- Uzun illərdir eyni dövlət idarəsində çalışıram. 2023-cü ilin sentyabr ayında 14 yaşlı qızıma şəkərli diabetə görə II qrup əlillik təyin olunub. Bu yaxınlarda eşitdim ki, Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən, himayəsində 18 yaşınadək belə uşaq olan fiziki şəxslərə əməkhaqqı hesablanarkən vergi güzəşti tətbiq edilir. Bundan gec xəbər tutduğuma görə müvafiq sənədləri işlədiyim müəssisəyə indi - övladıma əlilliyin təyin olunmasından təxminən 1 il 3 ay keçdikdən sonra təqdim etməyə hazırlaşıram. Bilmək istəyirəm ki, əməkhaqqım hesablanarkən ötən dövr üçün istifadə etmədiyim vergi güzəşti nəzərə alınacaq, yoxsa bu güzəşt müvafiq sənədləri təqdim etdiyim gündən sonrakı dövrü əhatə edəcək? 

S.Seyidova,

Gəncə şəhəri

- Verdiyiniz sualla bağlı bildiririk ki, Vergi Məcəlləsinin 102.3-cü maddəsinə əsasən, daimi qulluq tələb edən 18 yaşınadək əlilliyi müəyyən edilmiş şəxsə baxan və onunla birlikdə yaşayan valideynlərdən birinin (özlərinin istəyi ilə) iş yeri üzrə vergi tutulmalı olan aylıq gəliri 200 manat məbləğində azaldılır. Misal: valideynin aylıq gəliri 800 manatdırsa, həmin məbləğdən 200 manat güzəştə görə, 200 manat da əməkhaqqı 2500 manatdan aşağı olduğu üçün (Vergi Məcəlləsinin 102.1.6-cı maddəsi) çıxıldıqdan sonra qalan 400 manatlıq hissə vergiyə cəlb olunacaqdır.

Sualın ikinci hissəsinə gəldikdə isə, qeyd olunmalıdır ki, Vergi Məcəlləsinin 102.8-ci maddəsinin tələbinə əsasən, vergi güzəştləri sizin əsas iş yeriniz üzrə tətbiq olunur və əgər siz vergi güzəştlərini əldə etməyə əsas verən statusunuzun olmasına baxmayaraq, güzəşt hüququnu təsdiq edən sənədləri əmək müqaviləniz hüquqi qüvvəyə mindikdən sonra təqdim etmisinizsə, bu zaman vergi güzəşti sizin əmək müqaviləniz qüvvəyə mindiyi tarixdən hesablanmalıdır. Daha dəqiq desək, sizin halda ötən dövr üçün istifadə etmədiyiniz güzəşt hüququnuz əvvəlki aylardan nəzərə alınmalıdır.

- Birinci övladıma babasının adı soyad olaraq verilib. İndi ikinci övladım dünyaya gəlib. Ona da eyni qayda ilə babasının adını soyad vermək istədik, amma qeydiyyat şöbəsi imtina etdi. Bu nə dərəcədə doğrudur? İndi övladlarım fərqli soyad daşımalıdır? Qanunla bu məsələ necə tənzimlənir?

Fateh Yusifli,

Bakı şəhəri

- Azərbaycan Respublikası Ailə Məcəlləsinin 53-cü maddəsinə və Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 12.05.2011-ci il tarixli 79 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş "Adın, ata adının və soyadın verilməsi və dəyişdirilməsi Qaydaları"nın 4.1-ci bəndinə əsasən, uşağın soyadı, bir qayda olaraq, valideynlərin soyadı ilə müəyyən edilir. Müvafiq müddəaların məzmunundan göründüyü kimi, istisna hallarda Ədliyyə Nazirliyinin qeydiyyat şöbəsinin diskresion hüququ olaraq onun tərəfindən fərqli soyadın qeydiyyata alınması mümkündür. Yəni müraciətdə qeyd olunan məsələnin təmin edilib-edilməməsi hüququ qeydiyyat orqanına məxsusdur. Bununla yanaşı, valideynlər belə olan halda qeydiyyat orqanının imtina cavabından inzibati məhkəməyə şikayət verə bilər ki, məhkəmə İnzibati Prosessual Məcəllənin 74-cü maddəsini rəhbər tutmaqla inzibati orqanın üzərinə öhdəlik qoysun ki, uşağa babasının adı onun soyadı olaraq qeydiyyata alınsın. Əgər məhkəmə şikayəti təmin etməsə, çıxış yolu yuxarıda adıçəkilən Qaydaların 6.1-ci bəndinə əsasən, həmin şəxsin 18 yaşına çatdıqdan sonra sərbəst surətdə soyadın dəyişdirilməsi ilə bağlı qeydiyyat orqanına müraciət etməsidir.

Sualları cavablandırdı:

Fərhad NƏCƏFOV,

Azərbaycan Respublikası Vəkillər Kollegiyasının üzvü