Qarşılıqlı etimada və marağa əsaslanan əməkdaşlıq

Azərbaycan-BƏƏ enerji əməkdaşlığına "yaşıl işıq"

Heydər Əliyev və Azərbaycanın Əsas Qanunu

ÖZ YOLU İLƏ GEDƏN AZƏRBAYCAN

İşgüzar səfər, strateji hədəf

Azərbaycan nümunəsi

Strateji tərəfdaşlığa əsaslanan uğurlu əməkdaşlıq

"Konstitusiya və Suverenlik İli"nin humanizm səhifəsi

Azərbaycan bölgəni əməkdaşlıq ünvanına çevirir

17 Fevral 2025 18:02

534

DÜNYA

A- A+

Kvant dünyasında zaman iki istiqamətdə axa bilər

Zaman keçmişdən gələcəyə doğru hərəkət edən xətti axın kimi qəbul edilir. Lakin Surrey Universitetinin Riyaziyyat və Fizika Məktəbi alimləri müəyyən ediblər ki, kvant dünyasında zaman hər iki istiqamətdə - həm irəli, həm də geri axa bilər. Bu isə fizikanın fundamental qanunlarını dərk etməyə yeni imkanlar açır. Alimlər kvant sistemlərinin zaman içində davranışlarını analiz etmək üçün riyazi modellərdən istifadə ediblər. Tədqiqat zamanı makroskopik dünyada zamanın niyə yalnız bir istiqamətdə axdığı ilə bağlı bir neçə fərziyyə irəli sürülüb:

Birinci fərziyyə kvant sisteminin ətraf mühiti çox mürəkkəb və genişdir, buna görə də mühitin detalları sistemin öz davranışına təsir etmir.

İkinci fərziyyə enerji və informasiya axını ilə bağlıdır. Klassik dünyada sistem enerjisini itirdikdə, o enerji bir daha geri qayıtmır. Bu fərziyyələr tətbiq edildikdə, tədqiqatçılar kvant sistemlərinin təkamülünü təsvir edən tənliklərin zamanın irəli və ya geri hərəkət etməsindən asılı olmayaraq, dəyişməz qaldığını müşahidə ediblər. Bu, zamanın geri dönmə simmetriyasının mövcudluğunu göstərir, yəni fizika qanunları zamanın istiqamətindən asılı deyil.

Tədqiqatın müəlliflərindən biri olan Andrea Rocco bildirib ki, hisslərimiz bizə zamanın yalnız bir istiqamətdə hərəkət etdiyini desə də, nəzəriyyə bunun əks istiqamətdə də mümkün olduğunu göstərir. Bu kəşf zaman və onun təbiətini daha dərindən anlamaq üçün yeni bir əsas yaradır. Bundan əlavə, alimlər zamanla bağlı maraqlı bir aspekt aşkar ediblər. Onların modelləri zamanda fasilələrin mövcudluğunu göstərir. Əksər fiziki tənliklər zamanda davamlı və ardıcıl dəyişiklikləri nəzərdə tutur, lakin bu tədqiqatın nəticələri zamanın müəyyən anlarda qırıla biləcəyini göstərir.

Ülkər XASPOLADOVA,

“Azərbaycan”

Digər Xəbərlər

19 Dekabr 2025 Türkiyədə fəlakət risklərinə qarşı 2 milyon 333 min mənzil yenidənqurma prosesinə cəlb edilib

19 Dekabr 2025 Moskvada “Vladimir Putinlə ilin yekunları” proqramına start verilib

19 Dekabr 2025 “ChatGPT” daha da təkmilləşir

19 Dekabr 2025 FETÖ liderinin qardaşı oğlu İstanbulda saxlanılıb

19 Dekabr 2025 Makron: Avropa Rusiya ilə birbaşa danışıqlara hazır olmalıdır

19 Dekabr 2025 Marsda zaman Yer kürəsindən daha sürətlidir

18 Dekabr 2025 ABŞ İranla əlaqəli 29 gəmiyə sanksiya tətbiq edib

18 Dekabr 2025 Belarus Prezidenti: Minsk ölkənin qapalı və təcrid olunması barədə Qərbin formalaşdırdığı mifi məhv edib

PDF kimi oxu

Qəzet kimi vərəqlə

QƏZETİN ÇAP VERSİYASI

XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər

Kanadada fəaliyyət göstərən “Baku Production” layihəsinin təsisçiləri Sənan Əlizadə və Sultanhüseyn Qasımzadədən

