Xəbər verildiyi kimi, mayın 14-də Prezident İlham Əliyev Çin Xalq Respublikasının Çin Xalq Siyasi Məşvərət Şurasının Ümumçin Komitəsinin sədr müavini, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının Mehriban Qonşuluq, Dostluq və Əməkdaşlıq üzrə Çin Komitəsinin sədri Şen Yueyuenin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul etmişdir.
Görüş zamanı vurğulanmışdır ki, son dövrlər Çinlə Azərbaycan arasında münasibətlər daha da genişlənir. İki ölkə arasında müxtəlif səviyyələrdə qarşılıqlı maraq doğuran məsələlər müzakirə olunur və iqtisadi-siyasi sahədə əlaqələr dərinləşir. Xüsusilə iki ölkənin dövlət başçıları arasında yaranan dostluq əlaqələri bu münasibətlərin daha da inkişafına pozitiv təsir göstərir. Çinin özünün ən böyük qlobal layihələrindən olan "Bir kəmər, bir yol" layihəsinin təqdimat konfransına Prezident İlham Əliyevi dəvət etməsi bunun göstəricisidir.
Ümumiyyətlə, son dövrlər Çinlə Azərbaycan arasında bütün sahələr, o sıradan iqtisadi əlaqələr üzrə dinamik inkişaf edir. Ancaq iqtisadi əlaqələrdən əvvəl hər iki ölkə üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən bir siyasi məsələdə həmişə həmrəylik nümayiş olunub. Bütün beynəlxalq tədbirlərdə Çin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləmişdir. Bu, Ermənistanla Azərbaycan arasındakı keçmiş münaqişənin səbəbini dünyaya çatdırmaqda bizim üçün önəmli idi.
Təəssüf ki, bu gün ÇXR-in Tayvan problemi hələ də həll edilməmiş qalır. Qərb üzdə "Vahid Çin" siyasətini dəstəkləsə də, reallıqda fərqli qərarlar qəbul edir. Bu yaxınlarda ABŞ tərəfindən Tayvana silah satışı üçün vəsait ayrılması buna bariz nümunədir. Azərbaycan isə həmişə olduğu kimi, "Vahid Çin" siyasətinə sadiqdir və bütün beynəlxalq platformalarda ÇXR-in ərazi bütövlüyünü dəstəkləyir. Dövlətimizin başçısı Çinin nümayəndə heyətini qəbul edərkən bu məsələyə bir daha toxunaraq ölkəmizin ÇXR-in ərazi bütövlüyünü dəstəklədiyini bildirərək qeyd etmişdir ki, dünyada hələ də separatizmin dəstəklənməsi halları və ikili standartlar mövcuddur.
Təbii ki, iki ölkə arasındakı münasibətlərdə əsas hədəf iqtisadi əlaqələri genişləndirməkdir. Xoş münasibətlər ölkələrimiz arasında iqtisadi və nəqliyyat sahələrində əlaqələrin dərinləşməsinə imkan yaradıb. Çinlə ölkəmiz arasında hazırda bərpaolunan enerji vasitələrinin istehsalı, Azərbaycanda elektroavtobusların və elektroavtomobillərin istehsalı üçün investisiyanın qoyulması müzakirə edilir.
Azərbaycanla Çin arasında iqtisadi əlaqələrdə ən mühüm məsələ "Bir kəmər, bir yol" layihəsində əməkdaşlıqdır. Bu layihə 150 ölkəni əhatə edir. Ancaq Azərbaycan layihənin icrasında Çin üçün ən önəmli ölkədir. Çünki biz coğrafi və nəqliyyat infrastruktur imkanlarına görə Orta dəhlizin açar ölkəsiyik. Xüsusilə Rusiya-Ukrayna müharibəsindən sonra Azərbaycanın tranzit ölkə kimi beynəlxalq əhəmiyyəti daha da artıb.
