Avtomobilsiz bir gün daha təmiz hava, daha sağlam həyat deməkdir

    
Hazırda ekoloji təhlükəsizlik  qlobal problem olaraq həllini gözləyir. Ekoloji tarazlığın qorunub saxlanması, təbii ehtiyatlardan, o cümlədən sudan qənaətlə istifadə və atmosfer havasının çirklənmədən mühafizə edilməsi ümumbəşəri vəzifəyə çevrilib. Demoqrafik artım da bir yandan. Bütün bunlar insanların təsərrüfat fəaliyyəti  və yaşam tərzi ilə birbaşa bağlıdır. 
Məlumdur ki, atmosferin çirklənməsi, xüsusən də təsərrüfat  yolu ilə çirkləndirilməsi həm də daxiliyanma mühərrikli nəqliyyat vasitələrinin sayının artmasının nəticəsidir. Belə nəqliyyat vasitələrindən hər gün atmosferə külli miqdarda zəhərli qazlar atılır, ətraf mühitə yüksək texnogen təsir göstərilir və insanların sağlamlığı üçün ciddi təhlükə yaranır. Fakt olaraq qeyd edək ki, bu gün havanın   çirklənməsində daxiliyanma mühərrikli avtonəqliyyat vasitələrinin payı 80 faizdir.
Digər fakt: məlumdur ki, havanın çirklənməsində ən təhlükəli qaz tüstü, duman və toz qarışığı olan smoqdur. İngiliscə "smoke" tüstü, "foq" duman sözlərinin birləşməsindən yaranıb. Mütəxəssislərin rəyinə görə, smoqun tərkibində olan ən zəhərli qaz avtomobillərin buraxdığı dəm qazı hesab olunur. Smoq zamanı havada zərərli maddələrin şiddətli konsentrasiyası yaranır ki, bu da bəzən ölümlə nəticələnir. 
Təəssüf ki, avtomobillərin atmosferə atdığı zərərli qaz təkcə smoq deyil, onların sayı onlarladır. Odur ki, ekoloji təhlükəsizliyin qlobal problemə çevrildiyi indiki zamanda onun zərərlərinin aradan qaldırılması üçün beynəlxalq miqyasda  müxtəlif  tədbirlər həyata keçirilir. Belə tədbirlərdən biri də "Ümumdünya Avtomobilsiz Günü"dür.  Hər il sentyabrın 22-də qeyd olunan həmin günün əsası 1998-ci ildə Fransada qoyulub. O zaman bu günü dünyada bir neçə ölkə qeyd edirdi. 2001-ci ildən sonra isə həmin təşəbbüsə dünyanın 35 ölkəsi qoşuldu. 
Bəs 22 sentyabr digər  günlərdən nə ilə fərqlənir? Əvvəla, "avtomobilsiz bir gün"də yanacaqla işləyən ictimai nəqliyyatın hərəkəti məhdudlaşdırılır, velosipeddən,  diyircəkli konkidən istifadəyə üstünlük verilir, piyada gəzmək, yürüşə  çıxmaq,  lazım gələrsə qayığa,  yaxud da gəmiyə minmək, metro ilə getmək önə çəkilir. Tramvay və trolleybusu olan şəhərlərin əhalisi həmin gün avtomobilini park yerindən çıxarmır.  Bu yerdə ürək ağrısı ilə qeyd edək ki, trolleybus və tramvay bir vaxtlar Bakıda da mövcud idi. Hansı səbəbdənsə onları şəhərdən yığışdırdılar. Avtomobillərin yaratdığı problemlərdən dolayı bu gün iri şəhərlərimizdə hər iki  nəqliyyat vasitəsinə böyük ehtiyac var. 
Dünyada avtomobildən istifadə etməyən  şəhər  118 çayın üzərində  yerləşən Venetsiyadır. Bu şəhərin 70 min əhalisi var  və onlar avtomobilə heç bir ehtiyac duymurlar.  Burada əsas nəqliyyat vasitəsi qayıqlardır. Yunanıstanın Hidra adasında isə cəmi 3 min nəfər yaşayır. Hidrada yalnız zibildaşıyan maşınların hərəkətinə icazə verilir.  İnsanlar uzaq məsafəyə getmək üçün  at və su taksilərindən istifadə edirlər. Əksəriyyət isə piyada gəzir. 
Gəlin biz də heç olmasa ildə bir gün avtomobil asılılığından xilas olaq. Bununla təbiətin gözəlliyinə, atmosferin təmizliyinə az da olsa  töhvə vermiş olarıq. 

Züleyxa ƏLİYEVA,
"Azərbaycan"