Böyük Qayıdış proqramı çərçivəsində Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda genişmiqyaslı humanitar minatəmizləmə fəaliyyəti davam etdirilir. Mina təhlükəsi ilə mübarizə istiqamətində fəaliyyətin gedişatı və ictimaiyyətin bu sahədə məlumatlandırılmasının artırılması məqsədilə azad edilmiş ərazilərə mütəmadi mediaturlar keçirilir.
AZƏRTAC-ın bölgə müxbiri xəbər verir ki, növbəti mediatur Fövqəladə Hallar Nazirliyi və Minatəmizləmə Agentliyi tərəfindən Ağdam rayonuna təşkil edilib.
44 günlük Vətən müharibəsi başa çatdıqdan sonra ərazilərin minalardan və partlamamış hərbi sursatlardan, o cümlədən partlamamış qalıqlardan təmizlənməsi əməliyyatlarına müvafiq qurumlarla yanaşı, bu sahədə təlim keçmiş Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Xüsusi Riskli Xilasetmə Xidmətinin xüsusi təyinatlı hərbi hissəsi də cəlb olunub. Əməliyyatlar təyin olunmuş istiqamətlər üzrə kənd və qəsəbələrdə, eləcə də içməli su hövzələrinin kənar ərazilərində, su kanalları boyunca aparılır.
Jurnalistlər əvvəlcə Fövqəladə Hallar Nazirliyi tərəfindən Ağdam rayonunun Mollalar, Kürdlər və Əlimədətli kəndlərinin ərazilərinin mina və partlamamış hərbi sursatlardan təmizlənməsi prosesini izləyiblər. FHN-nin əməkdaşı Ələkbər Ələkbərov jurnalistlərə açıqlamasında bildirib ki, minatəmizləmə əməliyyatına cəlb olunmuş şəxsi heyət ən müasir texnika və avadanlıqlarla, o cümlədən xüsusi təyinatlı mexaniki minatəmizləmə maşınları ilə təchiz edilib. Əməkdaşlar bu sahədə beynəlxalq kurslarda iştirak edərək akkreditasiyadan keçiblər.
Təmizləmə əməliyyatları əllə minatəmizləmə, minaaxtaran itlər və xüsusi təyinatlı mexaniki minatəmizləmə maşınları vasitəsilə həyata keçirilir.
Sonra ANAMA tərəfindən Sarıcalı kəndi ərazisində icra edilən minatəmizləmə əməliyyatları ilə tanışlıq olub. ANAMA-nın əməliyyat rəhbəri Xaliq Zülfüqarov jurnalistlərə açıqlamasında deyib ki, Ağdam rayonunun Sarıcalı kəndinin yenidən qurulması ilə bağlı dövlət tapşırığına uyğun olaraq, həmin ərazilər təmizlənib, evlər tikilib və əhali köçürülüb. Hazırda Sarıcalı kəndinin ətrafında təhlükəsizlik üçün əlavə ərazilər təmizlənir. Təmizləmə fəaliyyətinə ANAMA-nın mina axtarma heyəti ilə yanaşı, mexaniki minatəmizləmə vasitələri və xüsusi təlim keçmiş minaaxtaran itlər cəlb olunub.
O bildirib ki, təmizlənmə işi görüləcək ərazi keçmiş təmas xəttinin ərazisidir: “Bura minalarla, partlamamış hərbi sursatlarla ən çox çirklənmiş ərazilərdən biri sayılır. Gün ərzində piyada əleyhinə, tank əleyhinə minalar və həmçinin müxtəlif təyinatlı partlamamış hərbi sursatlar aşkarlanır. Bu gün iş gününün sonunda ərazidə tapılmış minaların partlayış yolu ilə zərərsizləşdirilməsi nümayiş olunacaq”.
