NATO-nun baş katibinin müdafiə xərclərini artırmaqla bağlı çağırışı maraq doğurub
NATO-nun baş katibi Mark Rütte bildirib ki, NATO-ya üzv ölkələrin vətəndaşları müdafiə xərclərini artırmaq və Avropada uzunmüddətli təhlükəsizliyi təmin etmək üçün pensiya, səhiyyə və təhlükəsizlik sistemlərinə maliyyənin azaldılmasını qəbul etməlidirlər. Hazırda 32 NATO müttəfiqi müdafiə xərclərini ÜDM-in hazırkı 2 faizindən artırmağı müzakirə edir.
Rütte Brüsseldə çıxışı zamanı deyib: "Bu gün sizi yanımda olmağa çağırıram, təcili hərəkətə keçmək lazımdır. Azadlığımızı, rifahımızı və həyat tərzimizi qorumaq üçün siyasətçiləriniz səsinizi dinləməlidirlər. Onlara deyin ki, sabahınızın təhlükəsizliyi üçün bu gün fədakarlıq etməyə hazır olun. Rəhbərlərinizə bildirin - onlar müdafiəyə daha çox pul xərcləməlidirlər ki, biz sülh içində yaşamağa davam edək. Təhlükəsizliyin ən vacib olduğunu söyləyin".
Niderlandın keçmiş baş naziri alyansı müharibə zehniyyətinə keçməyə, yəni müdafiə istehsalı və müdafiə xərclərini artırmağa çağırıb. O xəbərdarlıq edib ki, NATO müttəfiqlərinin əksəriyyətinin müdafiəyə xərclədiyi ÜDM-in 2 faizi uzunmüddətli perspektivdə potensial düşmənlərin qarşısını almaq üçün kifayət etmir: "2 faizə sadiq qalsaq, bəli, indi təhlükəsizik, amma dörd-beş ildən sonra biz artıq təhlükəsiz olmaya bilərik və çəkindirmə gücümüz Rusiyada və dünyanın digər yerlərində baş verən hər şeydən özümüzü qorumaq üçün çox zəifləyə bilər".
NATO-nun baş katibi etiraf edib ki, müttəfiqlər üçün dərhal təhlükə olmasa da, bu, tam sürətlə transatlantik alyansa doğru irəliləyir. Biz müharibə vəziyyətində deyilik, lakin sülh şəraitində də deyilik.
Avropanın analitik mərkəzi Carnegie tərəfindən təşkil edilən tədbirdə çıxış edən Rütte, NATO ölkələrinin vətəndaşlarını müdafiə xərclərinin artırılmasını dəstəkləməyə və bunu siyasətçilərə söyləməyə çağırıb: "Avropa ölkələri orta hesabla öz milli gəlirlərinin dörddəbirini asanlıqla pensiya, səhiyyə və sosial təminat sistemlərinə xərcləyir, lakin müdafiəmizi daha güclü etmək və həyat tərzimizi qorumaq üçün bu pulun bir hissəsinə ehtiyacımız var. Müdafiəyə prioritet vermək siyasi liderlik tələb edir. Qısa müddətdə bu, çətin və riskli ola bilər, lakin uzunmüddətli perspektivdə bu, tamamilə zəruridir. Unutmayın ki, Avropada biz dünya əhalisinin 10 faizini təşkil edirik, biz dünyada bütün xərclərin 50 faizini sosial təminata yönəldirik. Deməli, bu mənada bizim manevr üçün bir az yerimiz var".
Baş katibin fikrincə, müdafiə sektoruna daha çox vəsait ayırmaq üçün NATO ölkələrinin, xüsusən də Avropanın vətəndaşları öz banklarına və pensiya fondlarına müdafiə sənayesinə sərmayə yatırmaqdan imtina etmələrinin sadəcə olaraq qəbuledilməz olduğunu bildirməlidirlər.
Müdafiə qeyri-qanuni narkotik və pornoqrafiya ilə eyni kateqoriyaya aid deyil. Müdafiəyə edilən investisiya təhlükəsizliyə sərmayədir. Bu, mütləqdir.
NATO müttəfiqləri 2025-ci ilin yayında Haaqada keçiriləcək liderlərin sammitində qərarın elan edilməsi ilə birlikdə xərc həddinin artırılması ilə bağlı müzakirələr aparırlar. Aİ-nin yeni təyin olunmuş müdafiə komissarı Andryus Kubilyus müdafiə istiqrazları buraxmaqdan tutmuş, digər Aİ proqramları üçün nəzərdə tutulan vəsaitlərin yenidən bölüşdürülməsini və ya istifadə olunmamış vəsaitlərin yenidən təyinatı variantlarına baxılmasını təklif edib.
Avropa İnvestisiya Bankı da bu yaxınlarda Avropanın ikili təyinatlı təhlükəsizlik və müdafiə sistemlərinə əlavə 6 milyard avro ayırmaq üçün qaydalarını dəyişib, lakin Kubilyus "yaşıl" sektorun maliyyələşdirilməsi ilə müqayisədə müdafiəyə bu qədər az sərmayə qoymağın "səhv" olduğunu söyləyib.
Komissar həftənin əvvəlində Brüsseldə keçirilən tədbirdə bununla bağlı deyib: "Yaşıl" layihələri maliyyələşdirmək üçün 1 trilyon avro, müdafiə üçün isə cəmi 6 milyard avronuz var. Bu, yanlışdır, çünki mənim fikrimcə, müdafiəyə qoyulan investisiya sülhə sərmayədir".
Qeyd edək ki, NATO-nun 32 üzvündən 8-i, o cümlədən İtaliya, Belçika və İspaniya kimi Aİ ölkələri hələ 2 faizlik hədəfə çatmayıb.
Rizvan CƏFƏROV,
"Azərbaycan"
jpg_1746828813.jpg)
