Ölkəmiz əmək bazarında gender bərabərliyi nümunəvi olan dövlətlər sırasındadır
İnsanların sosial rifah içində yaşamağı təmin edən ən önəmli amil layiqli əməklə məşğul olmaqdır. Yəni hər bir insan qabiliyyətinə görə gəlirli işlə məşğul olarsa, özünün yaşamını təmin edə bilir.
Uzun illər dünyada dini və milli ənənələr üzündən qadınların əmək bazarına çıxışı məhdud olub. Baxmayaraq ki, qadınların fəal şəkildə əmək bazarına daxil olan ölkələrdə inkişaf və sosial rifahın daha yüksək səviyyədə olması çoxdan məlumdur, belə vəziyyətin hələ də davam etdiyi ölkələr var. Son dövrlər dünyanın əmək bazarında gender bərabərliyi barədə çalınan həyəcan təbili də bununla bağlıdır.
Azərbaycanda isə vəziyyət tam fərqlidir. Bizdə qadına cəmiyyətdə fəal iştirak etmək hüququ çoxdan təmin edilib. Şərqdə ilk dəfə qadınlara seçmək və seçilmək hüququ da Azərbaycanda verilib. Hələ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə qəbul edilən qanunla qadınlarımız bu hüquqa malik olublar. Yəni ötən əsrin əvvəllərində Azərbaycan dünyada qanunla qadına dəyər və hüquq verən ölkə kimi tarixə düşüb. Həmin ənənə ölkəmizdə bu gün də davam edir.
Dünya Bankı Qrupu və Beynəlxalq Valyuta Fondunun 2025-ci ilin Yaz iclasında qadınların əmək bazarına çıxış imkanlarının genişləndirilməsi üzrə Azərbaycan uğurlu nümunə kimi göstərilib. İclasda vurğulanıb ki, ölkəmizdə son dövrlərədək qadın əməyinin məhdudlaşdırıldığı 674 peşə sahəsinə qadınların çıxışı təmin olunub. İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin (İİTKM) İqtisadi təhlil şöbəsinin müdir müavini Elnur Ələkbərov deyir ki, "Azərbaycan Respublikasının 2022-2026-cı illərdə sosial iqtisadi inkişaf Strategiyası"nda qadınların yüksək gəlir gətirən iş yerlərinə çıxış imkanlarının genişləndirilməsi məqsədilə əlavə mexanizmlərin yaradılması və tətbiqi tədbirinin icrası nəticəsində qadınlarımızın məşğulluq imkanları genişlənib. 2023-cü ildə Əmək Məcəlləsində qadın əməyini məhdudlaşdıran 241-ci maddə və Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 20 oktyabr 1999-cu il tarixli 170 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş "Qadın əməyinin tətbiqi qadağan olunan, əmək şəraiti zərərli və ağır olan istehsalatların, peşələrin (vəzifələrin), habelə yeraltı işlərin Siyahısı"nın ləğv edilməsi barədə Nazirlər Kabinetinin 31 may 2023-cü il tarixli 172 nömrəli qərarı təsdiq edilib. Sözügedən qərarın ləğvi ilə ölkədə qadınların sənaye və təhlükəli işlərdə çalışmasına qoyulan hüquqi məhdudiyyətlər aradan qaldırılıb. Bu islahatlar çərçivəsində 674 iş sahəsinə (o cümlədən nəqliyyat, kənd təsərrüfatı və enerji sektorlarına) qadınların çıxış imkanı yaradılıb.
Mütəxəssis vurğulayır ki, aparılan islahatların müsbət nəticəsi olaraq, ötən il Dünya Bankının "Qadınlar, Biznes və Hüquq- 2024" hesabatında ölkəmiz gender bərabərliyi və qadınların iqtisadi iştirakı sahəsində əhəmiyyətli irəliləyiş əldə edərək reytinq göstəricisini 78,8-dən 85-ə qaldırıb. Həmin nəticə ilə Azərbaycan 190 ölkə arasında 35 pillə irəliləyərək 104-cü yerdən 69-cu yerə yüksəlib. Bu göstərici yuxarı-orta gəlirli ölkələr üzrə orta səviyyədən yüksəkdir. Eyni zamanda Azərbaycan Avropa və Mərkəzi Asiya regionunda hüquqi islahatlar həyata keçirən beş ölkədən biri kimi qiymətləndirilib.
E.Ələkbərov əlavə edib ki, 2015-2023-cü illərdə məşğul qadınların sayı 5 faiz artaraq 2,3 milyon nəfərdən 2,4 milyon nəfərə yüksəlib: "Bu, qadınların iqtisadi fəallığının və əmək bazarında iştirakının gücləndiyini göstərir. Azərbaycanda qadınların iqtisadi iştirakı sahəsində əldə etdiyi nailiyyətlər ölkəmizin davamlı inkişaf məqsədlərinə sadiqliyini nümayiş etdirir. Hüquqi islahatlar və dəstəkləyici siyasətlər qadınların iqtisadi potensialının daha da artırılmasına və əmək bazarında bərabər imkanların təmin olunmasına əlavə töhfə verəcək".
Rüstəm KAMAL,
"Azərbaycan"
jpg_1752246795.jpg)
