Xankəndidə separatçı rejimə qarşı başlayan kütləvi etirazlarda əhali Azərbaycanla sülhün əldə olunmasına çağırış edir
Ermənistanda hakimiyyət dəyişikliyindən sonra baş verənlər istər bu ölkədə, istərsə də Yerevanın nəzarətində olan Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərində yaradılan separatçı rejimdə yeni təlatümlü mərhələnin başlandığını göstərir.
Məsələ burasındadır ki, hakimiyyəti devirən Nikol Paşinyanın “baş nazir”liyinin bir ayı tamam olmamış ölkədə qisasçılıq aktları başlayıb. Sarkisyan klanı Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyana qarşı açıq gedişlər etməkdə, onun mövqelərini zəiflətməyə çalışmaqdadır. Bu xüsusda növbəti etirazı erməni general Arkadi Ter-Tadevosyan dilə gətirib.
Klanlararası savaş yeni iqtidarın da sonunu gətirir
Belə ki, Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahında baş verən dəyişikliklərə Tadevosyan etiraz edib. Onun fikrincə, baş qərargahın yeni rəisi Artak Davtyan Ermənistan ordusunu idarə etmək üçün peşəkar kadr deyil. Tadevosyan bununla özünün həmyerlisi olan Movses Akopyanın baş qərargahın rəhbərliyindən göndərilməsinə qarşı çıxıb. Bundan başqa, Serj Sarkisyana bağlı kadrların vəzifədən uzaqlaşdırılması, həbsə atılması da vəziyyəti qəlizləşdirir.
Bu arada Xankəndidə yaşanan olaylar da Qarabağ erməniləri ilə Ermənistan erməniləri arasında qarşıdurmanı tədricən pik həddə çatdığını göstərir. Xatırladaq ki, iyunun 1-də Xankəndidə Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Xidməti əməkdaşlarının iştirakı ilə kütləvi dava olub və bununla əlaqədar 15 nəfər tutulub. Hadisənin məişət zəminində baş verdiyi bildirilir və Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Xidməti əməkdaşlarının cəzalandırılması tələb olunurdu. Ancaq bu hadisə etirazlar üçün qığılcım rolunu oynayıb.
Məlum olub ki, separatçı rejimin “güc strukturlarının rəhbərləri” və onların ailə üzvləri davranışları ilə bölgədəki erməniləri girov vəziyyətinə salıblar. Aksiya iştirakçılarının separatçı rejimin “güc strukturları”nın “istefası”nı tələb etməsi də bunu bir daha təsdiqləyir.
Dünən isə qondarma rejimin Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin direktoru, general-leytenant Arşavir Qaramyan, "dövlət naziri" Araik Arutyunyan və polis rəisi, general Kamo Ağacanyan istefa veriblər. Onu da qeyd edək ki, Araik Arutyunyan ötən həftə sonu başlayan etirazlar zamanı nümayişçilərin tələblərinin yerinə yetirilməsi və güc strukturlarında təmizləmələrin aparılması tərəfdarı kimi çıxış etmişdir.
İndi etiraza qalxanlar tələblərinə əməl olunmasını qəti şəkildə istəyirlər. Ekspertlər deyirlər ki, Ermənistanda Serj Sarkisyan hakimiyyətinin devrilməsi Qarabağda onun tərəfdarları üçün də ciddi problem yaradıb. Qarabağdakı ermənilər bildirirlər ki, indiyədək bölgədə qorxu hakim idi. Lakin artıq vəziyyət dəyişir. Digər tərəfdən, baş verənlər fonunda fikirlər də səslənir ki, olaylar öz aralarında qarşıdurmanı daha da dərinləşdirəcək və onları daha zəif duruma salacaq.
Ekspertlər bu fonda hesab edirlər ki, Xankəndidəki etirazlar qabaqcadan planlaşdırılmış siyasi sifarişdir. Belə ki, etirazların əsas məqsədi Serj Sarkisyanın yaxın adamı olan separatçı Bako Saakyanı devirməkdir. Bununla “Qarabağ klanı” tam sıradan çıxarıla bilər.
Qarabağda baş verənlərdən Paşinyan öz məqsədləri üçün istifadə edir
Erməni mediası da yazır ki, Qarabağda baş verənlərdən Paşinyan öz məqsədləri üçün istifadə etməyi düşünür. O hesab edir ki, Ermənistanda hakimiyyət dəyişilibsə, bunun Qarabağda da təkrarlanması vacibdir. Çünki Paşinyan Sarkisyan klanına qarşı əsl savaş başladıb. Hətta Ermənistan Xüsusi İstintaq Xidməti 1 mart hadisələri ilə bağlı təhqiqatın aktiv mərhələsinə başlayıb.
