Bilmək istəyirəm

- 19 yaşım var. Körpəlikdən bu günədək xalamın himayəsində (rəsmi sənəd yoxdur) yaşayıram. Buna görə sənədimdə ana adını  dəyişdirmək istəyirəm. Bunun üçün hansı hüquqi prosedurlar mövcuddur? Xahiş edirəm xırdalıqları ilə izah edəsiniz.

Mədinə HƏSƏNOVA,

Bakı şəhəri

- Sualınıza cavab olaraq bildiririk ki, şəxsin ad, soyad və digər əlaqəli məlumatlarının dəyişdirilməsi və bundan irəli gələn digər məsələlər Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsi və Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 12.05.2011-ci il tarixli 79 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş "Adın, ata adının və soyadın verilməsi və dəyişdirilməsi Qaydaları" ilə tənzimlənir. Adıçəkilən hər iki normativ aktda şəxsin ana adının dəyişdirilməsi ilə bağlı hüququ nəzərdə tutulmamışdır. 18 yaşına çatmış şəxs yalnız öz adını, ata adını, soyadını və ya soyad sonluğunu dəyişdirmək hüququna malikdir. Göründüyü kimi, qanunvericiliklə bu hüquq ana adının dəyişdirilməsinə şamil edilməmişdir. Sual oluna bilər ki, nə üçün qanunvericilik ad, soyad və ata adının dəyişdirilməsinə imkan verdiyi halda, ana adının dəyişdirilməsinə bu imkanı tanımamışdır. Bu, onunla bağlıdır ki, şəxs müxtəlif həyati vəziyyətlərdə onun şəxsiyyətinin təsdiqi məqsədilə öz adı, soyadı və ata adı əks olunan şəxsiyyət vəsiqəsini, pasportunu və digər bu qəbildən olan sənədləri üçüncü şəxslərə təqdim edir və bununla özünü həmin şəxslərə tanıdır. Dolayısı ilə özünü hansı adla təqdim etmək şəxsin hüququdur və bu hüququn realizəsi isə həmin adların dövlət qeydiyyatına salınmasından keçir. Adları çəkilən sənədlərdə təqdim edilən məlumatlar arasında ana adı olmadığı üçün ananın kimliyinin dəyişdirilməsinin hüquqi imkanı da müəyyən edilməmişdir.

- Daşınmaz əmlak bazarı elanları arasında tez-tez "hazır ipotekada olan" mənzil satışı ilə bağlı təkliflərə rast gəlinir. İpoteka şərtlərinə əsasən ipotekada olan evin bir addan digərinə keçirilməsi imkansız görünür. Amma satıcılar iddia edirlər ki, bu, mümkündür. Bilmək istəyirəm: ipotekada olan daşınmaz əmlakı başqasının adına keçirib rəsmiləşdirmək olar? Bu sayaq sövdələşmələr nə qədər etibarlı və qanunidir?

Ehtiram ƏSƏDZADƏ,

Bakı şəhəri

- Sualınıza cavab olaraq bildiririk ki, bəli, ipotekada olan daşınmaz əmlakın satışı mümkündür, lakin bu, kredit təşkilatının (bankın) yazılı razılığı olmadan edilə bilməz. İpoteka müqaviləsinə əsasən, ipotekaya qoyulmuş əmlak üzərində hüquqlar müəyyən məhdudiyyətlərlə bağlıdır və bankın razılığı olmadan alqı-satqı və ya başqasının adına keçirilməsi mümkün deyil. "İpoteka haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun 31.1-ci maddəsinə əsasən, ipoteka müqaviləsində ayrı qayda nəzərdə tutulmayıbsa, ipoteka predmeti ipoteka qoyan tərəfindən yalnız ipoteka saxlayanın yazılı razılığı ilə digər şəxsə özgəninkiləşdirilə bilər. İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu (İKZF) tərəfindən verilən ipoteka kreditlərinə gəldikdə isə ipotekada olan əmlakın özgəninkiləşdirilməsi ilə bağlı müəyyən məhdudiyyətlər qoyula bilər. Həmin məhdudiyyətlər bunlardır: 

1. Borcalan ipotekada olan əmlakını bankın yazılı razılığı ilə digər şəxsə özgəninkiləşdirə və ya ona dair digər sərəncamlar verə bilər;

 2. İKZF-nin yazılı razılığı olmadan ipotekada olan əmlaka hər hansı dəyişiklik edildikdə və ya o, özgəninkiləşdirildikdə bu, müqavilə şərtlərinin pozulması sayılır və müəyyən hüquqi nəticələrə səbəb ola bilər. 

Qeyd olunan məhdudiyyətlərin məqsədi ipoteka olan əmlakın kreditin təminatı kimi qorunmasını təmin etmək və bankın hüquqlarını müdafiə etməkdir. Beləliklə, yalnız yuxarıda qeyd olunan şərtlərə cavab verən sövdələşmələri qanuni hesab etmək olar.

Sualları cavablandırdı:

Fərhad NƏCƏFOV,

Azərbaycan Respublikası Vəkillər Kollegiyasının üzvü