Unudulmaz aktyor
Səhnəyə, tamaşaçı qarşısına çıxdığı ilk anlardan diqqəti cəlb etməyi bacaran, alqışlanan aktyorlardan biri idi. Odur ki, Xalq artisti Məmmədəli Vəlixanlı istər teatr səhnəsində, istərsə də kinofilmlərdə epizodik rollarla belə yadda qalır.
Görkəmli aktyor Məmmədəli Heydərzadə (Vəlixanlı) 1899-cu il martın 15-də Bakıda dünyaya gəlmişdi. Atası Hacı Heydər bu şəhərə Fatmayı kəndindən köçmüşdü, ticarətlə məşğul idi. O, oğlunun oxumasını, savadlı olmasını istəyirdi. Hacı Heydər bu arzu ilə Məmmədəlini "Səfa" mədəni-maarif cəmiyyəti nəzdində fəaliyyət göstərən məktəbə apardı.
Tamaşa etdiyi şəbihlər, "Qaravəlli", "Kosa-kosa" kimi xalq oyunları uşaq ikən Məmmədəli Vəlixanlının yaddaşına silinməz izlər buraxır, özü də fərqində olmadan onu teatr sənətinə həvəsləndirirdi.
Səhnə ilə tanışlığı tez başladı. O zaman hələ "Səfa" mədəni-maarif cəmiyyəti nəzdindəki məktəbdə oxuyurdu. Öyrənməyə böyük maraq göstərən, bacarıqlı, çevik uşaq idi. 1912-ci ildə dövrünün tanınmış aktyorlarından olan Cahangir Zeynalov Mirzə Fətəli Axundzadənin "Hacı Qara" komediyasını tamaşaya hazırlayanda Məmmədəliyə də Bədəl rolunu həvalə etdi.
1920-ci ildə Milli Dram Teatrının xor heyətinə işə qəbul edildi. Məmmədəli Vəlixanlı sənət fəaliyyətinin ilk illərində "Leyli və Məcnun", "Əsli və Kərəm", "Şah İsmayıl" operalarında xorda oxudu. O vaxtlar bu sənət ocağında opera və operetta tamaşaları da oynanılırdı. Tədricən dram tamaşalarında da kiçik, sözsüz rollarda səhnəyə çıxdı. 1927-1930-cu illərdə həm teatrda işlədi, həm də Bakı Teatr Texnikumunda təhsil aldı.
İstedadlı aktyor 1930-cu illərin axırlarından Mirzə Fətəli Axundzadənin "Lənkəran xanının vəziri" (Mirzə Həbib), Nəcəf bəy Vəzirovun "Hacı Qəmbər" (Hacı Qəmbər), Sabit Rəhmanın "Xoşbəxtlər", "Əliqulu evlənir" və "Nişanlı qız" (Mirzə Qərənfil, Mindilli, Xəlil), Mirzə İbrahimovun "Həyat" (Pardon Qurbanəli), Nikolay Qoqolun "Müfəttiş" (Osip) komediyalarında öz ifası ilə silinməz izlər qoydu. Faciə və dramatik janrda yazılmış Hüseyn Cavidin "Səyavuş" (Kosa), Vilyam Şekspirin "Qış nağılı" (Avtolik), "On ikinci gecə" (Ser Endri), "Maqbet" (Qapıçı), Mehdi Hüseynin "Cavanşir" (Saran), Konstantin Trenyovun bizdə "Düşmənlər" adıyla oynanmış "Lyubov Yarovaya" (Pikalov), Aleksandr Ostrovskinin "Cehizsiz qız" (Robinzon), Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin "Pəri cadu" (Əmrah), Fridrix Şillerin "Qaçaqlar" (Vurm), Səməd Vurğunun "Xanlar" (Araq Şəmistan), İmran Qasımov və Həsən Seyidbəylinin "Uzaq sahillərdə" (Rosselini), Brandon Tomasın "Tələbələrin kələyi" (Əli), Boris Lavrenyovun "Amerikanın səsi" (Skundirell), Süleyman Rüstəmin "Qaçaq Nəbi" (Mürsəl kişi), Məmməd Səid Ordubadinin "Dumanlı Təbriz" (Dərviş) tamaşalarında uğurla çıxış etdi.
