ABŞ qoşunları Əfqanıstandan çıxır
Ölkənin gələcəyi böyük sual altındadır
Gözlənildiyi kimi, ABŞ-ın Əfqanıstandakı hərbi kontingenti bu ölkədən çıxmağa başlamışdır. Ötən ayın ortalarında ABŞ Prezidenti Co Bayden bəyan etmişdi ki, Amerika qoşunları payızda Əfqanıstanı tərk edəcək. Hərbi kontingentin çıxarılması sentyabrın 11-dək - 2001-ci ilin sentyabrında Nyu York və Vaşinqtonda törədilmiş terror aktlarının 20-ci ildönümünədək başa çatacaq.
Bayden izah etmişdi ki, ABŞ qoşunları Əfqanıstanda bu ölkəni birləşdirmək üçün yox, terrorçularla mübarizə aparmaq üçün yerləşdirilmişdi və amerikalı hərbçilər bu vəzifəni yerinə yetirmişlər.
Beləliklə, ABŞ-ın Əfqanıstanda 20 il davam etmiş hərbi mövcudluğu sona çatır. Ötən müddət ərzində bu ölkədə 2,4 mindən çox amerikalı hərbçi həlak olmuş, döyüş əməliyyatlarına trilyonlarla dollar pul xərclənmişdir. Hərbi kampaniya Əfqanıstan xalqına ucuz başa gəlməmişdir: əldə olan məlumata görə, ölkənin 100 mindən çox sakini öldürülmüşdür.
ABŞ rəhbərliyi ən uzunmüddətli hərbi missiyanı mümkün qədər tez başa çatdırmağı zaman-zaman düşünürdü. Nəhayət, Ağ Ev administrasiyası 2011-ci ildən bəri hərbi kontingentini tədricən azaltmağa başlamış, 2014-cü ildə əsas döyüş qüvvəsini çıxarmışdır. İndi qalan hərbi kontingent vətənə qaytarılacaq. Hərbçilərlə yanaşı, ABŞ-ın Kabildəki səfirliyinin əməkdaşlarının bir hissəsi də vətənə qayıdacaq. Dövlət Departamenti bildirmişdir ki, sözügedən dövlət qulluqçuları işlərini başqa yerlərdə görəcəklər. Əfqanıstanı amerikalı podratçılar da tərk edəcəklər.
Eyni zamanda ABŞ xarici siyasət idarəsi Amerika vətəndaşlarına Əfqanıstana səyahət etməkdən çəkinməyi tövsiyə etmişdir: “COVID-19, cinayətkarlıq, terrorizm, iğtişaşlar, adam oğurluğu və silahlı münaqişələr üzündən Əfqanıstana səyahət etməkdən çəkinin”. Hazırda Əfqanıstanda olan amerikalılara ölkədən kommersiya reysləri ilə mümkün qədər tez çıxmaq məsləhət görülmüşdür.
ABŞ-ın ardınca NATO-nun üzvü olan digər dövlətlər də qoşunlarını Əfqanıstandan çıxarmaq qərarına gəlmişdir. NATO üzrə müttəfiqlər hərbçilərini ABŞ-la əməkdaşlıq və əlaqələdirmə şəraitində geri çəkirlər.
Əfqanıstandan çıxan qoşunların təhlükəsizliyinin təmin olunması indi mühüm məsələdir. Güman olunur ki, ölkədəki radikal qruplaşmalar, xüsusilə “Taliban” hərəkatı ölkəni tərk edən xarici qoşunlara hücum edə bilər. Lakin ABŞ və NATO xəbərdarlıq etmişdir ki, ekstremist qrupların hər hansı hücumuna sərt reaksiya verəcək. Bununla belə, qoşunların çıxarılması prosesinin rəvan gedəcəyini gözləmək çətindir. Belə ki, radikallar heç də mütəşəkkil deyillər, ayrı-ayrı qruplaşmalar bir mərkəzdən idarə olunmur. Üstəlik, yerli hökumət xarici qoşunların təhlükəyə məruz qalmadan ölkədən çıxmasına zəmanət vermək iqtidarında deyil.
Bütün bunlara baxmayaraq, xarici qoşunların Əfqanıstandan çıxıb getməsi artıq vaxt məsələsidir. ABŞ və NATO-nun ölkədə hərbi kampaniyası başa çatmaq üzrədir. Bir neçə aydan sonra ölkədə heç bir əcnəbi hərbçi qalmayacaq. Amma xarici hərbi mövcudluğun olmaması heç də ölkənin qarşılaşdığı çoxsaylı problemlərin həll olunacağı mənasına gələ bilməz. Söhbət, ilk növbədə, daxili sabitliyin qorunub saxlanmasından gedir. Əfqanıstanda əcnəbi hərbçilərlə əməkdaşlıq etmiş yerli sakinlər ABŞ və NATO qoşunları ölkədən çıxandan sonra ekstremist qruplaşmaların onlardan intiqam alacağından qorxurlar. Radikallar bu adamları xain hesab edirlər.
