İsti, günəşli günləri soyuq havaların əvəz etdiyi payız fəslinə qədəm qoymuşuq. Fəsillərin bir-birini əvəz etməsi insan orqanizmində müəyyən dəyişikliklərin baş verməsinə səbəb olur. Havalar soyuduqca orqanizmimizin müqaviməti azalır, immun sistemi zəifləyir. Bu da kəskin respirator virus xəstəliklərinə yoluxma hallarını artırır. İmmuniteti zəif olan insanlar isə daha çox xəstəliklərə məruz qalırlar.
Fəsil dəyişikliyi zamanı sağlamlığımıza diqqət yetirməliyik
Həkim-terapevt Günel Fətəliyeva deyir ki, yeni fəslə keçən zaman orqanizmdə müəyyən dəyişikliklər baş verir: "Payız mövsümünə keçid dövründə günəş şüaları azaldığına görə insanlar bəzi sağlamlıq problemləri yaşayırlar. Havaların soyuması, rütubətin artması immun sisteminə mənfi təsir göstərir. Fəslin xüsusilə ikinci yarısında həm xroniki xəstəliklər kəskinləşir, həm də müxtəlif virus infeksiyalarına yoluxma riskləri artır. Ona görə də fəsil dəyişikliyi zamanı bəzi qaydalara əməl edərək sağlamlığımıza diqqət yetirməliyik".
G.Fətəliyeva bildirir ki, payızda şikayətlərin əksəriyyəti kəskin respirator virus xəstəlikləri ilə bağlı olur: "Bu, iki yüzə qədər fərqli törədicilər tərəfindən baş verə bilər. Xəstəlik halsızlıq, burunaxma, boğazda ağrı, əzginlik, iştahsızlıq və hərarət şəklində özünü büruzə verir. Payızda qripə daha çox rast gəlinir. Onun gedişatı adi kəskin repirator xəstəliklərinin digər törədicilərindən daha ağır olur. Yüksək hərarət və ciddi əzələ-sümük ağrıları kimi ağır əlamətlərlə müşayiət edilir. Əgər zamanında düzgün tədbirlər görərək qarşısı alınmasa, sətəlcəm, otit və sinusit kimi ağırlaşmalara gətirib çıxarar".
Düzgün qidalanma, yuxu rejimi, fiziki aktivlik olmalıdır
Havalar soyuduqca bədənin xəstəliklərə qarşı müqaviməti də aşağı düşür. Həkim-terapevt deyir ki, qabaqlayıcı tədbir olaraq immuniteti gücləndirmək lazımdır: "Bunun üçün sağlam həyat tərzinə riayət edilməlidir. Düzgün qidalanma, yuxu rejimi, fiziki aktivlik, bol su qəbulu, mövsümə uyğun meyvə-tərəvəzdən istifadə, balıq məhsullarına üstünlük vermək immun sistemini qüvvətləndirir. Gündəlik qidalanmada karbohidrat, zülal, yağ balansını təmin etmək, vitamin və minerallarla zəngin olan qidalara üstünlük vermək lazımdır. Belə qidaların kifayət qədər qəbul edilməməsi orqanizmə mənfi təsir göstərir və insan özünü pis hiss edir, fiziki və əqli iş qabiliyyəti zəifləyir. Həmçinin hər kəsə gün ərzində təmiz havada minimum 40 dəqiqə yürüş etmək tövsiyə olunur".
G.Fətəliyeva qeyd edir ki, siqaret, spirtli və qazlı içkilərdən uzaq durmaq lazımdır. Çünki onlar immunitetə mənfi təsir göstərərək, bir çox xəstəlikləri provakasiya edir.
"Soyuq havalarda bədən günəş şüalarına birbaşa məruz qalmadığı üçün vitamin D çatışmazlığı yaranır. Nəticədə taqətsizlik, sümük ağrıları, saçların tökülməsi və dırnaqların qırılması kimi hallar müşahidə olunur. Həkim məsləhəti ilə vitamin qəbul etmək lazımdır", - deyə həkim-terapevt bildirib.
Qripə qarşı ən effektiv üsul vaksinasiyadır
G.Fətəliyeva deyir ki, influenza virusuna qarşı ən effektiv üsul vaksinasiyadır: "İldə bir dəfə peyvənd olmaqla yüksək risk qrupuna daxil olan şəxslərdə ağırlaşma və ölüm hallarının qarşısını almaq mümkündür. Vaksinasiya aparılmadıqda anticisimlər yaranmır və viruslara qarşı qoruyucu mexanizmlər olmur".
Kəskin respirator virus xəstəliklərinə yoluxmamaq üçün gigiyena qaydalarına xüsusilə diqqət etmək lazımdır. Həkim-terapevt qeyd edir ki, insanların sıx olduğu yerlərdə xəstəliyə yoluxma riskləri yüksəkdir: "Əksəriyyətimizin ictimai nəqliyyat vasitələrindən istifadə etdiyini nəzərə alsaq, əl gigiyenasına xüsusi diqqət yetirilməlidir. Əllər sabunla ən az 20 saniyə yuyulmalıdır. Əlimizi ağız-üz nahiyəsinə mümkün qədər az toxundurmağa diqqət etməliyik. Çünki virusların giriş qapısı selikli qişalardır".
G.Fətəliyeva bildirir ki, virusa yoluxan şəxslər öskürərkən və ya asqırarkən ağızlarını əlləri ilə deyil, dirsək bükümü ilə tutmalıdırlar: "Çünki əllə təmasda viruslar başqa insanların da yoluxmasına şərait yaradır. Onlar tibbi maskalardan və antiseptiklərdən istifadə etməlidirlər. Xəstəliyə yoluxan şəxslərin olduğu otağın havası mütəmadi olaraq dəyişdirilməlidir. Virusa yoluxanlar mümkün qədər ev şəraitində qalmalıdırlar. Sağalma prosesini sürətləndirmək üçün bol maye, normal yuxu rejimi, keyfiyyətli qidalanma və simptomatik dərman qəbulu vacib şərtlərdən hesab olunur".
Ülkər XASPOLADOVA,
"Azərbaycan"
