ABŞ Prezidenti Donald Tramp Çinə və başqa ölkələrə qarşı gömrük rüsumlarını yüksəltməklə yerli istehsalı dəstəkləməyə çalışır.
AZƏRTAC “Bloomberg”ə istinadən xəbər verir ki, 2024-cü ilin iyun ayından fərqli olaraq 2025-ci ilin iyun ayında ABŞ büdcəsinə tətbiq olunan rüsumların hesabına əlavə 26 milyard dollar vəsait daxil olub. Cari ilin birinci yarısında isə ABŞ büdcəsinə rüsumların hesabına 47 milyard dollar əlavə vəsait daxil olub. D.Trampın qərarı dünya iqtisadiyyatında geriləmə yaratsa da o seçicilərinə verdiyi vədi yerinə yetirir. Beynəlxalq aləmdə bir həqiqəti unudurlar ki, D.Tramp Amerikanın prezidentidir və onun müəyyən öhdəlikləri var ki, bunları da yerinə yetirməlidir.
“Financial Times” yazır ki, Çin seyirci qalmayaraq ABŞ-ın tətbiq etdiyi rüsumlara cavab olaraq ölkəyə idxal olunan ABŞ mallarına tətbiq olunan rüsumları 125 faizə yüksəltdi. Bu gün Çin alternativ bazarlar axtarışını davam etdirir. Qəzetin verdiyi məlumata görə ABŞ-dan başqa Çin Avropa və Asiya ölkələrinə də məhsul ixrac edir. D.Trampın gömrük rüsumlarını artırmaq qərarından sonra Çinin Almaniyaya ixracının həcmi 22, Cənub-Şərqi Asiya ölkələrinə isə 15 faiz artıb.
Çində lampa istehsal edən şirkətin sahibi Çen Zebin bildirib ki, rüsumlar artdıqdan sonra ABŞ-a edilən ixracın həcmi 60 faizdən 30 faizə düşüb: “Biz Yaxın Şərqdə, Almaniya və Rusiyada yeni müştərilər axtarırıq. Onlayn satışa diqqəti artırmaqla vəziyyəti sabit qaydaya salmağa cəhd edirik”.
Elektrik malları istehsal edən fabrikin meneceri Doris Siya isə qeyd edib ki, daxili bazar təmin olunub: “Alternativ bazarlara çıxış tapılmasa istehsalın həcmini azaltmaq məcburiyyətində qalacağıq. İstehsalın həcminin azalması isə iqtisadi inkişaf tempinin yavaşlamasına səbəb olur”.
Nyu-York Universitetinin professoru Marta Benqoa bildirib ki, D.Trampın büdcə gəlirlərini artırması digər konstruktiv olmayan qərarlarını kölgədə saxlayır: “Konqresin narahatlığı ondan ibarətdir ki, ABŞ-ın rüsumları müttəfiq ölkələri, o cümlədən Çini Rusiyaya yaxınlaşmağa vadar edir. Bu da geosiyasi baxımdan ABŞ-ın nüfuz dairəsini daraldır”.
Lakin Ukraynada davam edən müharibə ilə əlaqədar olaraq Rusiyanın iqtisadiyyatı heç də ürəkaçan deyil. Bütün sənaye hərbi istiqamətə yönəldilib ki, bu da digər sahələrin geriləməsinə səbəb olub. Avropanın Rusiya neftindən və qazından imtinası isə gəlirləri bununla yanaşı əhalinin alıcılıq qabiliyyətini də aşağı salıb. Odur ki, Çinin Rusiyaya meyil etməsi hələlik o qədər də real görünmür. Böyük ehtimal ki, bunu başa düşən D.Tramp heç nədən çəkinmir.
“Fitch” beynəlxalq reytinq agentliyi yazır ki, 2024-cü ildə ABŞ ilə Avropa İttifaqının (Aİ) ticarət dövriyyəsinin həcmi 975,9 milyard, Çin ilə 582,5 milyard dollar həcmində olub. Avqustun 1-də D.Tramp Aİ-dən idxal olunan mallara əlavə 10 faiz də rüsum tətbiq edəcəyini bildirib. Ümumiyyətlə 75 ölkədən ABŞ-a idxal olunan mallara müxtəlif faizlərlə tətbiq olunan rüsumlar dünyada ümumi məhsul istehsalının həcmini 2,3 faizdən 2,2 faizə endirəcək ki, bu da dünya iqtisadiyyatının zəifləməsinə səbəb olacaq. Dünya iqtisadiyyatında baş verəcək resessiya isə mütləq neftin qiymətinin aşağı düşməsinə gətirib çıxaracaq. Lakin istər Çin, istərsə də Aİ dövlətləri cavab olaraq qarşılıqlı rüsumlar tətbiq edəcəklər. Artıq Aİ-də ABŞ-dan idxal olunan mallara əlavə rüsumların tətbiq ediləcəyi haqqında bəyanatlar səslənir.
“The Wall Street Journal” yazır ki, D. Trampın ticarət müharibəsi hələlik fayda verir: “Lakin perspektivdə bu müharibənin ABŞ üçün ağır nəticələri ola bilər. Prezident D.Trampın başladığı ticarət müharibəsinin nə ilə nəticələnəcəyini zaman göstərəcək. Hələlik isə ABŞ müharibənin qalibidir”.