Böyük zəhmət və sevgi ilə çalışan aktyorun əməyi yüksək qiymətləndirildi. Məmmədəli Vəlixanlı teatr sənətimizin inkişafındakı xidmətlərinə görə 1938-ci ildə Əməkdar artist, 1940-cı ildə isə Xalq artisti fəxri adlarına layiq görüldü. İki dəfə - 1949-cu ildə və 1959-cu ildə "Şərəf nişanı" ordeni ilə təltif edildi.
Təəssüf ki, onun parlaq istedadını teatr sənətində olduğu qədər kino sahəsində də göstərmək fürsəti olmadı. Məmmədəli Vəlixanlı yalnız iki filmdə - "Görüş" və "Mahnı belə yaranır" filmlərində çəkildi.
1961-ci il martın 9-da premyerası keçirilən Sabit Rəhmanın "Əliqulu evlənir" tamaşasında Xəlil rolunu oynadı. Bu rolla cəmi iki dəfə səhnəyə çıxa bildi. Qəfil düçar olduğu iflic altmış iki yaşlı sənətkarı ömrünün uzun illərini həsr etdiyi səhnədən ayırıb yatağa saldı. Həyatının o qüssəli, çətin günlərində sənət dostları Məmmədəli Vəlixanlını yaddan çıxarmadılar. Ona xəstə olduğu günlərdə ürək-dirək verənlərdən biri də rejissor Mehdi Məmmədov oldu. Mehdi Məmmədov radio üçün hazırladığı "Hamlet" tamaşasında çətinliklə də olsa, Məmmədəli Vəlixanlının səsini məzarçı rolunda lentə yazdırdı.
Görkəmli aktyor 1969-cu il aprelin 12-də dünyasını dəyişdi.
Onun sənət yolunu sonralar oğlu Aqşin Vəlixanlı davam etdirdi. Azərbaycan Dövət Akademik Milli Dram Teatrında çalışan Aqşin Vəlixanlı 1998-ci ildə vəfat etdi.
Zöhrə FƏRƏCOVA,
"Azərbaycan"
Digər Xəbərlər
QƏZETİN ÇAP VERSİYASI
XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər
Turizmin əhəmiyyəti
27 Iyul
Qəbələdə turizm infrastrukturu genişlənir
27 Iyul
Azərbaycan qazının Türkiyəyə tədarükü avqust ayında müvəqqəti dayandırılacaq
27 Iyul
Səfir: Azərbaycanla Niderland su problemlərinin idarə edilməsi mövzusunda bənzər sistemlərə malikdir...
27 Iyul
BMT nümayəndəsi: Azərbaycan beynəlxalq səviyyədə Vahid Sağlamlıq yanaşmasının tətbiqi sahəsində gücl...
27 Iyul
Sülh sazişini imzalamağın vaxtı çatıb
27 Iyul
Azərbaycan Respublikası Maliyyə Monitorinqi Xidmətinin informasiya sisteminə inteqrasiya edilən info...
27 Iyul
Bərpaolunan enerji mənbələrindən istifadə sahəsində layihələrin həyata keçirilməsinə dair Komissiyan...
27 Iyul
Ertuğruloğlu: Azərbaycan, Türkiyə və ŞKTC bir-birilərini dəstəkləməli, ümumi maraqları müdafiə etməl...
27 Iyul
"Azərbaycan Respublikası Hökuməti il ə Türkiyə Respublikası Hökuməti arasında miqrasiya sahəsində əm...
27 Iyul
DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR
ÇOX OXUNANLAR
Həqiqətə çağırış25 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/25/Clip_23jpg-1721862946.jpg)
Uzaqgörənlik24 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/24/1 copyjpg-1721771921.jpg)
Azərbaycan iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə qlobal səviyyədə tanınır23 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/23/Clip_2jpg-1721686526.jpg)
Azərbaycan Qlobal Cənubla Qlobal Şimal arasında təmasları gücləndirir YENİLƏNİB - 2 VİDEO...21 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/20/1721480194305007127_1200x630jpg-1721495783.jpg)
Avropanın Azərbaycana ehtiyacı artır20 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/20/Clipjpg-1721423683jpg-1721453251.jpg)
Bütün yollar Qarabağa aparır18 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/18/Clip_8jpg-1721248442.jpg)
OXUCU MƏKTUBLARI
NƏŞRLƏRİMİZ
BAŞ REDAKTORDAN
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!