Tezliklə Avropaya iqtisadi apokalipsis gələcək. Avropalılar ekzistensial problemlə üzləşirlər. Bu barədə politoloq Metyu Karniçniq "Politico"da dərc olunan məqaləsində bildirib.
İndi Avropa iqtisadiyyatı sürətlə çökür və real məhv olmaq təhlükəsi altındadır. Bununla belə, Asiya və ABŞ-dən Avropa mallarına güclü tələbat sayəsində xüsusilə iqtisadiyyat son onilliklər ərzində sabit qalıb.
Ekspertin iddiasına əsasən, Çinin uzunmüddətli bumu - müəyyən mallara tələbatın qısamüddətli artması ilə bağlı istehsalın, ticarətin və işgüzar fəallığın yüksəlməsi prosesi zəiflədikcə və Vaşinqtonla ticarət gərginliyi trans-Atlantik ticarət mənzərəsini qarışdırdıqca, bayram və firavanlıq günləri açıq şəkildə başa çatır.
Proqnozlara görə, 2025-ci ildə Avropa böyük iqtisadi çətinliklə üzləşəcək. Bu, ilk növbədə ABŞ-nin seçilmiş Prezidenti Donald Trampla bağlıdır.
Politoloqun vurğuladığı kimi, respublikaçı prezident ciddi şəkildə Avropanı hədəfə alır. Belə ki, ABŞ-nin 47-ci prezidenti tamamilə hər şeyə yeni tariflər tətbiq etməklə yanaşı, NATO üçün əsas tələbini sərtləşdirə bilər. Bu da Avropa ölkələrinin öz müdafiələri üçün alyansa böyük məbləğdə pul töhfəsi ola bilər. Əks halda avropalılar Amerikanın müdafiəsini itirmək təhlükəsilə üzləşəcəklər.
Məqalədə qeyd olunur ki, Avropa ölkələri indi vergi daxilolmalarının azalması fonunda yaranmış kəsirlərin öhdəsindən gəlməkdə böyük çətinlik çəkirlər. Bununla belə, gələcəkdə daha da böyük maliyyə gərginliyinin yaranacağını istisna etmək olmaz.
Politoloqun fikrincə, tənəzzüllər və ticarət müharibələri daim gəlib-gedir, lakin Avropa İttifaqı artıq innovasiya səhrasına çevrilib və kənarda qalıb.
Beynəlxalq Valyuta Fondunun proqnozuna görə, Avropa və Amerika ÜDM-i arasında bir neçə onilliklər əvvəl yaranan uçurum yaxın illərdə daha da genişlənəcək. BVF-nin Avropa Departamentinin rəhbəri Alfred Kammerin sözlərinə görə, qitənin problemləri onilliklərə gedib çıxır: "Son 25 ildə əmək məhsuldarlığında daim genişlənən bir boşluq yaranıb".
Avropa üçün yeni iqtisadi perspektivin müəllifləri xəbərdarlıq edirlər ki, aşağı məhsuldarlıq və qocalmış işçi qüvvəsi 2029-cu ilə qədər regionun ÜDM artımını 1,45 faizə qədər azaldacaq. Bu arada, növbəti beş il ərzində ABŞ-də ÜDM-in orta artımı ildə 2,29 faiz səviyyəsində proqnozlaşdırılır. ABŞ qlobal maliyyə böhranından və xüsusən də koronavirus pandemiyasından sonra ÜDM artımında Avropanı geridə qoyub.
A.Kammer əlavə edir ki, koronavirus pandemiyası problemi daha da pisləşdirib. Avropada ÜDM artımı 2000-2019-cu illərin orta göstəricisi ilə müqayisədə 0,6 faiz azalıb, ABŞ-də isə cüzi də olsa artıb.
BVF hesab edir ki, Avropanın acınacaqlı mənzərəsi aşağı biznes investisiyaları və çox zəif transsərhəd fəaliyyətilə bağlıdır. Digər mühüm amil əmək məhsuldarlığı baxımından "Qoca qitə" ilə Amerika arasında böyük fərqdir.
BVF-nin təhlilində həmçinin vurğulanır ki, ABŞ və Avropa arasında məhsuldarlıq fərqi iqtisadiyyatın bütün sektorlarında mövcuddur, lakin bu, texnologiya sahəsində özünü xüsusilə büruzə verir.
Rizvan CƏFƏROV,
"Azərbaycan"
