Dünya iqtisadiyyatı çətin dövrünü yaşayır. Rusiya-Ukrayna müharibəsi dünyanı iki qütbə bölüb. Onlar arasında gedən siyasi və hərbi qarşıdurma dövlətlərarası iqtisadi münasibətlərə də təsir göstərir. Tanınmış ekspertlərin hesablamalarına görə, Rusiya-Ukrayna müharibəsindən sonra beynəlxalq səviyyədə iqtisadi fəallıq azalıb, inflyasiya yüksəlib.
Məlumdur ki, belə vəziyyətdə iqtisadi dinamikanın qorunması mühüm şərtdir. Bunun üçün iqtisadiyyatın intensiv investisiyalaşması tələb olunur. Yaranmış vəziyyətdə iqtisadi sabitliyi qorumaq və inkişaf etdirmək üçün kapital qoyuluşunda fasilə yaranmamalıdır. Çünki bu cür kritik şəraitdə kapital qoyuluşunda durğunluq olur və belə vəziyyətdə investorlar o qədər də riskə getmirlər. Digər tərəfdən, dünyada bank-maliyyə sistemində qeyri-sabitlik hökm sürür. Amerikanın və Avropanın bir neçə bankının son vaxtlar qarşılaşdığı vəziyyət də məhz bunun - bank-maliyyə sistemində baş verən sabitsizliyin göstəricisidir.
Azərbaycanda aparılan sosial-iqtisadi islahatlarda iqtisadiyyatın investisiyalaşdırılması mühüm yer tutur. İndiki çətin şəraitdə dövlət bu işə daha həssas yanaşır. Bunu Dövlət Statistika Komitəsinin cari ilin yanvar-fevral ayları üçün açıqladığı sitatistik rəqəmlərdən aydın görmək olur. Belə ki, yanvar-fevral aylarında ölkənin iqtisadi və sosial sahələrinin inkişafı üçün bütün maliyyə mənbələrindən əsas kapitala 2 milyard 206,9 milyon manat və ya 2022-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 60,1 faiz çox vəsait yönəldilmişdir. Hesabat dövründə neft-qaz sektoruna yatırılmış investisiyaların həcmi 2,4, qeyri-neft-qaz sektoruna yönəldilən vəsaitin həcmi isə 2,3 dəfə artmışdır. Yatırılan ümumi sərmayənin 1 milyard 125,5 milyon manatı məhsul istehsalı, 968,5 milyon manatı xidmət sahələrinin, 112,9 milyon manatı isə yaşayış evlərinin tikintisinin payına düşmüşdür.
Vurğuladığımız kimi, hazırda dünyada gərgin siyasi qarşıdurmalar baş verir və bu, investisiya qoyuluşuna mənfi təsir göstərir. Ona görə də Azərbaycanda dövlət ölkə iqtisadiyyatının dinamik inkişafını qorumaq məqsədilə iqtisadiyyatın daxili mənbələrdən təmin edilməsinə xüsusi diqqət yetirir. Bunun nəticəsidir ki, hesabat dövründə yatırılan ümumi sərmayənin 54,6 faizi dövlət sektorunun sərmayədarları tərəfindən qoyulmuşdur. Yeri gəlmişkən onu da qeyd edək ki, kapital qoyuluşunun 75,1 faizi daxili mənbələr hesabına formalaşmışdır.
Əsas kapitala yönəldilmiş vəsaitdə müəssisə və təşkilatların vəsaitləri 987,9 milyon, büdcə vəsaitləri 946,4 milyon, əhalinin şəxsi vəsaitləri 146,5 milyon, bank kreditləri 39,6 milyon, sair vəsaitlər isə 86,5 milyon manat təşkil etmişdir.
Cari ilin ilk iki ayında əsas kapitala yönəldilmiş vəsaitdən ən çox sənaye, nəqliyyat və anbar təsərrüfatı, informasiya və rabitə, kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq sahələrində istifadə olunmuşdur. Həmin dövr neft-qaz sektoruna 777,3 milyon manat vəsait yönəldilmişdir. Qeyri-neft-qaz sektorunun inkişafına sərf edilmiş 1 milyard 429,6 milyon manatlıq vəsaitin 99,9 milyon manatı isə qeyri-neft-qaz sənayesi sektorunda istifadə edilmişdir.
Rüstəm KAMAL,
"Azərbaycan"
