı məhsulları (cem, mürəbbə, bal) satışa çıxarılıb.
Məhsulların satış sahəsi elə böyük olmasa da, qeyri-adi və milli çalarları ilə diqqət çəkən əl işləri mərkəzi xeyli zəngin göstərir. Buranı 10-15 dəqiqəyə tərk etmək mümkün deyil. Çünki xüsusi zövqlə hazırlanan əksər əl işləri istər-istəməz adamı çəkib saxlayır. Ona daha diqqətlə baxmaq və mahiyyətini öyrənmək istəyirsən. Sabir Çopuroğlunun neftlə işlədiyi rəsmlər, Asif Kazımovun hər regionun öz torpağından hazırladığı Azərbaycan xəritəsi, eləcə də, Nağı Nağıyevin rəng istifadə etmədən hər regionun gilindən hazırladığı “Anqop” adlı boşqab, digər müəlliflərin qəpikdən hazırlanan balıq, sümükdən hazırlanan mücrü, batika üsullu rəsmlər, milli ornamentlər, eləcə də Bakının simvolları əks olunan mis maqnitlər və digər məhsullar diqqət çəkir. Mərkəzdə şəbəkə sənətinə aid nümunələrə də xüsusi maraq göstərilir.

2 manatdan 400 manata qədər müxtəlif əl işləri satılır

Burada fiziki qüsuru olan insanların da əl işləri yer alıb. Bu əsərlər əsasən miniatür milli musiqi alətləri və müxtəlif fiqurlardan ibarətdir. Bundan başqa, “ABAD” sənətkarlıq mərkəzində irili-xırdalı çoxçeşidli əşyalara, Naxçıvan və Qarabağın tarixi geyimlərini əks etdirən maketlərə, dulusçu və kənd təsərrüfatı məhsullarına rast gəlmək mümkündür.
Təqdim olunan bütün məhsullar onu istehsal etmiş sənətkarın adı, ailə təsərrüfatının loqotipi ilə işarələnib və üzərində xüsusi “ABAD” leybli yerləşdirilib. Bu loqotip və “ABAD” leyblinin olması həmin məhsulların orijinallığından xəbər verir.
Mərkəzdə çalışan əməkdaşlar əl işləri ilə bağlı ziyarətçilərə ətraflı məlumat verirlər. Satışa çıxarılan hər bir məhsulun qiyməti üzərində yazılıb. Qiymətləri sənətkar özü müəyyənləşdirir. İşin çətinliyindən asılı olaraq mərkəzdə 2-3 manatdan 300-400 manata qədər satılan müxtəlif əl işləri sərgilənir. Bələdçilərin dediyinə görə, insanlar daha çox milli musiqi alətlərini xatırladan kiçik süvenirlər, Azərbaycan milli naxışlarının əks olunduğu boşqablar, gəlinciklər, milli papaqlar və taxtadan hazırlanmış fiqurları almağa üstünlük verirlər.

Ailələr sarı və yaşıl kateqoriyaya bölünürlər

“ABAD” mərkəzlərin ictimaiyyətlə əlaqələr üzrə sektor müdiri Elvin Şirinli bizimlə söhbətində bildirdi ki, mərkəzin iki aylıq fəaliyyəti müddətində iştirakçı ailələrin sayı artıb. Belə ki, başlanğıcda 63 ailənin məhsulu sərgilənirdisə, indi belə ailələrin sayı 80-i ötüb. Məhsulların çeşidində də artım var: “Hər bir məhsul ABAD”ın himayəsi altında satışa çıxarıldığı üçün onların keyfiyyətinə ciddi nəzarət olunur. Çünki hansısa məhsulun keyfiyyətində problem olarsa, bu, bütün “ABAD”a xələl gətirə bilər”.
E.Şirinlinin sözlərinə görə, Azərbaycanda sənətkarlıqla məşğul olan kifayət qədər ailələr var. Lakin bəzən onların istehsal etdikləri məhsul əmtəə görünüşünə malik olmur. Belə olduqda, həmin ailə “ABAD”ın seçim siyahısında sarı kateqoriyaya düşür. Bu kateqoriya o deməkdir ki, ailənin istehsal potensialı, bacarığı var, lakin onun hazırladığı əl işi dövrün tələblərinə, müəyyən standartlara cavab vermir: “Bu məsələdə ailəyə dəstək olmaq üçün “ABAD” tərəfindən təlimçilər cəlb olunur. Təlimçilər həmin ailəni lazım olan istiqamətə yönləndirir, bu sahədə öz təcrübələrini onlarla paylaşır. Nəticədə, həmin ailənin işi bir pillə yüksələrək yaşıl kateqoriyaya düşür və “ABAD” sənətkarlıq mərkəzində satışa çıxarılır. Hər bir ailə ilə “ABAD” arasında müqavilə imzalanır. Müqaviləni imzalayan ailə “ABAD”çı statusu alır. Növbəti mərhələdə həmin ailə üçün bank hesabı və VÖEN açılır. Bundan sonra fərdi satışdan əldə olunan vəsait birbaşa ailənin bank hesabına köçürülür”.
Qeyd edək ki, “ABAD” bir sıra beynəlxalq təşkilatlarla, o cümlədən BMT-nin İnkişaf Proqramı (UNDP) ilə əməkdaşlıq edir.

Məhsullar “bir pəncərə” prinsipi əsasında sertifikatlaşdırılır

“ABAD” regionlarda da ailə təsərrüfatlarına dəstək olmağa çalışır. Belə ki, təkcə ötən ay “ABAD” publik hüquqi şəxs ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 94-cü ildönümü münasibətilə bölgələrdə silsilə tədbirlər keçirib. “ABAD”ın Masallı və Balakən rayonlarında fəaliyyət göstərən regional mərkəzləri tərəfindən həmin bölgələrdə yaşayan ailə bizneslərinə monoblok-konteynerlər şəklində zəruri istehsal avadanlıqları təqdim olunub. Bu monoblok-konteynerlərdə pendir, cem və mürəbbə məhsullarının istehsalı üçün bütöv istehsal xətti yaradılıb. Avadanlıqlar əvvəllər kustar üsulla ərsəyə gələn məhsulların bütün standartlara cavab verən şəraitdə hazırlanmasına imkan verir.
Bundan başqa, “ABAD”çı ailələrin istehsal etdikləri məhsulların brendləşdirilməsi, qablaşdırma və dizaynların tərtib olunması kimi işləri də həyata keçirilir. Həmçinin “ABAD”çı ailələrin istehsal etdikləri məhsulların “bir pəncərə” prinsipi əsasında sertifikatlaşdırılması və satışı təşkil olunur.
Xatırladaq ki, “ABAD” və Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti arasında imzalanmış əməkdaşlıq memorandumuna əsasən, ailə biznesinə asan dəstək konsepsiyasının həyata keçiriləcəyi ikinci pilot region kimi, Balakən rayonu seçilib. İndiyədək “ABAD” tərəfindən Masallı və Balakən rayonlarında 12 ailə təsərrüfatına monoblok-konteyner şəklində zəruri istehsal avadanlıqları təqdim olunub. Hazırda “ABAD”a müraciət etmiş digər ailə bizneslərinə müvafiq dəstək göstərilməsi istiqamətində işlər davam edir.

Elgün MƏNSİMOV,
Ağaəli MƏMMƏDOV (foto),
“Azərbaycan”