Bütün istiqamətlərdə təşəbbüs Azərbaycanın əlindədir

Azərbaycanla Ermənistan arasında imzalanacaq sülh sazişinə hazırlıq prosesi gedir. Sülh müqaviləsi ilə bağlı danışıqların başlanılması üzrə Azərbaycan nümayəndə heyətinin tərkibi də müəyyənləşib.

Yəni Azərbaycan danışıqlar prosesinə hazırdır. Lakin Ermənistandan hələ ki, səs çıxmır. Çox güman ki, Nikol Paşinyan buna səbəb kimi müxalifətin İrəvanda keçirdiyi mitinqləri bəhanə gətirib vaxt uzatmağa can atır. Eyni zamanda Paşinyana bəllidir ki, bu sazişi imzalamayacağı təqdirdə Ermənistanı nə gözləyir.

Rəsmi Bakı qərarında israrlıdır

Qalib Komandan kimi İlham Əliyev son sözünü həm Dünya Azərbayanlılarının V Qurultayında, həm "Cənubi Qafqaz: İnkişaf və əməkdaşlıq" mövzusunda beynəlxalq forumda bir daha bəyan edib.

İlham Əliyev Ermənistana sonuncu şans verərək vurğulayıb ki, Azərbaycan irəli sürdüyü beş prinsip əsasında danışıqları aparmaq fikrindən daşınmır.

Prezident bu fikri söyləməklə verilən qərarın dəyişdirilməsinə imkan verilməyəcəyini elan etdi və bunu İrəvanla yanaşı, maraqlı olan bütün tərəflərə ünvanladı. Həmçinin qətiyyətli şəkildə vurğuladı ki, məğlub ölkə beş prinsip əsasında sülh sazişini imzalamayacağı təqdirdə, Azərbaycan Ermənistanın ərazi bütövlüyünü tanımayacaq. Bununla da Azərbaycan Ermənistana qarşı atacağı addımları rəsmi şəkildə elan etmiş oldu. 

Bakıda 23 ölkənin 40-dan çox beyin mərkəzinin nümayəndələrinin iştirakı ilə reallaşan "Cənubi Qafqaz: İnkişaf və əməkdaşlıq" mövzusundakı beynəlxalq forumda Böyük Britaniyadan olan enerji təhlükəsizliyi üzrə ekspert Con Roberts maraqlı fikir səsləndirdi: "Sülhə nail olmaq bir çox hallarda müharibəni udmaq qədər çətin, bir çox hallarda isə ondan daha da mürəkkəb məsələdir".

Həqiqət budur ki, qalib tərəf kimi Azərbaycan sülh sazişinin imzalanması üçün əlindən gələni, öhdəliyinə düşəni reallaşdırmağa tam hazır vəziyyətdədir. Yəni İlham Əliyev Vətən müharibəsində əldə edilən zəfərdən sonra bölgədə sülh və əməkdaşlığa nail olmaq üçün postmüharibə dövründə də regionla bağlı çətin geosiyasi maraqlar şəraitində diplomatik liderliyini, məharətini sərgiləməyə davam edir. Savaşdan sonra hərbi potensialını gündən-günə gücləndirən, sərhəddəki mövqelərini daha da möhkəmləndirən Azərbaycan Cənubi Qafqazda dayanıqlı sabitliyin bərqərar olması üçün addımlar atır. Bununla yanaşı, prosesin alternativinin nə ilə nəticələnəcəyini də Ermənistana indidən göstərməklə deyir ki, sülh sazişinin imzalanmaması Ermənistan üçün böyük fəlakət olacaq.

İrəvanda ya sülh sazişini imzalayaraq dövləti və illərdir sosial-iqtisadi böhran şəraitində çabalayan xalqını bataqlıqdan qurtaracaq, ya da imtina edərək ölkəni daha acınacaqlı duruma, məhvə sürükləyəcək.

Çünki Ermənistana yaxşı bəllidir ki, İlham Əliyev sözünə, vədinə sadiq lider kimi, verdiyi qərarlarda da hər zaman qətiyyət nümayiş etdirib. Sözü imzası qədər keçərli olan Müzəffər Ali Baş Komandan necə ki, sülh sazişi üçün irəli sürdüyü 5 prinsipin əsasında danışıqların aparılmasında qətiyyətlidir, eyni zamanda sazişin imzalanmayacağı təqdirdə Ermənistanın müstəqilliyinin tanınmayacağında israrlı olacaq. Çünki İlham Əliyevin Şuşadakı bəyanatında məğlub ölkəyə ünvanlanan sonuncu mesajı bunu deməyə əsas yaradır: "Əgər Ermənistan təklif edilən 5 prinsip əsasında müzakirələrin keçirilməsini qəbul etməsə, onda Ermənistanın müstəqilliyini tanımadığımızı rəsmən elan edəcəyik. Ermənistan bunun nələrə gətirib çıxaracağını yaxşı başa düşməlidir. Bu, bəlkə də, Ermənistanın son şansıdır!"

Qazaxın 7 kəndi və Kərkinin qaytarılması da delimitasiya prosesinin tələbinə uyğun aparılacaq

Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov bir daha məsələyə toxunaraq Azərbaycanın mövqeyini açıq şəkildə bəyan edib. Nazir deyib ki, Azərbaycan hələ fevral ayında Ermənistana sülh müqaviləsinin təməl prinsiplərini təqdim edib. Ermənistan tərəfi isə həmin baza prinsiplərində onlar üçün qəbulolunmaz heç nəyin olmadığını bildirib.