“Aykakan Jamanak” qəzeti özünün etibarlı mənbələrinə istinadən xidmətin 1 mart təhqiqatıyla bağlı Ermənistanın keçmiş prezidenti Robert Koçaryanın da dindiriləcəyini yazıb. Qeyd edək ki, 2008-ci il martın 1-də prezident seçkisindən sonra saxtakarlığa etiraz edən etirazçılara açılan atəş nəticəsində 9 nəfər ölmüş, 200 nəfər yaralanmışdı. Koçaryanın bu addımının araşdırılmasına Serj Sarkisyanın hakimiyyəti dönəmində izn verilməyib.
Paşinyan hakimiyyətə gəldikdən sonra aktivistlər 1 mart hadisələrinin araşdırılmasını tələb etməyə başlasa da, hələlik hökumət bununla bağlı açıq bəyanat yaymayıb. Amma artıq reallıqda bununla bağlı iş gedir və belə vəziyyətdə Sarkisyan klanının bütün istiqamətlərdə zəiflədilməsi xüsusi diqqət mərkəzində yer alır. Bura Qarabağdakı rejim də daxildir. Bako Saakyanın devrilməsi Paşinyan üçün çox mühümdür.
“Ermənilərə Qarabağda rahat və firavan həyatı yalnız Azərbaycan bəxş edə bilər”
Erməni siyasi şərhçi Tevos Arşakyan bu fonda yazır ki, Xankəndidə ermənilərin ayağa qalxmasının bir sıra dərin səbəbləri, o cümlədən klanlararası məqamları var: “Ermənistandakı “Qarabağ klanı”, konkret olaraq, Serj Sarkisyan və Robert Koçaryan tərəfindən Qarabağa “rəhbər” təyin edilən Bako Saakyan çoxillik hakimiyyəti ərzində qorxu aparatı yaradıb. Yoxsulluq, korrupsiya, bir neçə generalın “müharibə yalanları” adı altında yaratdıqları idarəçilik və s. Qarabağdakı ermənilər artıq orada yaşaya bilmirlər. İnsanlar qorxu içində yaşayırlar və anlayırlar ki, Saakyan narazıların nazı ilə oynamayacaq, əksinə, onları amansızcasına cəzalandıracaq. Yerevanda baş verən inqilabdan sonra Xankəndidəki ermənilər illərdir üzərlərində olan qorxu atmosferini dağıda bildilər”.
Arşakyan etiraz aksiyasının Xankəndidəki qondarma rejimi qorxuya saldığını vurğulayıb: “İnsanlar rejimin indiyə qədər yaratdığı “Azərbaycan qorxusu”nun da yalan olduğunu anlayır. Hərçənd, müharibə və qan üzərində hakimiyyətə gələn “Qarabağ klanı” “Azərbaycan təhlükəsi”ni qabardaraq, insanları qorxu altında saxlayırdı. “Biz olmasaq, türklər sizi öldürəcək!”, onların şüarları belə idi. Lakin zaman keçdikcə amansız rejimin Azərbaycandan daha təhlükəli olduğu ortaya çıxdı və insanlar süni yaradılmış qorxunu dəf etdilər. İndi ermənilər bilir ki, burada onlara rahat və firavan həyatı yalnız Azərbaycan bəxş edə bilər. İnsanlar Azərbaycanla sülhün əldə olunmasına çağırış edirlər. İndi buradakı ermənilər daha çox inanır ki, Qarabağa sabitliyi N.Paşinyan yox, İlham Əliyev gətirə bilər”.
Bu proseslər Ermənistanda iki klan arasında narazılığın getdikcə dərinləşdiyini sübut edir. Paşinyan isə verdiyi sözlərə rəğmən Sarkisyan güruhunu neytrallaşdırmağa çox tez başlayıb. Hər bir halda onun addımları açıq-aşkar köhnə komandanın məhvinə yönəlib. Bir tərəfdən hakimiyyəti yeni ələ keçirmiş adam tərəfindən belə addımların atılması normaldır. O, hakimiyyətini möhkəmlətmək istəyir. Digər tərəfdən, Paşinyanı hakimiyyətə gətirən kütlə klan davası yox, iqtisadi tərəqqi istəyir. Amma Paşinyan bunu həll etmək gücündə deyil, onun başı hazırda vəzifəsini qorumağa qarışıb.
Elçin CƏFƏROV,
“Azərbaycan”
