Məcburi köçkünlər dövlətin güzəştindən daha səmərəli istifadə etmək imkanı qazandılar

Xəbər verildiyi kimi, Prezident İlham Əliyev dövlət büdcəsindən məcburi köçkünlərin və onlara bərabər tutulan şəxslərin sosial müdafiəsi üçün ayrılan vəsaitin ünvanlığının təmin edilməsi və çatdırılması mexanizminin sadələşdirilməsi məqsədilə “Məcburi köçkünlər və onlara bərabər tutulan şəxslər üçün vahid aylıq müavinətin müəyyən edilməsi haqqında” fərman imzalayıb. Fərmana əsasən, məcburi köçkünlər və onlara bərabər tutulan şəxslər üçün yemək xərci, müavinət, habelə kommunal və digər xərclər üzrə dövlət büdcəsindən ödənişlər əvəzinə cari ilin 1 yanvar tarixindən hər bir məcburi köçkün və onlara bərabər tutulan şəxslər üçün 36 manat məbləğində vahid aylıq müavinət müəyyən olunub.

Ümumiyyətlə, məcburi köçkünlərin həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması Azərbaycanda daim diqqət yetirilən məsələlərdəndir. Düzdür, müstəqilliyimizin bərpasından sonrakı  ilk illərdə qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial ehtiyaclarının ödənilməsində əsas mənbə beynəlxalq humanitar təşkilatların və müxtəlif dövlətlərin ayırdıqları vəsaitlər olmuşdu. Sözsüz ki, bu yardımlar 1 milyon qaçqın və məcburi köçkünün həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün heç minimum tələbatı belə ödəmirdi. Bu sahədə əsas dönüş “Əsrin müqaviləsi”nin reallaşması sayəsində ölkəyə vəsait daxil olmasından sonra başladı. Belə ki, Dövlət Neft Fonduna yığılan vəsaitdən ilk dəfə qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial ehtiyaclarının ödənilməsi məqsədilə istifadə olundu. Bu məqsədlə ulu öndər Heydər Əliyevin sərəncamı əsasında “Qaçqın və məcburi köçkünlərin problemlərinin həlli üzrə Dövlət Proqramı” təsdiq edildi. Həmin proqramın icra edilməsi üçün Məcburi Köçkünlərin Sosial İnkişaf Fondu yaradıldı.

İndi Prezident İlham Əliyev həmin siyasəti uğurla davam etdirir. Ölkə rəhbəri hələ  2003-cü ildə prezidentliyə namizəd kimi bütün məcburi köçkünlərin çadır şəhərciyindən hər cür şəraiti olan müasir tipli qəsəbələrə köçürülməsi barədə vəd vermişdi. Prezident seçildikdən sonra vədinə əməl etdi.

Məlum olduğu kimi, dövlət başçısının 1 iyul 2004-cü il tarixli sərəncamı ilə “Qaçqın və məcburi köçkünlərin yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması və məşğulluğunun artırılması üzrə Dövlət Proqramı” təsdiq edilmişdi. Proqramın qəbul edilməsində məqsəd 22921 ailə, yəni 110 min məcburi köçkünün həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması idi. Bununla yanaşı, sənəddə 21354 ailənin yeni qəsəbələrə köçürülməsi, həmçinin 1567 ailənin müvəqqəti məskunlaşdıqları ictimai binaların təmiri, o cümlədən 30 min iş yerinin yaradılması nəzərdə tutulmuşdu. Proqrama uyğun olaraq, həmin il ölkənin müxtəlif bölgələrində məskunlaşan qaçqın və məcburi köçkün ailələri üçün yeni qəsəbələrin salınmasına start verildi. 2007-ci ildə bu proqrama müəyyən əlavələr edilərək qarşıya qoyulan bütün vəzifələr uğurla icra edildi. Beləliklə, 2007-ci ildə Prezidentin vədinə əməl etməsinin nəticəsi olaraq Biləsuvar, Bərdə, Ağcabədi, Saatlı və Sabirabad rayonlarının ərazilərində 12 çadır şəhərciyi ləğv edildi.

Qaçqın və məcburi köçkünlərin həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması istiqamətində görülən işlər nəticəsində bu günə qədər 95 müasir tipli qəsəbə, o cümlədən Bakıda və ölkənin müxtəlif regionlarında çoxmərtəbəli yaşayış evləri tikilərək istifadəyə verilib.

Ümumiyyətlə, ötən illər ərzində Azərbaycan dövləti məcburi köçkünlərin üzləşdikləri çətinliklərin aradan qaldırılması istiqamətində genişmiqyaslı işlər görüb. Təkcə bir faktı qeyd edək: ölkə əhalisinin ən həssas hissəsi olan qaçqınların və məcburi köçkünlərin problemlərinin həlli üçün 6,2 milyard manatdan çox vəsait sərf olunub. O cümlədən, Dövlət Neft Fondunun vəsaiti hesabına müasir standartlara cavab verən 3,2 milyon kvadratmetr sahəsi olan yaşayış kompleksləri salınıb. Yeni yaşayış məntəqələrində bütün texniki infrastrukturla yanaşı, 150 məktəb, 58 mədəniyyət mərkəzi, 59 uşaq bağçası, 58 tibb məntəqəsi, 2 Olimpiya İdman Kompleksi tikilib. Bu işlərin 90 faizi Prezident İlham Əliyevin dövlət başçısı kimi fəaliyyəti dövründə icra edilib.

Görülən tədbirlər nəticəsində son illər 380 min nəfər əmək qabiliyyətli məcburi köçkündən 161 min nəfəri büdcə təşkilatlarında və digər sahələrdə daimi, 200 min nəfəri müvəqqəti işlə təmin edilib. Məcburi köçkünlərin məşğulluğunun artırılması, sahibkarlığın inkişafı məqsədilə onların 11 min nəfərinə 7,7 milyon manat məbləğində mikrokredit, Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu tərəfindən sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan 2 min nəfərə 40 milyon manat güzəştli kredit verilib, 3600 yeni iş yeri açılıb.

Dövlət başçısının son fərmanı ilə məcburi köçkünlər dövlətin nağd pul şəklində etdiyi güzəştdən səmərəli istifadə etmək imkanı qazandılar.   

Rüstəm KAMAL,

“Azərbaycan”