Ceyhun Bayramov son günlər Ermənistanın sülh danışıqları prosesinə Azərbaycanın təklif etdiyi 5 prinsipə qarşılıq əlavə 6 təklif irəli sürməsinə də münasibət bildirib:  "Ermənistan tərəfindən Azərbaycanın 5 təklifinə 6 təklifin verilməsi xəbərləri yayılmışdı. Böyük ehtimalla, hər kəs Ermənistan tərəfinin qeyd etdiyi sənədi görüb, çünki onlar bu sənədi açıq formada yayıblar. Lakin sənədə baxdıqda buna təklif demək olmaz. Həmin sənəd təqdim olunan zaman Ermənistan tərəfi bunu Azərbaycanın təkliflərinə reaksiya kimi bildirmişdi".

Xarici işlər nazirinin müavini Xələf Xələfov da məsələyə münasibət  bildirərək deyib ki, Qazaxın 7 kəndi və Kərkinin qaytarılması da delimitasiya prosesinin tələbinə uyğun aparılacaq. Onun sözlərinə görə, Ermənistan heç vaxt bəyan edə bilməz ki, bu ərazilər Azərbaycan ərazisi deyil. Bu ərizələr Azərbaycan ərazisidir və ölkəmizin  tərkibinə qaytarılması delimitasiya prosesi tələb etdiyi üçün məsələyə bu çərçivədə baxılacaq. Bu ərazilərin Azərbaycanın tərkibinə keçməsi müzakirə olunub öz həllini tapacaq.

Beynəlxalq təşkilatlar da Azərbaycanla hesablaşırlar

Göründüyü kimi, Azərbaycan sülh danışıqlarına hərtərəfli şəkildə hazır olduğunu bəyan edir. Buna hətta beynəlxalq təşkilatlar da aydın şəkildə şahidlik edirlər.

Mayın 2-də Brüsseldə Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyev və Ermənistanın Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan arasında keçirilən ikinci görüşdə də bir daha ölkəmizin mövqeyinin dəyişməz olaraq qaldığı bildirilib.

Beləliklə, Avropa İttifaqı Şurasının prezidenti Şarl Mişelin təşəbbüsü ilə Brüsseldə keçirilən üçtərəfli görüşlərdə əldə olunan razılıqlar, götürülən öhdəliklər reallaşacağı təqdirdə sülh sazişinin tezliklə imzalanmasını gözləmək olar. Çünki Şarl Mişelin ümidverici bəyanatı da göstərdi ki, beynəlxalq təşkilatlar regionda sülhün daha tez bir zamanda bərqərar olunmasının tərəfdarıdırlar.

Beynəlxalq təşkilatlara da bəllidir ki, Cənubi Qafqaz ölkələri arasında əlaqələrin inkişafı, kommunikasiyaların açılması, bölgənin tərəqqisi, təhlükəsizliyi münasibətlərin normallaşdırılmasından keçir. Ermənistanın sülh sazişi bağlamayacağı təqdirdə baş verə biləcək olaylar hər kəsə bəllidir.

 İlham Əliyevin söylədiyi kimi, əgər sülh müqaviləsi imzalanarsa və təməl prinsipləri həyata keçərsə, onda Qafqazda sülh uzunmüddətli və dayanıqlı olacaq. Azərbaycanın nümayiş etdirdiyi və elan etdiyi addımlar Qafqazda sülhə töhfə vermək üçün qətiyyətli iradənin bariz nümunəsidir: "Biz Qafqazda sülh gündəliyini təşviq edirik. Hesab edirəm ki, bütün istiqamətlərdə təşəbbüs bizim əlimizdədir. Həmin təşəbbüs sülhə xidmət edir və etməlidir".

Prezident həmçinin qeyd edib ki, bu prosesdə Avropa İttifaqı ədalətli vasitəçi ola bilər. Müharibədən sonra baş verənlər bunu açıq nümayiş etdirir. Çünki ortalıqda olan boşluq bu gün müəyyən dərəcədə Avropa İttifaqı tərəfindən doldurulur.

Avropa İttifaqının Azərbaycandakı nümayəndəliyinin rəhbəri, səfir Peter Mixalko bildirib ki, Aİ Azərbaycan ilə Ermənistan arasında əlaqələrin yaxşılaşdırılmasına çalışır. Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti Şarl Mişel regionda sülhün bərpa olunması üçün təşəbbüs göstərir.

Səfir həmçinin Aİ-nin minatəmizləmə sahəsində də Azərbaycana dəstək göstərdiyini vurğulayaraq deyib ki, qurum bu sahədə dəstək çərçivəsində 1,5 milyon avroluq layihə həyata keçirir. Bu layihəyə ictimaiyyətin minalar barədə məlumatlandırılması və maliyyə dəstəyinin göstərilməsi daxildir.

Son proseslər onu deməyə əsas verir ki, Ermənistanın sülh sazişi imzalamaqdan başqa çıxış yolu yoxdur. Rəsmi İrəvan Azərbaycan Prezidentinin 5 prinsipi əsasında təklif edilən sülh sazişinə imza atacağı təqdirdə bütün istiqamətlərdə ən çox qazanan tərəf olacaq. Yəni sülh sazişinin imzalanıb-imzalanmayacağı ilə bağlı verilən hər hansısa qərar Ermənistanın taleyini həll edəcək.

Ərazi bütövlüyünü təmin edən qalib Azərbaycan sazişin imzalanmasına hazırdır və danışıqların aparılması üçün Ermənistan hökuməti tərəfindən tarixlərin verilməsini gözləyir.

Hər şey açıq şəkildə ortadadır. İlham Əliyev konkret mövqe nümayiş etdirərək həm Qarabağ və Şərqi Zəngəzuru yenidən qurur, həm də sülh danışıqlarına hazır olduğunu əməlləri ilə sübuta yetirir.

Rəşad BAXŞƏLİYEV,

"Azərbaycan"