Belə bir məqam da diqqətdən yayınmamalıdır ki, Əfqanıstanda əsas söz sahibi hökumət yox, “Taliban” hərəkatıdır: taliblər ölkə ərazisinin əksəriyyətinə nəzarət edirlər. Bu hərəkat daxili münaqişənin dinc yolla həllinə elə də maraq göstərmir. Belə bir şəraitdə Əfqanıstanda sabitliyi qoruyub saxlamaq asan görünmür. Həm də “Taliban” ölkənin gələcəyi üçün yeganə təhlükə deyil. Əfqanıstanda münaqişə başlayandan bəri İŞİD kimi başqa ekstremist qruplaşmalar da möhkəmlənmişdir. Yerli müşahidəçilər hesab edirlər ki, “Taliban” bu gün əvvəllər olmadığından daha güclüdür. İŞİD və digər terrorçu qruplar da nüfuzunu artırır. Ona görə də xarici qoşunların çıxarılmasının fəsadları təkcə Əfqanıstan üçün deyil, həm də region və bütün dünya üçün təhlükəli ola bilər.
Siyasi təhlilçilərin fikrincə, xarici qoşunların çıxarılması Əfqanıstan hökumətini ekstremist silahlı qruplaşmalarla üz-üzə qoya bilər. ABŞ Milli Kəşfiyyatının bu yaxınlarda açıqlanmış hesabatında deyilir ki, Əfqanıstan hökuməti nüfuzunu qoruyub saxlamaq üçün “Taliban”la mübarizə aparacaq, öz növbəsində “Taliban” da hərbi qələbə qazana biləcəyinə inanır. Hesabatda qeyd olunur ki, “Əfqanıstan Silahlı Qüvvələri iri şəhərlərin və hökumətin digər dayaq məntəqələrinin təhlükəsizliyini təmin edir, lakin ordunun fəaliyyəti yenə də müdafiə vəzifəsini həyata keçirməklə və ya 2020-ci ildə itirilmiş ərazilər üzərində nəzarəti bərpa etmək cəhdləri ilə məhdudlaşır”. O da məlumdur ki, Əfqanıstan təhlükəsizlik qüvvələri maliyyə-hərbi baxımdan ABŞ-dan asılıdır və Amerikanın dəstəyi olmadan bu qüvvələrin vəziyyəti çətin olacaq.
Bütün bunlardan görünür ki, Əfqanıstanın gələcəyi böyük sual altındadır. Xarici qoşunlar çıxandan sonra ölkə yenidən silahlı qarşıdurma meydanına çevrilə bilər.
Allahverdi MEHDİYEV,
“Azərbaycan”
Digər Xəbərlər
QƏZETİN ÇAP VERSİYASI
XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər
SOCAR-ın Müşahidə Şurasının üzvləri yeni inşa olunan yaşayış kompleksi ilə tanış olublar...
04 May
Ankarada keçirilən tədbirdə Qərbi Azərbaycanla bağlı tarixi ədalətin bərpasının vacibliyi vurğulanıb...
04 May
COP29 ilə əlaqədar Təşkilat Komitəsinin üçüncü iclasında mühüm məsələlər müzakirə olunub...
04 May
Bütün dünyada jurnalistlərin işi daha təhlükəli olur
04 May
“Qızıl əlcək” sahibini tapdı
04 May
“Philips”in yeni oyun monitoru təqdim edilib
04 May
Əfsanəvi avtomobil elektromobil kimi geri dönür
04 May
ABŞ dövlət katibi: Fələstin və İsrailin birgə yaşayışını mümkün hesab edirik
04 May
--Sürü halında uçan robot arılar istehsal edilib
04 May
UEFA həftənin ən yaxşılarını açıqlayıb
04 May
DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR
Bakıda VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu işə başlayıb Prezident İlham Əliyev Forumun a...01 May 2024
Prezident İlham Əliyev Xarici ölkələrlə dostluq üzrə Çin Xalq Assosiasiyasının sədrini qəbul edib YE...29 Aprel 2024
Azərbaycan ilə Qırğızıstanın dostluğu və qardaşlığı əbədidir28 Aprel 2024
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Almaniyanın Kansleri Olaf Şolts birgə mətbuat konfransı keçiri...26 Aprel 2024
Tərəfdaşlıqdan strateji müttəfiqliyə25 Aprel 2024
ÇOX OXUNANLAR
İlham Əliyevin sülh və qlobal təhlükəsizlik missiyası01 May 2024
Tükdən nazik siyasət30 Aprel 2024
Qlobal liderdən həmrəylik çağırışı28 Aprel 2024
İlham Əliyevdən ədalət dərsi26 Aprel 2024
ADA Universitetində “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” mövzusunda beynəlxalq forum keçirilib Pr...24 Aprel 2024
"Dəmir yumruğ"un ikinci zərbəsi23 Aprel 2024
OXUCU MƏKTUBLARI
NƏŞRLƏRİMİZ
BAŞ REDAKTORDAN
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!