O, XX əsrin əvvəllərində, Azərbaycan teatr sənətində peşəkar aktyorlara böyük ehtiyac olduğu zamanda sənətə gəlib. İstedadı və zəhməti sayəsində tanınıb, şəhrət qazanıb...
Şamaxı şəhərində 1898-ci il 19 mayda dünyaya gələn Hüseynağa Hacıbababəyovun atası Sultan kəlağayı toxucusu olub. 1902-ci ildə ailəsi ilə birlikdə Bakı şəhərinə köçüb. Hüseynağa Hacıbababəyov 1905-ci ildə “Alekseyevski məktəbi”nə gedib. Bir müddət sonra təhsilini görkəmli maarif xadimi Həbib bəy Mahmudbəyovun təşkil etdiyi məktəbdə davam etdirib. Həmin təhsil ocağında özfəaliyyət konsertlərində-xorda çıxış edib. Ailəsinin maddi çətinlikləri üzündən təhsilini tamamlaya bilməyib.
1910-cu ildə o, "Nicat" mədəni-maarif cəmiyyəti teatr truppasının xoruna qəbul edilib. 1913-cü ildən “Səfa” mədəni-maarif cəmiyyətinin teatr truppasında Hüseynqulu Sarabskinin rəhbərlik etdiyi “Müsəlman opera artistləri” dəstəsində, "Zülfüqar bəy və Üzeyir bəy Hacıbəyov qardaşlarının müdiriyyəti"ndə dramatik və musiqili teatr aktyoru kimi fəaliyyət göstərib.
Hüseynağa Hacıbababəyov 1919-cu ildən 1925-ci ilin avqustunadək Dövlət Dram Teatrının truppasında işləyib. 1925-ci ilin payızından Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solisti olub.
1916-cı ildə Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” komediyası Hüseyn Ərəblinskinin quruluşunda ilk dəfə tamaşaya qoyulanda Nazlı rolunda səhnəyə Hüseynağa Hacıbababəyov çıxıb. O, sonralar da ayrı-ayrı truppalarda bir sıra dramatik rollarla bərabər, opera və operettalarda Leyli ("Leyli və Məcnun"), Əsli ("Əsli və Kərəm"), Xurşidbanu ("Şah Abbas və Xurşidbanu"), Gülçöhrə və Cahan xala ("Arşın mal alan") və Gülnaz ("O olmasın, bu olsun"), Qəribin anası ("Aşıq Qərib"), Gülzar ("Şah İsmayıl") kimi qadın rollarını ifa edib.
O, 1925-ci ildən muğam operalarında və xarici bəstəkarların operalarında çıxış edib. “Aşıq Qərib”də Qərib, “Leyli və Məcnun”da Məcnun, “Əsli və Kərəm”də Kərəm, “O olmasın, bu olsun”da Sərvər, “Şah İsmayıl”da Şah İsmayıl, “Xosrov və Şirin”də Xosrov, “Qar qız”da Çar Brendey, “Sadko”da Hindli qonaq, “Yevgeni Onegin”də Lenski, “Sevilya bərbəri”ndə Qraf Almoviya rollarını yüksək peşəkarlıqla ifa edib.
Hüseynağa Hacıbababəyov həm də muğam və xalq mahnılarımızın mahir ifaçılarından biri kimi tanınıb. Onun ifasında lent yazılarının yaddaşına köçürülən “Bayatı-Şiraz”, “Segah-zabul” və “Mahur-hindi” muğam dəsgahları “qızıl fond”da qorunub saxlanılır.
Tanınmış opera müğənnisi, Xalq artisti Hüseynağa Hacıbababəyov 1972-ci il noyabrın 10-da Bakıda dünyasını dəyişib. II Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.
Zöhrə FƏRƏCOVA,
“Azərbaycan”