15:50
19 Dekabr

Avstraliya Azərbaycan Assosiasiyasının prezidenti Mikayil Oytadan

15:47
19 Dekabr

Azərbaycan-Yaponiya Dostluq Mərkəzinin sədri Xəlil Kələntərdən

15:43
19 Dekabr

İsraildə fəaliyyət göstərən “Şolumi” Mərkəzinin rəhbəri Şaul Siman-Tоvdan

15:38
19 Dekabr

Milli Məclis Avropa Parlamentinin qərəzli qətnaməsi ilə əlaqədar bəyanat yayıb

15:37
19 Dekabr

İsraildə fəaliyyət göstərən Qafqaz Yəhudilərinin Mədəniyyət Mərkəzinin rəhbəri Ben Sion Şmoelovdan

15:36
19 Dekabr

Kərkicahan qəsəbəsində yerüstü qaz xətləri yeraltı xətlərlə əvəzlənib

15:29
19 Dekabr

Türkiyədə fəaliyyət göstərən Əskişəhər Azərbaycanlılar Dərnəyinin sədri Cavid Aydından

15:13
19 Dekabr

Türkiyədə fəlakət risklərinə qarşı 2 milyon 333 min mənzil yenidənqurma prosesinə cəlb edilib

15:12
19 Dekabr

Türkiyədə fəaliyyət göstərən Hatay Azərbaycan Evinin rəhbəri Başar Kömürdən

15:12
19 Dekabr

AFFA İntizam Komitəsi “Sabah” – “Qarabağ” oyunu ilə bağlı qərarları açıqlayıb

14:43
19 Dekabr

Ağdərənin Vəngli kəndində 130 ev mavi yanacaqla təmin edilib

14:41
19 Dekabr

Ərəb Ölkələrində Yaşayan Azərbaycanlıların Koordinasiya Şurasından

14:34
19 Dekabr

Qiyas Abdullayev: İşğaldan azad olunmuş ərazilərdə 30 yaşayış məntəqəsi qazlaşdırılıb

14:26
19 Dekabr

Moskvada “Vladimir Putinlə ilin yekunları” proqramına start verilib

14:23
19 Dekabr

Milli Məclis elektron siqaretlərlə bağlı qanunlara dəyişiklikləri birinci oxunuşda təsdiqlədi

14:14
19 Dekabr

“ChatGPT” daha da təkmilləşir

13:51
19 Dekabr

Mədəni sərvətlərin korlanmasına görə cərimələr artırılır

13:49
19 Dekabr

ABŞ-də fəaliyyət göstərən Hyuston-Bakı Qardaşlaşmış Şəhərlər Assosiasiyasının və Azərbaycan Mərkəzinin rəhbəri İradə Axundovadan

13:48
19 Dekabr

ABŞ-də fəaliyyət göstərən Yuta Azərbaycan Dostluq Təşkilatının rəhbəri Əsmər Gəraydan

13:47
19 Dekabr

Rusiyanın “Komsomolskaya pravda” media qrupunun baş redaktoru və baş direktoru Olesya Nosovadan

13:45
19 Dekabr

Bütün xəbərlər

Faydalı linklər

ÇOX OXUNANLAR

Milli-mənəvi dəyərlərə sadiqlik örnəyi13 Dekabr 2025

Heydər Əliyev yolu12 Dekabr 2025

İlham Əliyevlə görüşmək şərəfi11 Dekabr 2025

Azərbaycan Respublikasının Baş naziri Əli Əsədovun Milli Məclisin plenar iclasında çıxışı10 Dekabr 2025

İlham Əliyev regional sülh təşəbbüslərinin müəllifidir09 Dekabr 2025

Ulu Öndərin möhtəşəm işləri heç vaxt unudulmayacaq09 Dekabr 2025

"Azərbaycan"-ın 1918-1920-ci illərdə dərc olunan nömrələrinin transliterasiyası

OXUCU MƏKTUBLARI

Sənətini tezliklə Qubadlıda davam etdirəcək04 Noyabr 2025

Zibil konteynerlərinə ehtiyac var04 Noyabr 2025

Bir məktuba iki cavab04 Noyabr 2025

NƏŞRLƏRİMİZ

TƏQVİM / ARXİV

BAŞ REDAKTORDAN

Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!