İqtisadi zonaların fəaliyyətinin genişlənməsi Prezident İlham Əliyevin bu hədəfinin reallaşmasından xəbər verir
Azərbaycanda yeni iqtisadi modelin formalaşması illər öncə Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə başlanıb. Müstəqilliyin ilk illərində diqqətin əsasən neft sektoruna yönəldilməsi isə bu sahənin gəlirləri hesabına digər sahələrin inkişafına nail olmaq idi. Çünki neftin qiymətinə, necə deyərlər, bel bağlamaq olmazdı. Ona görə də reallığı nəzərə alaraq qeyri-neft sektorunu inkişaf etdirmək üçün qolları çırmalayıb işə başlamaq lazım idi.
2011-ci ildən Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə sənaye parkları və sənaye məhəllələrinin yaradılması həmin zərurətdən doğurdu. Hazırda Azərbaycanda 9 sənaye parkı və 4 sənaye məhəlləsi var. Bütövlükdə sənaye zonası statusu altında birləşən həmin park və məhəllələr bu gün Azərbaycan iqtisadiyyatının, xüsusən qeyri-neft sektorunun davamlı inkişafının təmin edilməsi, yerli və xarici investorlar üçün əlverişli şəraitin yaradılması, innovativ və yüksək texnologiyalar əsasında rəqabətqabiliyyətli sənaye məhsulları istehsalının artırılmasında sanballı paya malikdirlər. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, hər hansı ərazidə sənaye parkları və məhəllələri yaradılarkən oranın infrastruktur və bazar imkanları təhlil olunur. Odur ki, zonaların yaradılması həm də bölgələrin iqtisadiyyatının inkişafına təkan verir. Onu da bildirək ki, sənaye park və məhəllələrində yaradılan infrastruktur və güzəşt-dəstək sxemləri dünya praktikasına uyğundur.
Bu səbəbdən ötən 13 ildə həmin sənaye subyektlərində məhsul istehsalı və ixracı istiqamətində müsbət dinamikanın müşahidə olunması təbiidir. İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyinin (İZİA) məlumatına görə, təkcə 2024-cü ildə sənaye zonalarının bütünlükdə ölkə üzrə qeyri-neft sənayesi məhsulları istehsalında xüsusi çəkisi 17,6, ixracında 26 faiz təşkil edib. Bu il İZİA-nın idarəçiliyində olan sənaye zonalarında 10-a yaxın müəssisənin fəaliyyətə başlaması planlaşdırılır. Həmin bu müəssisələr innovativ inşaat materiallarının, tütün məmulatlarının, yük avtomobillərinin və s. məhsulların istehsalı ilə məşğul olacaqlar. Fəaliyyətə başlayacaq müəssisələr tərəfindən təqribən 1000-ə yaxın daimi iş yerinin yaradılması planlaşdırılır. Əlavə edək ki, ötən il sənaye zonalarında yeni fəaliyyətə başlayan 10 müəssisəyə ümumilikdə 48,6 milyon manat investisiya yatırılıb, 389 daimi iş yeri yaradılıb.
İZİA-nın idarə heyətinin sədri Seymur Adıgözəlov bu günlər keçirdiyi mətbuat konfransında bildirmişdir ki, ümumilikdə ölkə üzrə sənaye zonalarında investisiya portfeli 7,9 milyard manat olan 152 sahibkarlıq subyektinə rezidentlik, 10 sahibkara qeyri-rezidentlik statusu verilib. Sahibkarlar tərəfindən sənaye zonalarına 6,9 milyard manat investisiya yatırılıb, 84 müəssisə fəaliyyətə başlayıb, 10700-dən artıq daimi iş yeri yaradılıb. Həmçinin növbəti mərhələdə mövcud layihələr üzrə sənaye zonalarına əlavə olaraq 1 milyard manatdan çox investisiyanın yatırılması, 8000-dən artıq daimi iş yerinin yaradılması nəzərdə tutulur.
Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun bərpası, dirçəldilməsi və sənaye potensialının inkişafı üçün yaradılan Ağdam Sənaye Parkı və "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" Sənaye Parkına investorların cəlb edilməsi, yeni müəssisələrin yaradılması istiqamətində işlər bu gün də davam edir. Seymur Adıgözəlov mətbuat konfransında bu barədə demişdir: "İndiyədək Ağdam Sənaye Parkında 29 sahibkarlıq subyektinə rezidentlik, 4 sahibkara isə qeyri-rezidentlik statusu verilib. Bu rezidentlər tərəfindən sənaye parkına 276 milyon manatdan çox investisiya yatırılması və 2400-dən artıq iş yerinin yaradılması nəzərdə tutulur. Artıq sahibkarlar tərəfindən Sənaye Parkında görülmüş işlərə 107 milyon manatdan çox investisiya yatırılıb, 457 daimi iş yeri yaradılıb. İşəgötürmə prosesində Ağdam və ətraf rayonlardan olan əhaliyə üstünlük verilir. "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" Sənaye Parkının isə 16 rezidenti və 2 qeyri-rezidenti var. Parkdakı müəssisələrə ümumilikdə 130 milyon manatdan çox investisiyanın yatırılması, 1800-dən çox daimi iş yerinin yaradılması gözlənilir. Bu günədək sözügedən parkda görülmüş işlərə rezidentlər 29,6 milyon manatdan çox investisiya yatırıb, 100-ə yaxın daimi iş yeri yaradıblar".
Sənaye zonalarında istehsal olunan məhsulların satışına gəldikdə, 2015-ci ildən 2024-cü il də daxil olmaqla sənaye subyektlərində 15,4 milyard manatlıq məhsul satışı həyata keçirilib. Bunun 4,9 milyard manatlığı ixrac edilib. Təkcə 2024-cü ildə sənaye zonalarında 3,3 milyard manatlıq satış olub ki, onun da 1 milyard manatlığı ixrac olunub. Sənaye zonalarında istehsal edilən məhsullar dünyanın 70-dən çox ölkəsinə ixrac edilir.
Prezident İlham Əliyev dəfələrlə demişdir ki, Azərbaycanın gələcəyi şaxələndirilmiş iqtisadiyyata bağlıdır: "Biz gələcəyimizi dayanıqlı iqtisadiyyatda görürük. Təbii resurslarımız bizim üçün sadəcə olaraq bir vasitədir ki, ölkəmizi hərtərəfli şəkildə inkişaf etdirək və güclü qeyri-neft iqtisadiyyatı yaradaq". Bu gün qeyri-neft sektorunda həyata keçirilən məqsədyönlü islahatlar, yeni mexanizmlərin tətbiqi, rəqabətqabiliyyətli və innovativ sənaye məhsulları istehsalı müəssisələrinın yaradılması məhz həmin hədəfin reallaşmasına xidmət edir.
Züleyxa ƏLİYEVA,
"Azərbaycan"
