150 ildən çox əvvəl icad edilmiş plastik material bütün dünyanı bürüyüb. Tədqiqatçılar plastik hissəcikləri suda, torpaqda, havada və hətta insan orqanizmində aşkar ediblər. Yeni araşdırma Yer kürəsinin demək olar ki, hər yerinin plastik çirklənməsinə məruz qaldığını sübut edir. Böyük Britaniyanın Antarktika Xidməti tədqiqatçıları, Antarktikanın içərilərində yerləşən bəzi düşərgələrin ətrafındakı qarda mikroplastik hissəciklərin izlərini tapıblar.
Qeyd etmək lazımdır ki, bu, tarixdə ilk dəfədir ki, bu qədər uzaq və əlçatmaz ərazilərdə mikroplastik hissəciklərin varlığı təsdiqlənir. Böyük Britaniyanın Antarktika Xidmətinin okean ekoloqu, doktor Clara Manno-nun sözlərinə görə, ilkin analizlər göstərir ki, mikroplastik hissəciklər əsasən yerli mənbələrdən qaynaqlanır. Ehtimal olunur ki, bunlar tədqiqatçılar tərəfindən istifadə olunan üst geyimlər, iplər və düşərgə ətrafında təhlükəsiz marşrutları işarələmək üçün qoyulan bayraqlardan yaranmış ola bilər. Təəssüf ki, mikroplastik hissəciklərin bu buzlu səhrədəki təsirləri hələ də tam aydın deyil.
Araşdırma çərçivəsində alimlər Cənub Qütbünün uzaq bölgələrində yerləşən Union və Şants buzlaqlarındakı üç sahə düşərgəsindən toplanmış nümunələri təhlil ediblər. Əvvəlki tədqiqatlar alimlərin nümunələrdən mikroskopik plastik hissəciklərini əl ilə seçməsinə əsaslanırdı. Lakin bu yeni araşdırmada daha müasir texnologiya tətbiq edilib. İlk olaraq qar xüsusi filtr kağızı vasitəsilə əridilib. Daha sonra yüksək dəqiqlikli skan texnikası ilə analiz aparılıb.
Tədqiqat nəticələrinə görə, mikroplastik hissəciklərin qar nümunələrindəki miqdarı 73 ilə 3099 hissəcik arasında dəyişir. Bundan əlavə tapılan plastik hissəciklərinin təxminən 90 faizi 50 mikrometrdən kiçik olub. Alimlər hesab edirlər ki, əvvəlki tədqiqatlar plastik çirklənmənin həqiqi miqyasını aşağı qiymətləndirib. Nəticələr göstərir ki, nümunələrdəki mikroplastik hissəcik miqdarı əvvəlki hesablamalardan 100 dəfə çox ola bilər.
Ülkər XASPOLADOVA,
“Azərbaycan”
