24 May 2023 10:50
487
Mədəniyyət
A- A+

Azərbaycanın tanınmış teatr rəssamlarından biri

 

Azərbaycan mədəniyyətinin, incəsənətinin inkişafında xidmətlər göstərmiş Nüsrət Fətullayev 1913-cü il mayın 29-da Lənkəranda Mirzə Möhsün Fətullazadənin (1885-1936) ailəsində dünyaya göz açıb. Ailə 1920-ci ildə Lənkərandan Bakıya köçüb. Digər övladları kimi Nüsrət Fətullayev də bu şəhərdə boya-başa çatıb.

 

Uşaqlıq illərində sevdiyi sənət

 

1930-1934-cü illərdə Nüsrət Əzim Əzimzadə adına Bakı Rəssamlıq Məktəbində təhsil alıb. Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrında  rejissor Yusif Yulduzun 1934-cü ildə quruluş verdiyi Aleksandr Korneyçukun "31-43" ("Eskadranın məhvi") dramının tamaşası  ilk işi olub. Tamaşanın bədii tərtibatına görə Sidqi Ruhulla Nüsrət Fətullayev haqqında deyib: "O, bu işi yüksək professionallıqla qurmuşdur".
Tənqidçi-alim Vaqif Yusifli Azərbaycan teatr rəssamlığı yaradıcılarından biri kimi tanınmış Nüsrət Fətullayevin sənətə gəlişi barədə yazıb: "Rəssamlığa uşaqlıqdan həvəsi varmış. Ancaq atasından gizli saxlayırmış bu meylini. Nəhayət, anasına bu barədə söhbət açır, Kübra xanım da ərinə deyir. Teatrda istedadlı rejissor Yusif Yulduzun "Eskadranın məhvi" tamaşası gedirmiş, bu tamaşanın rəssamı N.Fətullayev idi. Kişini bir təhər teatra aparırlar. Əslində o, etiraz etməmişdi, demişdi ki, əgər Nüsrətin bu sənətə meyli varsa, getsin, amma yarımçığından olmasın. Teatrdan qayıdırlar, kişi içəri keçir. Qapı ağzında dayanan qardaşlar intizarla onun qərarını gözləyirmişlər. Nəhayət, Kübra xanım onları içəri çağırır. Ağa (qardaşlar onu belə çağırırmış) kürsüdə oturmuşdu. İçəri girəndə başını razılıqla tərpədir və bu, nəinki Nüsrətin, o biri qardaşların da taleyini həll edir"...
Nüsrət Fətullayev 1938-ci ildə  Akademik Milli Dram Teatrına baş rəssam təyin edilib. Bu vəzifəni həyatının sonlarınadək böyük məsuliyyətlə yerinə yetirib.
Həmin teatrda əllidən çox tamaşanın rəssamı olub. Nüsrət Fətullayevin "Almaz" (1936), "Skapenin kələkləri" (1936), "Həyat" (1937), "Hacı Qara" və "Vaqif" (1938), "Pəri cadu" (1940 və 1957), "Aydın" və "Oqtay Eloğlu" (1940), "Xoşbəxtlər" və "Fərhad və Şirin" (1941), "Dumanlı Təbriz" (1945), "Nüşabə" (1946), "İşıqlı yollar" (1947), "Rəqs müəllimi" (1949), "Müfəttiş" (1952), "Qış nağılı" (1955), "Səyavuş" (1963), "Xanuma" (1975), "Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah" (1978), "Cehizsiz qız" (1979), "Yad adam" (1980), "Təhminə və Zaur" (1985) və digər tamaşalara verdiyi uğurlu tərtibat indiyədək unudulmayıb.
Nüsrət Fətullayev Akademik Milli Dram Teatrından başqa, Azərbaycanın bir sıra teatrlarında da tamaşaların rəssamı olub. O, Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrında Mirzə Fətəli Axundzadənin "Molla İbrahimxəlil kimyagər" komediyasına (1938), Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrında Rauf Hacıyevin "Tələbələrin kələyi" (1940), Zülfüqar Hacıbəyovun "Əlli yaşında cavan" (1943), Fikrət Əmirovun "Ürəkçalanlar" (1944), Süleyman Ələsgərovun "Məhəbbət gülü" (1945), Viktor Dolidzenin "Keto və Kote" (1945), Üzeyir bəy Hacıbəylinin "Arşın mal alan" (1972) operettalarına səhnə tərtibatı verib.
Nüsrət Fətullayevin əməyi dəyərləndirilib. Sənətdəki xidmətlərinə görə, 1940-cı ildə Əməkdar incəsənət xadimi, 1949-cu ildə Xalq artisti fəxri adları ilə təltif edilib. 1948-ci ildə "Şərqin səhəri" tamaşasına görə, ona Stalin mükafatı verilib. Azərbaycanın Dövlət mükafatına isə Nüsrət Fətullayev 1972-ci ildə "Mahnı dağlarda qaldı" tamaşasının tərtibatına görə layiq görülüb.

