Azərbaycan sözünə, imzasına sadiq olan ölkədir

İlham Əliyevin enerji siyasəti

Qərbi azərbaycanlılar da doğma yurdlarına qayıdacaqlar

Azərbaycanın “yaşıl enerji" gündəliyi

Şanlı Zəfərdən böyük quruculuğa

Azərbaycanda insan amili hər zaman prioritetdir

Sabitlik və təhlükəsizlik adası

10.000-Cİ NÖMRƏ

Zəfərin Laçın səhifəsi

14 Noyabr 2025 17:38

456

DÜNYA

A- A+

Perudakı çuxur labirintinin sirri

Perunun cənubunda yerləşən Monte-Syerpe kompleksinin təyinatı uzun illərdir alimləri düşündürürdü. 5200-dən çox eyni ölçülü çuxurdan ibarət bu sirli strukturun nə üçün istifadə edildiyi barədə müxtəlif fərziyyələr mövcud idi. Sidney Universitetinin arxeoloqları aparılan yeni araşdırmalarla bu suallara daha aydın cavab gətiriblər. Qrup dronlarla əldə olunan görüntüləri, çöküntü nümunələrini və bitki qalıqlarını analiz edərək kompleksin həm bazar, həm də malların uçotu sistemi kimi fəaliyyət göstərdiyini müəyyən edib.

Nümunələrdə tapılan nişasta dənələri, qarğıdalı tozcuqları, dənli və balqabaq bitkilərinin izləri, eləcə də səbət toxuculuğunda istifadə olunan qamış qalıqları çuxurların ərzaq və daşınan malların saxlanılmasında istifadə olunduğunu göstərir. Monte-Syerpe ehtimal ki, Çinça mədəniyyətinin ticarət mərkəzlərindən biri olub. XV əsrdə isə İnka İmperiyasının tərkibinə daxil edilən zaman kompleks nəhəng hesablama sistemi — kipu məntiqinə bənzər vergi və ehtiyat uçotu aləti kimi qəbul edilib.

Bu çuxurlar həm ticarəti, həm idarəetməni, həm də mübadilə rituallarını birləşdirən unikal sosial texnologiya sayıla bilər. Kompleksin öyrənilməsi qədim And sivilizasiyalarının iqtisadi modeli haqqında yeni biliklər verir və onların dərin sosial təşkilatlanma qabiliyyətini nümayiş etdirir.

Ülkər XASPOLADOVA,

“Azərbaycan”

Digər Xəbərlər

06 Dekabr 2025 Zelenski: Amerika ilə növbəti addımlar və müzakirə formatları barədə razılığa gəlmişik

06 Dekabr 2025 Almaniya Kansleri İordaniya və İsrailə səfər edib

06 Dekabr 2025 Cənubi Afrikada bir otelə basqın nəticəsində 11 nəfər qətlə yetirilib

06 Dekabr 2025 Sudanın Cənubi Kordofan vilayətində 79 mülki şəxs qətlə yetirilib

06 Dekabr 2025 Kiyev vilayətinə hava zərbələri endirilib, dağıntılar var

06 Dekabr 2025 Umerov: Ukrayna və ABŞ nümayəndə heyətləri davamlı sülh üçün zəruri tədbirləri müzakirə ediblər

06 Dekabr 2025 Andrey Sibiqa: Ukrayna artıq boş vədlərə etibar etmir

06 Dekabr 2025 Almaniya miqrasiya siyasətini daha da sərtləşdirib

PDF kimi oxu

Qəzet kimi vərəqlə

QƏZETİN ÇAP VERSİYASI

XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər

Cüdo üzrə Azərbaycan çempionatında fərdi mübarizəyə yekun vurulub

23:11
06 Dekabr

Zelenski: Amerika ilə növbəti addımlar və müzakirə formatları barədə razılığa gəlmişik

22:41
06 Dekabr

Qərbi Azərbaycan İcmasının təşkilatçılığı ilə keçirilən beynəlxalq konfrans çərçivəsində ikitərəfli görüşlər davam edir

21:35
06 Dekabr

Timişoarada Azərbaycan Rumıniya münasibətləri barədə müzakirə aparılıb

20:20
06 Dekabr

Almaniya Kansleri İordaniya və İsrailə səfər edib

19:51
06 Dekabr

Misli Premyer Liqasında XIV tura start verilib

19:21
06 Dekabr

Cənubi Afrikada bir otelə basqın nəticəsində 11 nəfər qətlə yetirilib

17:53
06 Dekabr

Prezident İlham Əliyev Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin bir sıra şirkətlərinin rəhbərlərini qəbul edib YENİLƏNİB

17:48
06 Dekabr

Xalq artisti Qədir Rüstəmovun anadan olmasının 90 illiyi qeyd edilib

17:41
06 Dekabr

Qadınlar və kişilər arasında cüdo üzrə Azərbaycan çempionatının açılış mərasimi olub

16:59
06 Dekabr

Kişineuda xeyriyyə yarmarkasında Azərbaycan öz stendi ilə təmsil olunub

16:21
06 Dekabr

ABŞ Prezidenti Donald Tramp Prezident İlham Əliyevə təşəkkür edib

16:07
06 Dekabr

Amerika Birləşmiş Ştatlarının Prezidenti Donald Trampdan

16:00
06 Dekabr

D-8 ölkələrinin Gənclər Dialoqunun açılış mərasimi keçirilib YENİLƏNİB

15:53
06 Dekabr

Ombudsman Aparatının nümayəndələri Cenevrədə səfərdədirlər

15:51
06 Dekabr

“Türkiye” qəzeti: Türkiyənin sərhəd əyalətlərində Zəngəzur Dəhlizinin açılışına hazırdırlar

15:40
06 Dekabr

Sudanın Cənubi Kordofan vilayətində 79 mülki şəxs qətlə yetirilib

15:37
06 Dekabr

Azərbaycan ilə Gürcüstan arasında təhsil və elm sahələrində əməkdaşlığın perspektivləri müzakirə olunub

15:37
06 Dekabr

Yalçın Rəfiyev: Bakıda yeni D-8 mərkəzləri açmaq niyyətindəyik

15:35
06 Dekabr

Azərbaycan gənclərinin COP29 təcrübəsini D-8-ə üzv ölkələrin gəncləri ilə bölüşmələrini istəyirik

15:32
06 Dekabr

Azərbaycan TDT-yə üzv və müşahidəçi ölkələrlə uğurlu təcrübələrin mübadiləsinə hazırdır

15:31
06 Dekabr

Bütün xəbərlər

Faydalı linklər

ÇOX OXUNANLAR

Özəl sektor ölkə iqtisadiyyatının əsas gücünə çevrilir29 Noyabr 2025

SINAQ28 Noyabr 2025

İndi sülhə daha yaxınıq27 Noyabr 2025

Dünyanı heyran edən quruculuq26 Noyabr 2025

VAHİD GEOSİYASİ və GEOİQTİSADİ REGİON22 Noyabr 2025

33 illik şərəfli yol21 Noyabr 2025

"Azərbaycan"-ın 1918-1920-ci illərdə dərc olunan nömrələrinin transliterasiyası

OXUCU MƏKTUBLARI

Sənətini tezliklə Qubadlıda davam etdirəcək04 Noyabr 2025

Zibil konteynerlərinə ehtiyac var04 Noyabr 2025

Bir məktuba iki cavab04 Noyabr 2025

NƏŞRLƏRİMİZ

TƏQVİM / ARXİV

BAŞ REDAKTORDAN

Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!