Xaliq Zülfüqarov vətəndaşlara çağırış edərək deyib: “Təhlükəli ərazilərdən uzaq durun, şübhəli əşyalara toxunmayın və bu barədə dərhal məlumat verin. Təhlükəli hallarla rastlaşarsınızsa 805, 102 və ya 112 qaynar xətlərinə zəng edin”.
Sonra tapılmış minalar zərərsizləşdirilib.
Qeyd edək ki, Ağdam rayonunda aparılan minatəmizləmə əməliyyatları nəticəsində 37 min 154 hektar ərazi təmizlənib, 31 min 500 ədəd mina və partlamamış hərbi sursat aşkar edilərək zərərsizləşdirilib.
Ağdam rayonunda Bərdə-Ağdam dəmiryolu, Bərdə-Ağdam avtomobil yolu, Füzuli-Ağdam avtomobil yolu, Ağdam-Hindarx-Ağcabədi avtomobil yolu, Ağdam sənaye parkı ərazisi, əkin sahələri, meyvə bağları, qeyri-filiz mineral-xammal yatağı əraziləri, su kanalları, qaz xətləri və digər infrastruktur layihələrinin mina və müharibənin digər partlayıcı qalıqlarından təmizlənməsi fəaliyyəti icra edilib.
Xatırladaq ki, Azərbaycan dünyada minalarla ən çox çirkləndirilmiş ölkələr sırasındadır. İlkin qiymətləndirmələrə görə, Ermənistan işğal dövründə torpaqlarımıza 1,5 milyon mina basdırılıb. Ermənistan hələ də müxtəlif bəhanələrlə dəqiqləşdirilmiş mina xəritələrini verməkdən boyun qaçırır. Bu isə tez-tez mina hadisələrinin yaşanmasına, nəticədə insan itkilərinə səbəb olur. Minalar və partlamamış hərbi sursatlar azad olunmuş ərazilərin bərpası və keçmiş məcburi köçkünlərin öz evlərinə qayıtmasına da maneə törədir.
Bütün bunlara baxmayaraq, Azərbaycan humanitar minatəmizləmə fəaliyyəti kimi çətin prosesi öz resursları hesabına həyata keçirir. Minatəmizləmə fəaliyyəti dünyada mövcud olan ən müasir və qabaqcıl texnologiyalardan istifadə edilməklə Beynəlxalq Minatəmizləmə Standartlarına uyğun icra olunur.
2020-ci il noyabrın 10-dan 2025-ci il mayın 19-dək aparılan minatəmizləmə əməliyyatları nəticəsində işğaldan azad edilmiş 200 min 321 hektar ərazi təmizlənib, ümumilikdə 196 min 56 ədəd mina və partlamamış hərbi sursat (PHS) aşkar edilərək zərərsizləşdirilib. Onlardan 137 min 422 ədədi PHS, 36 min 881 ədədi piyada əleyhinə minalar (PƏM), 21 min 753 ədədi isə tank əleyhinə minalardır (TƏM).
Ermənistanın mina terrorunun statistikası:
- 2020-ci il noyabrın 10-dan 2025-ci il mayın 19-dək 237 mina hadisəsi qeydə alınıb.
- 2020-ci il noyabrın 10-dan 2025-ci il mayın 19-dək 394 nəfər mina qurbanı olub. 394 nəfər mina qurbanlarından ümumilikdə 70 nəfəri həlak olub, 324 nəfəri müxtəlif dərəcəli xəsarət alıb. Mina qurbanlarının 14-ü azyaşlı və gənc, 1-i qadın olmaqla, 210 nəfəri mülki şəxsdir, onlardan 55 nəfər həlak olub, 155 nəfər isə müxtəlif dərəcəli xəsarət alıb.
- Mina qurbanlarının sırasında xidməti vəzifələrini yerinə yetirərkən mina partlayışı nəticəsində həlak olmuş media nümayəndələri də var.
- 1991-ci ildən bu günədək 3400 nəfərdən çox insan mina qurbanı olub. Onlardan 362 nəfəri azyaşlı və gənc, 38 nəfəri qadınlardır.
