Şimal Tacı bürcündə yeni ulduz alışması gözlənilir
ABŞ-ın Milli Aeronavtika və Kosmik Tədqiqatlar Agentliyinin (NASA) verdiyi xəbərə görə, Yerdən təxminən 3000 işıq ilə məsafədə, Şimal Tacı bürcündə yerləşən T CrB ulduzu yaxın aylarda təkrar yeni ulduz kimi alışacaq.
Alimlərin hesablamasına əsasən T CrB yeni ulduz kimi alışdığı zaman onun parıltısı Yerdən adi gözlə görünəcək. Bu hadisənin 2024-cü ilin sentyabr ayınadək baş verəcəyi gözlənilir. Yeni ulduz alışmasını adi gözlə görə bilmək çox nadir hadisədir və hər nəslin bu şansı olmur.
AZƏRTAC xəbər verir ki, bu barədə Elm və Təhsil Nazirliyi N.Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası məlumat yayıb.
Yeni ulduzlar yeni doğulmuş ulduzlar deyil, əksinə, artıq həyatlarının son mərhələsinə çatmış ulduzun son alışmalarıdır. Yeni ulduzların sayının kifayət qədər olmasına baxmayaraq onların əksəriyyəti cəmi bir dəfə alışırlar. Əgər ulduz ikinci dəfə yeni ulduz kimi alışırsa, o təkrar yeni ulduz adlanır. Onların müşahidəsi isə həddindən çox nadir haldır. Astronomlara cəmi bir neçə təkrar yeni ulduz məlumdur. Bu ulduzlar müəyyən periodla yeni ulduz kimi alışır və bu müddət bir ildən milyon ilə kimi dəyişə bilər.
Şimal Tacı bürcünün T CrB ulduzu ömürlərinin son mərhələsinə çatmış ağ cırtdan və qırmızı nəhəngdən ibarət qoşa sistemdir.
Ağ cırtdanlar ömrünün son mərhələsində olan kiçik kütləli ulduzlardır. Kütlələri Günəş kütləsi ətrafında olan bu ulduzların radiusları Günəşin radiusundan təxminən 100 dəfə kiçik olduğuna görə onlar çox böyük sıxlığa, yüksək temperatura və güclü cazibə qüvvəsinə malik olurlar. Nəticədə qırmızı nəhəng örtüyünü atdıqca, atılan maddə ağ cırtdan tərəfindən “tutulur” və bu proses ağ cırtdanın kütləsi kritik kütləyə çatanadək davam edir. Günəşin mərkəzində gedən istilik-nüvə reaksiyaları ağ cırtdanların birbaşa səthində baş verir. Nəticədə səth temperaturu bir neçə milyon dərəcəyə çatan ulduz yeni ulduz kimi alışır. Bu da öz növbəsində çox böyük enerji ayrılması ilə müşayiət olunur. Alışma zaman sistemin ümumi parlaqlığı 1000, bəzən 100. 000 dəfəyə kimi artır.
T CrB ulduzunu xüsusi edən onun periodunun məlum və sabit olmasıdır. Ulduzun alışmaları 80 illik periodla təkrarlanır və son alışma 1946-cı ildə qeyd olunub. Bu cür partlayışların təhlili qoşa sistem ulduzları arasında alışmaya səbəb olan kütlə mübadiləsinin mexanizmini daha yaxşı anlamağa kömək edir.
Hazırda T CrB-nin görünən ulduz ölçüsü +10m-dir. Təkrar yeni ulduz kimi alışdıqdan sonra isə onun görünən ulduz ölçüsü +2m olacaq ki, bu da qütb ulduzunun parlaqlığına yaxındır. Bu zaman ulduz adi gözlə də yaxşı görünəcək. Ulduz öz parlaqlığının pikində bir neçə gün qalacaq, ən yaxşı halda o, bu parlaqlıqda bir həftə ətrafında qala biləcək. Sonra isə parlaqlığı zəifləyərək yenidən zəif obyektə çevriləcək. Adi halda ağ cırtdanlar o qədər kiçikdirlər ki, onları adi gözlə görmək mümkün deyil.
Digər Xəbərlər
QƏZETİN ÇAP VERSİYASI
XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər
Ölkə ərazisində hava şəraiti əsasən yağmursuz keçəcək
30 Aprel
Şəxsiyyəti müəyyən olunmuş 73 nəfər Azərbaycan vətəndaşına dair məlumatlar açıqlanıb - SİYAHI...
30 Aprel
Birinci Qarabağ müharibəsi dövründə şəhid olmuş və tanınmadan dəfn edilmiş 183 şəxsə aid meyit qalıq...
30 Aprel
İsveç polisi “Eurovision” müsabiqəsinin təhlükəsizliyini dronlarla qoruyacaq
30 Aprel
Agentliyin sədri: Əmək yarmarkaları əhalinin məşğulluğunun təmin olunması baxımından vacibdir...
30 Aprel
DSMF: Mart ayında 3,6 min nəfərdən çox proaktiv pensiya təyinatı aparılıb
30 Aprel
Dövlət Komissiyasının nümayəndəsi: Sonuncu itkinin taleyi məlum olana qədər axtarışlar davam edəcək...
30 Aprel
Dövlət Komissiyasının İşçi qrupunun rəhbərinin müavini: İndiyədək 11 mindən çox itkin ailəsindən bio...
30 Aprel
İsveç tədqiqatçıları Kvant kompüterinin təkmilləşdirilməsi üçün yer qatının 2100 metr dərinliyinə en...
30 Aprel
Hərbi xidmətə çağırılanların tibbi müayinəsi regional xəstəxanada aparılacaq
30 Aprel
DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR
Prezident İlham Əliyev Xarici ölkələrlə dostluq üzrə Çin Xalq Assosiasiyasının sədrini qəbul edib YE...29 Aprel 2024
Azərbaycan ilə Qırğızıstanın dostluğu və qardaşlığı əbədidir28 Aprel 2024
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Almaniyanın Kansleri Olaf Şolts birgə mətbuat konfransı keçiri...26 Aprel 2024
Tərəfdaşlıqdan strateji müttəfiqliyə25 Aprel 2024
Möhkəm təmələ əsaslanan müttəfiqlik24 Aprel 2024
ÇOX OXUNANLAR
Tükdən nazik siyasət30 Aprel 2024
Qlobal liderdən həmrəylik çağırışı28 Aprel 2024
İlham Əliyevdən ədalət dərsi26 Aprel 2024
ADA Universitetində “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” mövzusunda beynəlxalq forum keçirilib Pr...24 Aprel 2024
"Dəmir yumruğ"un ikinci zərbəsi23 Aprel 2024
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin Baykal-Amur Magistralının 50 illik yubileyi münasibətilə dəmir...22 Aprel 2024
OXUCU MƏKTUBLARI
NƏŞRLƏRİMİZ
BAŞ REDAKTORDAN
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!