“James Webb” kosmik teleskopu vasitəsilə Saturnun peyklərindən biri olan Enseladın kosmosa nəhəng su buxarı ifraz etdiyi məlum olub. Bu su buxarında canlı orqanizmlərin formalaşmaları üçün lazım olan kimyəvi elementlər aşkarlanıb.
Su buxarının fotosu ötən ilin noyabrında çəkilsə də, alimlər onu mayın17-də keçirilən elmi konfransda sərgiləyiblər. Alimlərin sözlərinə əsasən, ifraz edilmiş su buxarı sözün əsl mənasında nəhəng olub. “James Webb”in təkmilləşdirilmiş təchizatları sayəsində məlum olub ki, su buxarı kosmosa daha öncə düşünüldüyündən daha uzaq məsafəyə ifraz edilir.
Enseladın su buxarları barəsində ilk məlumat 2005-ci ildə əldə edilmişdi. Həmin vaxt NASA-nın “Cassini” kosmik aparatı Enseladın səthindəki çatlar arasından ifraz edilən buz hissəciklərini kəşf etmişdi.
Tədqiqatçılar bildirirlər ki, su buxarı o qədər güclüdür ki, hətta Saturn halqalarından birinin formalaşmasında iştirak edir. Araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, bu su buxarlarının tərkib hissəsini metan, CO2 və ammonyak təşkil edir. Bu orqanik molekullar isə həyat formasının yaranması üçün vacib olan faktorlardan biridir.
Alimlər güman edirlər ki, kosmik aparatlar tərəfindən kəşf edilmiş su buxarı Enseladın səthinin alt hissəsində yerləşən nəhəng okeanın iştirakı ilə baş verən hidrotermal proseslərin nəticəsidir. Bunu aydınlaşdırmaq üçün peykdə missiya planlaşdırılır. Plana əsasən, Enceladus “Orbilander”  kosmik aparatı 6 ay ərzində Enseladın orbitində yerləşəcək və onun səthinə yaxın məsafədə uçaraq lazımi nümunələri yığacaq. Bununla yanaşı, peykin səthinin alt hissəsinə xüsusi robotun göndərilməsi də planlaşdırılır.

Ülkər XASPOLADOVA,
“Azərbaycan”