Sarı buğda, bizim çörək

İndiki gənc nəsil təsəvvürünə belə gətirə bilməz ki, ölkəmizdə, dədə-baba yurdlarında nə vaxtsa əhali çörək qıtlığından çətinlik çəkib, səfalətlə üzləşib. İkinci Dünya müharibəsi zamanı insanların aclıqdan nələr yaşadıqlarını, bir kiloqram taxılın qızıldan da baha olduğunu elə orta yaşlı nəsil də böyüklərdən eşidib, kitablardan oxuyub, filmlərdə görüb. 

Amma keçmiş SSRİ süquta uğradıqdan sonrakı ilk illərdə də xalqımız çörək qıtlığının ağrı-acısını yaşamalı oldu. Yalnız Ulu Öndər Heydər Əliyev gənc dövlətimizin rəhbərliyinə qayıtdıqdan sonra problem həll olundu. Ölkə daxilində taxılçılığa diqqət, qayğı artdı. Strateji məhsul sayılan taxıla olan daxili tələbatı maksimum yerli istehsal hesabına ödəmək üçün tədbirlər görüldü, ənənəvi taxılçılıq rayonlarında bütün imkanlar səfərbərliyə alındı.

Belə rayonlardan biri də sovetlər  dönəmində "Azərbaycanın Ukraynası" adlanan Cəlilabaddır. Cəlilabadda kənd təsərrüfatının yeni sahələri son illər yaranıb. Kartof, çiyələk, noxud yaxşı gəlir gətirdiyindən fermerlər bu məhsulların əkilib-becərilməsinə xüsusi diqqət yetirirlər. Lakin taxılçılıq prioritet olaraq yenə öndədir. 

Rayon üzrə keçən ilin payızında 60 min 430 hektarda səpin aparılıb ki, bunun da 13 min 450 hektarı arpa, 46 min 980 hektarı buğdadır. Payızda yağan yağışlar, qışda qarlı-şaxtalı havalar arpa və buğda sahələrində normal çıxış alınmasına, bitkilərin inkişafına müsbət təsir etmişdir. Fermerlər isə aqrotexniki tədbirlərə vaxtında və yüksək keyfiyyətlə əməl edərək yemləmə, habelə ziyanvericilərə, alaq otlarına qarşı mübarizə tədbirlərini, müəyyən olunmuş yerlərdə suvarma işlərini aparmışlar. Çəkdikləri zəhmət biçin zamanı özünü göstərir. Zəmisi biçilmiş 17 min hektar buğdanın hər hektarından 35,2 sentner məhsul əldə olunmuşdur. Arpa üzrə də vəziyyət yaxşıdır. Hər hektarın məhsuldarlığı keçən illə müqayisədə 4,4 sentner çoxdur. Rayonun aran ərazisində demək olar ki, biçin başa çatıb, lakin dağlıq ərazidə məhsul gec yetişdiyi üçün orada biçin hələ indi başlayıb. 

Əldə olunan nəticələr fermerlərin zəhmətinin hədər getmədiyini göstərir. Həmin fermerlərdən biri gə Lətif Ağayevdir. Söhbət zamanı məlum oldu ki, 1980-ci illərin ortalarından etibarən özəl təsərrüfatlar yaradılması ilə bağlı göstəriş veriləndə Bayxanlı kəndində yaşadıqları üçün atası, necə deyərlər, yeyin tərpənib, kəndin ərazisində dövlət fondu torpaqlarından 150 hektar götürərək təsərrüfat yaradıb. 

- Deməli, tanınmış muğam ustası, "Bəstənigar"ın mahir ifaçısı Sabir Mirzəyevin kəndindənsiniz? - deyirəm. 

- Elə də demək olar. Əslində isə Germi kəndindənik. Stalinin göstərişi ilə 1953-cü ildə Cəlilabadın İranla sərhəddə yerləşən 20 kəndinin, o cümlədən bizim dədə-baba yurdumuz Germinin əhalisi Muğana - Sabirabad, Saatlı, Salyan, Biləsuvar rayonlarına köçürülüb. Bizim ailəmiz Sabirabadın Vladimirovka (indiki Nizami) kəndində məskunlaşıb. Mən özüm orada anadan olmuşam. Orta məktəbi orada bitirmişəm. 1968-ci ildə ailəmiz yenidən Cəlilabada qayıdıb. Bu dəfə Germiyə yox, Bayxanlı kəndinə. Rəhmətlik atam uzun müddət buradakı sovxozda briqadir işləyib.

 - Bəs siz nə vaxtdan təsərrüfatla məşğulsunuz? İxtisasca da, yəqin, aqronomsunuz?- deyə soruşuram. 

- Yox, 1988-ci ildə ovaxtkı Xalq Təsərrüfatı İnstitutunu bitirmişəm, ixtisasca maliyyə-kredit işçisiyəm. Təyinatla indiki Şirvan şəhərindəki Qazma İşləri İdarəsinə göndərdilər. Bir müddət orada çalışdım. 

Lətif  Ağayev sonra yenidən Cəlilabada qayıdaraq maliyyə şöbəsində, rayondakı banklarda müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. 2021-ci ildə təqaüdə çıxıb. Elə o vaxtdan da fermer kimi fəaliyyətə başlayıb. Atasından, eyni zamanda müxtəlif vəzifələrdə işləyərkən öyrəndikləri, görüb-götürdükləri köməyinə çatıb. Atasından miras qalan təsərrüfatı inkişaf etdirərək onun maddi-texniki bazasını genişləndirib, şöhrətini artırıb. Rəhbərlik etdiyi təsərrüfat indi ən yaxşı toxum istehsalçısıdır. Cəlilabad fermerləri ilə yanaşı, digər rayonların arpa və buğda istehsalçılarına yüksək reproduksiyalı toxum satır. Son illər əldə eydiyi toxum hesabına 2 şum traktoru, toxumsəpən və toxumtəmizləyən, kombayn, otbiçən, kipbağlayan və digər texnikalar almışdır. Əkin, becərmə, yığım vaxtı texnika üçün ora-bura düşməli olmur. 

L.Ağayev bu ilin məhsulu üçün 130 hektar buğda, 12 hektar arpa, 8 hektar noxud əkib-becərib. Arpa biçinini başa çatdırıb, hazırda buğda zəmilərinin məhsulu yığılır. Deyir ki, sağ olsun dövlətimiz, kənd təsərrüfatına diqqət və qayğı göstərir: "Bunun hesabına da məhsul istehsalını artırırıq. Keçən ilin nəticələrinə görə, Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə "Tərəqqi" medalı ilə təltif edilmişəm". 

Seyran CAVADOV, 

"Azərbaycan"