Alimlərin tərk edilmiş qarışqa yuvasında apardıqları tədqiqatlar qarışqaların sirli həyatına marağı artırıb.
Dünyada Antarktidadan başqa hər yerdə yaşayan 12 mindən çox qarışqa növü var. Bu növlər təbiətdə evinizdə və pikniklərdə rastlaşdığınız növlərdən tutmuş, yağış meşələrində yeraltı qalalar tikən uçan qarışqalara qədərdir.
Qarışqalar ən uzunömürlü həşəratlardır. Məsələn, "Pogonomyrmex Owyheei" (Qərb kombayn qarışqası) növünün kraliçası 30 ilə qədər yaşaya bilər.
Qarışqa ölçüsünə görə dünyanın ən güclü canlılarından biridir. Arizona Dövlət Universitetinin məlumatına görə, qarışqalar öz çəkilərinin 10-50 qatını daşıya bilirlər. "Journal of Biomechanics"in məlumatına görə, tipik bir Amerika çöl qarışqasının boyun oynağı öz ağırlığının 5000 qatına tab gətirə bilir.
Qarışqalar heyvanlar aləmində ən sürətli hərəkət rekordunu saxlayan canlılardır. Məsələn, tələ çənəli qarışqa növü saatda 225 km sürətlə hərəkət edir. Ovunu öldürmək və ya yırtıcılarını yaralamaq üçün çənələrindən istifadə edir. O, sürətlə açılıb bağlana bilər.
Qarışqaların qulaqları, bəzilərinin isə gözləri yoxdur. Ayaqları vasitəsilə yerdən gələn titrəmələrə "qulaq asırlar" və gözsüz qarışqalar, sürücü qarışqa növləri kimi, “antenalar”ından istifadə edərək ünsiyyət qura bilirlər.
Onlar digər qarışqalara mesaj göndərmək üçün bədənlərindən buraxılan feromon adlanan kimyəvi siqnallar ötürə bilirlər. Təhlükə yaxınlaşdıqda xəbərdarlıq göndərir, qida mənbələrində izlər buraxır və hətta vaxtaşırı yoldaşları cəlb etmək üçün bu mayedən istifadə edirlər.
Qarışqalar koloniyalarda yaşayan sosial həşəratlardır. Koloniya bir və ya bir neçə yumurta qoyan anadan və ona qulluq edən, yuva quran, onu qoruyan, yem axtaran və balalara qulluq edən çoxlu sayda dişi “işçi” qarışqalardan ibarətdir. Erkək qarışqaların qanadları var və onların yeganə funksiyası kraliça ilə cütləşməkdir.
Bu günə qədər tapılmış ən böyük qarışqa yuvasının eni təxminən 6000 km idi. 2000-ci ildə Argentinada tapılan nəhəng koloniya milyonlarla yuvası və milyardlarla işçisi olan nəhəng superkoloniyadır.

Səbuhi Bayramov,
"Azərbaycan"