Azərbaycan Bakı Ələt Dəniz Limanının ötürücülük gücünün 25 milyon tona çatdırılması üçün görülən işlərin mühün hissəsini tamamlamaq üzrədir. Bakı-Tbilisi-Qars (BTQ) dəmir yolu xəttinin Gürcüstan ərazisində genişləndirilməsi işləri isə başa çatıb.
"Şərq-Qərb" və "Şimal-Cənub" beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin kəsişməsində yerləşən Azərbaycan bir sıra strateji nəqliyyat layihələrinin təşəbbüskarı kimi çıxış edir. Ölkəmizin maliyyə dəstəyi ilə inşa edilmiş BTQ dəmir yolu 2017-ci ildə istismara verilib. Digər mühüm layihə isə Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanıdır. Bu limanın yanında yerləşən və mühüm infrastruktura malik olan Ələt Azad İqtisadi Zonası yerli və xarici investor cəlb etməklə yüksək əlavə dəyərli, ixracyönümlü məhsul və xidmətlər istehsalını təşkil edəcək, Azərbaycanın tranzit imkanlarını genişləndirəcək, yükdaşımaları artıracaq. Sosial-iqtisadi inkişaf strategiyamızda da ölkəmizin regional haba və e-ticarət mərkəzinə çevrilməsi nəzərdə tutulur.
Bundan əlavə, Orta dəhliz ölkələri arasında tranzit daşımalara aid məlumatların öncədən mübadiləsini təmin edən elektron gömrük qeydiyyatı portalının yaradılmasına başlanıb. Dövlət Gömrük Komitəsindən verilən məlumata görə, bu ilin mart ayında 6 ölkə arasında protokol imzalanıb. Protokola əsasən, Orta dəhliz boyu malların hərəkət edəcəyi ölkələrin sistemə daxil edilməsi, tranzit məsələlərinin maksimum sadələşdirilməsi hədəflənib.
Zəngəzur dəhlizinin açılması isə Çinin Avropa və Türkiyə üzərindən Asiya, həmçinin Şimali Afrika ölkələri ilə ticarət əlaqələrini genişləndirməsinə əlavə imkanlar yaradacaq. Belə ki, ilkin hesablamalara görə, Zəngəzur dəhlizi Orta dəhlizin daşınma qabiliyyətini ildə 8-10 milyon tona qədər artırmağa imkan verə bilər.
Onu da vurğulayaq ki, görülən tədbirlər sayəsində son üç ayda Trans-Xəzər Beynəlxalq Tranzit Marşrutu ilə Çindən 13 blok qatarı göndərilib və bunun nəticəsində həmin konteynerlərin Gürcüstan limanlarına çatması cəmi 12 gün çəkib. Məlumat üçün bildirək ki, əvvəllər bu müddət təxminən 40-50 gün idi.
Xatırladaq ki, Orta dəhliz 2014-cü ilin fevral ayında Azərbaycan, Qazaxıstan və Gürcüstanın müvafiq strukturlarının iştirakı ilə yaradılıb. Sonradan layihəyə Ukrayna, Rumıniya və Polşa da qoşulub. Hazırda marşrut Çin-Qazaxıstan sərhədindən başlayır və Qazaxıstan, Xəzər dənizi, Azərbaycan və Gürcüstan ərazisindən keçərək Avropaya qədər uzanır. Bütün marşrut boyunca vahid tarif yaradılıb, "vahid pəncərə" prinsipi tətbiq olunur.
Görülən işlər öz müsbət nəticəsini verir, ticarət tərəfdaşlarımızın bu marşruta olan güvəni artır. Bunun sayəsində Orta dəhliz üzərindən yükdaşımanın dinamikası yüksələn xətlə davam edir. Təkcə 2023-cü ildə Orta dəhliz vasitəsilə 2 milyon 750 min ton yük daşınıb ki, bu da 2022-ci illə müqayisədə 64 faiz çoxdur.
Rüstəm KAMAL,
"Azərbaycan"
