12 Oktyabr 2024 14:59
829
DÜNYA
A- A+
Alimlər: Sink ehtiyatlarının çoxu Yerə ibtidai asteroidlərlə birlikdə düşüb

Alimlər: Sink ehtiyatlarının çoxu Yerə ibtidai asteroidlərlə birlikdə düşüb

Planetimizin mövqeyi onun səthində suyun özü də daxil olmaqla, lazım olan bütün uçucu maddələrin mövcud olacağına zəmanət vermir. AZƏRTAC bu barədə TASS agentliyində dərc olunmuş məqaləyə istinadla xəbər verir.

Planetoloq alimlər müəyyən ediblər ki, sink və digər uçucu elementlərin ehtiyatlarının yarısından çoxu, eləcə də Yerin ilkin su ehtiyatlarının əhəmiyyətli hissəsi planetimizə Günəş sisteminin kənarından ibtidai asteroidlərlə birlikdə gəlib. Bu barədə Britaniya Kembric Universitetinin mətbuat xidməti məlumat yayıb.

Kembric Universitetinin tədqiqatçısı Reissa Martins bununla bağlı deyib: “Planetlə ulduz arasındakı məsafə onun səthində maye suyun mövcud olub-olmadığını müəyyən edir ki, bu da həyatın yaranması üçün vacib amildir. Asteroidlərin düşməsi nəticəsində su da daxil olmaqla, Yerin səthində uçucu maddələr yaranıb”.

Mütəxəssislər Yerin müxtəlif süxurlarında, eləcə də Antarktida, Afrika, Azərbaycan, Avstraliya, Estoniya və dünyanın digər ölkələrində geoloqlar tərəfindən tapılan və Yerə düşən çoxlu sayda asteroid parçalarında sinkin neçə müxtəlif izotopu olduğunu öyrəndikdən sonra bu qənaətə gəliblər. Tədqiqatçılar təklif ediblər ki, bu metalın müxtəlif izotoplarının nisbəti Günəş sisteminin müxtəlif bölgələrindən olan asteroidlər üçün çox fərqli ola bilər ki, bu da Yerin sink ehtiyatlarının mənşəyini müəyyən etməyə imkan verir.

Alimlər bu fikri rəhbər tutaraq, bu metalın beş növ atomunun - sink-64, sink-66, sink-67, sink-68, sink-70-in Yer süxurlarında və tədqiq edilmiş meteorit nümunələrində nisbətlərini ölçüblər. Onlar Yerə yaxın asteroidlərin fraqmentləridir, digərləri isə Günəş sisteminin kənarındakı göy cisimləri tərəfindən yaradılıb. Sonrakı müqayisələr təsdiq etdi ki, həm yüngül, həm də ağır sink izotoplarının nisbətləri müxtəlif növ asteroidlər və meteoritlərdən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir.

Bu ölçmələrin nəticələrinə əsasən, alimlərdən ibarət qrup Günəş sisteminin müxtəlif sahələrində olan göy cisimlərinin iştirakı ilə Yerin və digər planetlərin əmələ gəlməsinin müxtəlif ssenarilərini hesablayıb. Hesablamalar göstərir ki, əgər planet Yer kürəsinin yaxınlığında əmələ gələn və istiliyin təsirindən sağ çıxmış 70 faiz protoplanetar göy cisimlərindən ibarətdirsə, onda onun sink və digər uçucu elementlərdən ibarət ehtiyatı faktiki mövcud olandan bir qədər aşağı olmalı idi.

Bu fakt göstərir ki, sink və digər uçucu maddələrin qalan 90 faizi Yerə Günəş sisteminin kənarlarından ibtidai xondrit asteroidlərlə birlikdə gəlib, onların dərinlikləri heç vaxt maddələrini əridə bilən, suyun və işığın uçucu olmasını təmin edən yüksək temperaturlara məruz qalmayıb. Mütəxəssislər belə qənaətə gəliblər ki, bu göy cisimləri planetimizi həyatın yaranması üçün zəruri olan su və digər uçucu maddələrin ilkin ehtiyatları ilə təmin etməkdə mühüm rol oynayıb.

