AZƏRTAC Beynəlxalq Valyuta Fondunun (BVF) Azərbaycandakı missiyasının rəhbəri Anna Rouz Bordon ilə müsahibəni təqdim edir.
- BVF Azərbaycanın hazırkı iqtisadi vəziyyətini necə qiymətləndirir?
- 2023-cü ildəki yavaşlamadan sonra Azərbaycanın real ÜDM-i 2024-cü ildə 1,4 faizdən 4,1 faizə qədər artıb. Bu artım əsasən qeyri-neft sektorunun fəal inkişafı hesabına təmin olunub. Ötən ilin ikinci yarısında inflyasiya artmağa başlayıb, bu da tənzimlənən qiymətlərin düzəldilməsi ilə bağlı idi və ilin sonuna 4,9 faizə çatıb. Orta müddətli dövrdə iqtisadi artımın potensial imkanlara uyğun olaraq təxminən 2,5 faiz səviyyəsində olacağı gözlənilir. Eyni zamanda, BVF-in fikrincə, əgər dünya bazarlarında ərzaq və enerji qiymətləri sabit qalarsa, inflyasiya Azərbaycan Mərkəzi Bankının 4±2% hədəf intervalında qalacaq.
- Hazırda BVF ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlığın əsas prioritet istiqamətləri hansılardır? Məsələn, IV maddə, SMP və ya EFF çərçivəsində yeni əməkdaşlıq və ya monitorinq proqramı planlaşdırılırmı?
- Bu ilin mart ayında BVF IV maddə üzrə məsləhətləşmə missiyasını başa çatdırıb. Bu məsləhətləşmələr zamanı fiskal konsolidasiya zərurəti, pul-kredit siyasətinin təkmilləşdirilməsi və iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, davamlı artımın təmin edilməsi məqsədilə struktur islahatlarının aparılması xüsusi vurğulanıb. Məsləhətləşmə missiyasından əlavə, BVF Azərbaycan hakimiyyətinə daimi əsasda texniki yardım göstərir. Bu dəstək dövlət maliyyəsinin idarə olunmasının səmərəliliyinin artırılması, gəlirlərin idarə olunmasının təkmilləşdirilməsi, pul-kredit siyasəti çərçivəsinin gücləndirilməsi və maliyyə sektorunun dayanıqlılığının artırılmasını əhatə edir. Xüsusilə qeyd olunur ki, Azərbaycan BVF-nin kredit proqramına ehtiyac duymur, çünki ölkənin kifayət qədər maliyyə ehtiyatları mövcuddur.
- BVF Azərbaycan hökumətinin neft-qaz sektoru xaricində iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi sahəsindəki səylərini necə qiymətləndirir?
- Şaxələndirmə Azərbaycanın qarşısında duran ən ciddi çağırış olaraq qalır. Bu, həm ölkənin məhdud karbohidrogen ehtiyatları ilə, həm də davam edən qlobal enerji keçidi ilə bağlıdır. BVF hesab edir ki, hökumət özəl investisiyaların cəlbini davam etdirməli, fiskal riskləri azaltmalı və əsas islahatlara daha fəal yanaşmalıdır. Bu, xüsusilə dövlət müəssisələrinin effektivliyinin artırılması, dövlət idarəetmə sisteminin möhkəmləndirilməsi və özəl sektorun maliyyəyə çıxış imkanlarının genişləndirilməsi istiqamətlərində vacibdir.
- BVF Azərbaycanın bank sektorunun islahatı və dövlət maliyyə şəffaflığının artırılması sahəsindəki səylərini necə qiymətləndirir?
- BVF Azərbaycanın bank sektorunu gücləndirməyə yönəlmiş cari səylərini müsbət qiymətləndirir. BVF-nin fikrincə, Azərbaycan Mərkəzi Bankının maliyyə sektorunun tənzimlənməsinin təkmilləşdirilməsi, prudensial nəzarətin gücləndirilməsi, korporativ idarəetmənin və risklərin idarə olunması standartlarının yaxşılaşdırılması istiqamətində atdığı addımlar nəticəsində ölkənin bank sektoru ümumilikdə dayanıqlı olaraq qalır. BVF, həmçinin dövlət maliyyələrinin şəffaflığının artırılması istiqamətində atılan addımları alqışlayır. Bu addımlara fiskal risklərin monitorinqi və qiymətləndirilməsinin təkmilləşdirilməsi, eləcə də büdcə qanunvericiliyi və fiskal qaydaların daha da təkmilləşdirilməsi daxildir. Şəffaflığın artırılması 2023-cü il üzrə Açıq Büdcə Tədqiqatında da əksini tapıb. Bu tədqiqatda Azərbaycan büdcə prosesinin şəffaflığı baxımından 125 ölkə arasında 23-cü yeri tutub.
- BVF üçün Azərbaycanın iqtisadiyyatının rəqəmsallaşdırılması nə dərəcədə vacibdir və siz hansı konkret təşəbbüsləri dəstəkləyirsiniz?
- Rəqəmsallaşdırma institusional bazanın möhkəmləndirilməsi üçün əsas alət hesab olunur. BVF vergi inzibatçılığı və dövlət satınalmaları kimi sahələrdə rəqəmsal həllərin genişləndirilməsini tövsiyə edir, çünki bu, fiskal şəffaflığın artırılmasına xidmət edir. Eyni zamanda, açıq bankçılıq və fintex təşəbbüsləri kimi rəqəmsal maliyyə xidmətlərinin inkişafı da vacib istiqamət kimi qiymətləndirilir. Bu, xüsusən kiçik və orta biznes üçün maliyyə əlçatanlığını genişləndirir və rəqabətin artmasına töhfə verir.
- BVF Azərbaycanın “yaşıl” inkişafını və iqlim dəyişikliyinə dayanıqlılığını dəstəkləmək üçün hansı alətləri təklif edir?
- BVF-in mandatı makroiqtisadi sabitliyin təmin edilməsindən ibarətdir. Bu isə davamlı inkişaf və iş yerlərinin yaradılması üçün əsas şərtdir. İqlim siyasəti makroiqtisadi siyasətlə kəsişdiyi hallarda BVF dəstək göstərməyə hazırdır. Biz üzv ölkələrə iqlim dəyişikliyi ilə bağlı çağırışların öhdəsindən gəlməyə (əgər fiskal, maliyyə və makroiqtisadi siyasət bu çağırışlara adekvat cavabın əsas elementləridirsə) yardım edirik.
- BVF davamlı inkişaf sahəsində təşəbbüslər çərçivəsində Azərbaycanla əməkdaşlığı genişləndirməyi planlaşdırırmı?
- BVF-in rolu makroiqtisadi sabitliyin təmin edilməsindən ibarətdir, bu isə davamlı iqtisadi artım və iş yerlərinin yaradılması üçün əsas şərtdir. Bizim vəzifəmiz hökumətə Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri kimi hədəflərə nail olmaq üçün zəruri olan fiskal məkanın yaradılması sahəsində məsləhətlər verməkdir. Bu, vergi-büdcə siyasətinin səmərəliliyinin artırılmasına yönəlmiş tədbirləri, o cümlədən gəlirlərin toplanmasının yaxşılaşdırılmasını və dövlət xərclərinin daha səmərəli istifadə olunmasını əhatə edir.
