Sənaye zonalarındakı müəssisələrin yarıdan çoxu məhsullarını həm də ixrac edir
Ölkədə iqtisadiyyatın xammal satışından asılılığını azaltmaq istiqamətində görülən işlər davam edir. Əvvəllər həm də bu məqsədi hədəfləyən sənaye parkları paytaxtda və Sumqayıtda yaradılırdısa, indi regionlarda da belə zonalar fəaliyyət göstərir. Bu isə eyni zamanda bölgələrin inkişafında və əhalinin məşğulluğunun təmin edilməsində önəmli rol oynayır.
İndi isə işğaldan azad edilən ərazilərdə də iri sənaye zonaları salınır. Şərqi Zəngəzur və Qarabağ iqtisadi rayonlarının inkişafında önəmli rol oynayan həmin zonalara yerli və xarici investorları cəlb etmək üçün dövlət böyük güzəştlər tətbiq edir. Cari ilin 1 may tarixinə olan məlumata görə, işğaldan azad olunmuş ərazilərdəki sənaye parklarının rezidentlərinə idxal etdikləri texnika, texnoloji avadanlıqlar, eləcə də xammala görə 142 təsdiqedici sənəd verilib ki, bunun əsasında onlar təqribən 8 milyon manata yaxın vergi və rüsumlardan azad ediliblər.
İşğaldan azad edilmiş ərazilərdəki Ağdam və "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" sənaye parklarında investisiya kapitalı 400 milyon manat olmaqla 45 sahibkarlıq subyektinə rezidentlik, 8 sahibkara qeyri-rezidentlik statusu verilib. Burada 53 sahibkarlıq subyekti tərəfindən 4000-dən artıq daimi iş yerinin yaradılması planlaşdırılır. Artıq həmin sənaye parklarında görülən işlərə 136 milyon manatdan çox investisiya yatırılıb, 700-dən çox daimi iş yeri yaradılıb. Qeyd edək ki, bu sənaye parklarının rezidentləri qeydiyyata alındıqları tarixdən etibarən 10 il müddətinə əmlak, torpaq, gəlir vergilərindən, həmçinin istehsal məqsədilə texnikanın, texnoloji avadanlıqların və qurğuların idxalı zamanı ƏDV-dən və gömrük rüsumlarından tam azaddırlar. Ümumilikdə İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyinin idarəçiliyində olan sənaye parklarında tətbiq edilmiş idxal ƏDV-si və gömrük güzəştləri nəticəsində rezidentlər bu günə qədər 511 milyon manatlıqdan çox, cari ilin I rübü ərzində isə 7,3 milyon manatlıq güzəşt əldə ediblər.
Qayıdaq İqtisadiyyat Nazirliyinin tabeliyindəki İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyinin idarəçiliyində olan Ağdam Sənaye Parkına. Bu sənaye zonasında 2024-cü ilin sentyabrından 2025-ci ilin I rübü daxil olmaqla 85 milyon, o cümlədən cari ilin ilk rübündə 63 milyon manatlıq məhsul istehsal olunub. Xatırladaq ki, hazırda sənaye parkında 27 sahibkarlıq subyekti rezident, 5 sahibkar qeyri-rezident kimi qeydiyyatdan keçib. Qeydiyyata alınan 32 sahibkarlıq subyekti tərəfindən sənaye parkına 250 milyon manatdan çox investisiyanın yatırılması və 2100-dən artıq daimi iş yerinin yaradılması nəzərdə tutulur. Artıq sahibkarlar tərəfindən sənaye parkında görülmüş işlərə 111,7 milyon manat investisiya yatırılıb, 649 iş yeri yaradılıb. 190 hektar ərazini əhatə edən Ağdam Sənaye Parkının 70 faizdən çox hissəsi sahibkarların istifadəsinə verilib. Onu da bildirək ki, parkda hazırda 9 müəssisə fəaliyyət göstərir, 10-dan çox müəssisənin də tikinti işləri davam edir. Bu il parkda tütün məmulatlarının istehsalı müəssisəsinin fəaliyyətə başlaması planlaşdırılır.
Ölkədə mövcud sənaye zonaları iş adamlarının investisiya yatırmaları baxımından ən əlverişli biznes məkanıdır. Bu zonalarda sahibkarlıq fəaliyyətinin inkişafı üçün hər cür investisiya imkanları formalaşdırılır. Başqa sözlə, sahibkarlar əlavə texniki şərtlərin alınması tələbi olmadan dövlət vəsaiti hesabına hazır infrastruktur imkanlarından istifadə etməklə öz layihələrini icra edə bilirlər.
İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyindən verilən məlumata görə, sənaye zonalarında inşa edilən müəssisələr ilk növbədə daxili bazarın tələbatını ödəmək üçün məhsul istehsal edir. Çünki əsas məqsəd yerli bazarın ehtiyaclarını təmin etməkdir. Bundan sonra isə hədəf yeni ixrac imkanları yaratmaq və yerli sənaye məhsullarını "Made in Azerbaijan" brendi altında xarici bazarlara çıxarmaqdır. Hazırda bu brend adı altında istehsal olunan məhsullar dünyanın 70-dən artıq ölkəsinə ixrac edilir. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, bu gün sənaye zonalarında fəaliyyət göstərən müəssisələrin 50 faizdən çoxu məhsullarını xarici bazarlara çıxarır. Belə məhsulların çeşidi 50-dən çoxdur. Təbii ki, bu, son rəqəm olmayacaq. Sənaye zonalarında yeni müəssisələrin sayı artdıqca ixrac edilən məhsulların çeşidi, həcmi və coğrafiyası da genişlənəcək.
Rüstəm KAMAL,
"Azərbaycan"