 

Nəslin yarpaq tökümü...

 

O illərdə Fətullayevlər ailəsinin tanınmış nümayəndəsi yalnız Nüsrət deyildi. Böyük qardaşı Fateh Fətullayev (1909-1986) respublikanın Əməkdar artisti, teatr və kino aktyoru idi. Haqqında yazılanlara görə, onun əsl adı Fətulla olub. Lakin böyük şair, dramaturq Hüseyn Cavidin təkidi ilə adını dəyişib Fateh qoyublar. Fateh Fətullayev "Ögey ana" filmində Arif, "Bir məhəlləli iki oğlan"da Əliqulu, "Qaraca qız"da bəy rolları ilə tamaşaçıların rəğbətini qazanıb.
Nüsrət Fətullayevin qardaşı Şəmsəddin (1913-1975) konservatoriyada təhsil alıb. Hüseyn Ərəblinski adına Sumqayıt Dövlət Dram Teatrının musiqi hissə müdiri, daha sonra Musiqili Komediya teatrında baş dirijor işləyib. "Dərviş Məstəli şah", "İki ağanın bir nökəri" tamaşalarının müsiqi tərtibatçısı olub. Şəmsəddin Fətullayev Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının üzvü olub.
Nüsrət Fətullayevin kiçik qardaşı Nurəddin (1916-1973) də Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının üzvü idi. O, qardaşı Şəmsəddindən sonra uzun illər Akedemik Milli Teatrda müsiqi hissə müdiri olub. "Atayevlər ailəsi" (Azərbaycan radiosu) əsərində musiqi tərtibatını verib.
Fətullayev qardaşlarının yolunu övladları - Nüsrət Fətullayevin qızı Vəfa və Nurəddin Fətullayevin oğlu Hafiz davam etdirib. Hafiz Fətullayev (1944-2015) kinorejissor, ssenatist, aktyor kimi tanınıb. Vəfa Fətullayeva (1945-1987) isə gənc yaşlarından istedadlı aktirisa kimi məşhurlaşıb. Onun anası Hökumə Qurbanova da Azərbaycanın şöhrətli aktrisası idi. Vəfa Fətullayevanın nakam taleyi, vaxtsız ölümü valideynlərini sarsıdıb. Nüsrət Fətullayev qızından sonra çox yaşamayıb.
Vaqif Yusifli Fətullayevlər nəsli haqqında yazdığı "Bir ağacın altı budağı" adlı oçerkdə bildirib: "Nəslin yarpaq tökümü" belə başlandı: əvvəlcə dördüncü - ən kiçik qardaş Nurəddin vəfat etdi (1973). 1975-ci ildə Şəmsəddin bu işıqlı dünyaya vida dedi. Sonra böyük qardaş Fateh ömür karvanını başa çatdırdı (1986). İkinci qardaş Nüsrət bəlkə də bir az çox yaşayardı, amma gözünün ağı-qarası olan qızı Vəfanın ölümü (1987) belini qırdı, qızının dünyadan nakam getməsi Nüsrəti də həmin il dünyadan apardı".
Azərbaycan teatr rəssamlığının inkişafında və formalaşmasında böyük xidmətlər göstərən Nüsrət Fətullayev 1987-ci ildə Bakıda vəfat edib. İkinci Fəxri xiyabanda dəfn olunub.

Zöhrə FƏRƏCOVA,
"Azərbaycan" 

Digər Xəbərlər

QƏZETİN ÇAP VERSİYASI

XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər

DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR

ÇOX OXUNANLAR

OXUCU MƏKTUBLARI

NƏŞRLƏRİMİZ

BAŞ REDAKTORDAN

Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!

TƏQVİM / ARXİV

Video