Digər Xəbərlər

QƏZETİN ÇAP VERSİYASI

XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər

Rusiyalı nazir: Azərbaycana səfərimizin gündəliyində olan layihələrdən biri də birgə universitetin açılmasıdır  

17:14
12 Noyabr

COP29-un tacik iştirakçısı: İqlim dəyişiklikləri bütün dövlətlərin məsələsidir

17:12
12 Noyabr

Prezident İlham Əliyev Müqəddəs Taxt-Tacın Dövlət katibi ilə görüşüb YENİLƏNƏCƏK

17:11
12 Noyabr

Prezident İlham Əliyev Küveyt Dövlətinin Vəliəhdi ilə görüşüb YENİLƏNİB

17:11
12 Noyabr

Prezident İlham Əliyev İordaniya Haşimilər Krallığının Vəliəhdi ilə görüşüb YENİLƏNİB

17:10
12 Noyabr

Braziliyanın COP29-da nümayəndəsi: İqlim maliyyəsində həlledici rolu inkişaf etmiş ölkələr oynamalıdır  

17:08
12 Noyabr

Liberiyalı nümayəndə: Azərbaycanın iqlim dəyişikliyi ilə bağlı təcrübəsini hər zaman xatırlayacağıq  

17:07
12 Noyabr

Baş nazir: Britaniya hökuməti dünyanın iqlim böhranında kritik bir nöqtədə dayandığını qəbul edir  

17:06
12 Noyabr

Pakistanın İqlim Diplomatiyası Mərkəzinin prezidenti: Azərbaycan və Pakistan iqlim və davamlılıq sahəsində əməkdaşlığı gücləndirir  

17:05
12 Noyabr

ÜMT-nin nümayəndəsi: COP29 iştirakçılarının iqlim maliyyəsi üzrə razılaşma əldə edəcəklərinə ümid edirəm  

17:04
12 Noyabr

COP29 çərçivəsində beynəlxalq mülki aviasiya ilə bağlı tədbir keçirilib  

17:03
12 Noyabr

Sağlam qocalmaq üçün lazım olan yuxu miqdarı açıqlanıb

17:00
12 Noyabr

Hulusi Kılıç: COP29 qürur mənbəyi və Türk dünyasının uğurudur

16:58
12 Noyabr

Gürcüstanın Baş naziri: COP29 çox yüksək səviyyədə təşkil edilib

16:57
12 Noyabr

COP29 çərçivəsində Qazaxıstanın təbii ehtiyatlarının mühafizəsi üzrə Memorandum imzalanıb

16:55
12 Noyabr

COP29-un iştirakçısı: Yaponiya sıfır tullantılara doğru inamla irəliləyir və digər ölkələrə kömək edir  

16:53
12 Noyabr

Tacikistan nümayəndəsi: COP29-un təcrübəsi iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə bizim üçün faydalı olacaq  

16:53
12 Noyabr

Aİ Ukraynaya 1 milyon mərmi vermək planını ilin sonunadək yerinə yetirəcək  

16:52
12 Noyabr

Prezident İlham Əliyev Türkiyə Prezidenti ilə görüşüb YENİLƏNƏCƏK

16:50
12 Noyabr

Bosniya və Herseqovinanın Rəyasət Heyətinin serb üzvü Jelka Tsviyanoviç Qarabağa səfər edib

16:49
12 Noyabr

Yaşıl enerjinin inkişafı və ötürülməsi üzrə Nazirlərin 9-cu iclası keçirilib  

16:48
12 Noyabr

ÇOX OXUNANLAR

OXUCU MƏKTUBLARI

NƏŞRLƏRİMİZ

TƏQVİM / ARXİV

BAŞ REDAKTORDAN

Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!