Virtual platformalarda sözlər təhrif olunur
Anbaan genişlənən internet dünyasında hər dilin virtual prototipi yaranmaqdadır. İnternet platformalarında ünsiyyət və informasiya mübadilələri zamanı fikirlərin, həmçinin hisslərin yeni rəqəmsal izhar formaları Azərbaycan dilinə də təsirsiz ötüşmür.
Mənfi təsirin minimuma endirilməsi isə təkcə doğma dilimizin qayda-qanununa məsuliyyətli yanaşmadan keçmir. Əsas şərtlərdən biri bunu realizə etməyə imkan verən texniki platformanın yaradılmasıdır. Bu da proqram təminatlarından, fərqli əməliyyat sistemlərində onların tətbiqindən ibarətdir. Mobil rabitə və kompüter texnologiyalarında Azərbaycan dilinin tətbiqi ilə bağlı müəyyən texniki problemlər isə hələ də qalmaqdadır. Məsələn, kompüter avadanlıqları və ya mobil internet alətlərinin Azərbaycan dili qrafikasına aid spesifik hərflər (şriftlər) zərfi, həmçinin işlətmə (əməliyyat) proqramları ilə təchizi qismən həyata keçirildiyindəndir ki, fərdi istifadəçilərin bir çoxu internetdə sözləri təhrif edir. Bu, konkret olaraq Ə, Ş, Ç, Ğ, Ö, Ü və I hərflərinin standart əməliyyat proqramlarında yoxluğu ilə əlaqəlidir. Problemi kompüterlər proqramlarına əlavələrlə asanlıqla aradan qaldırmaq mümkündür. Hərçənd, bir sıra istifadəçi bunu etmir. Mobil internet cihazlarında isə (istehsalçı tərəfindən proqram təminatı yazılmayıbsa) Azərbaycan dili qrafikası əlavə proqram vəsaiti olaraq cihaza yüklənməlidir. Belə proqramlar, eləcə də Azərbaycan dilində proqram təminatı olan cihaz modelləri son dərəcə azdır.
Nəticədə internet məkanında “yeni” Azərbaycan dili “yaranmaqdadır”. Ş əvəzinə W bəzən $, Ə yerinə E, yaxud A yazanda, I (ı)-ları İ (i), Ç-nı C, Ü-nü U (bəzən 4 rəqəmi) ilə əvəzləyəndə dilimizin eybəcərləşməsi bir kənara, bəzən mənası anlaşılmayan, yaxud kəskin dəyişən “söz”lər əmələ gəlir. Belə hallar kütləviləşdikcə Azərbaycan dilinə vurulan zərbə də ağırlaşır...
Nə qədər ki, gec deyil, Azərbaycan dilinin virtual məkanda uğradığı deformasiyalar ümumilikdə cəmiyyətin dil mədəniyyətinə sirayət etmədən aradan qaldırılmalıdır. Bunun üçün proqramçılar fəaliyyətə keçməli, kompüter, internet, rabitə cihazlarında istifadəyə yararlı, praktik proqramlar hazırlamalıdırlar. Əlbəttə, bu iş təşkilatlanma və ciddi maliyyə dəstəyi tələb edir. Yəqin ki, istək olsa, bunu da təmin etmək mümkündür. Azərbaycan dilinin təmizliyinə nail olmaq üçün KİV də bu sahədə maarifləndirmə işini gücləndirsə, üstəlik yeni dil-təminat proqramlarını tanıtmağa, onlardan kütləvi istifadənin təşviqinə çalışsa nəticə yaxşı olar.
Qədir QƏMBƏROV,
Bakı
Digər Xəbərlər
QƏZETİN ÇAP VERSİYASI
XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər
İqlim dəyişikliyi saatların bir saniyə itirməsinə səbəb ola bilər
29 Mart
Azərbaycanın su qıtlığı probleminin həllində əldə edilən irəliləyişlər müzakirə edilib...
29 Mart
ABŞ husilərə aid daha dörd PUA-nın vurulduğunu bildirib
29 Mart
Türkiyədə FETÖ ilə əlaqədə şübhəli bilinən daha 70 nəfər saxlanılıb
29 Mart
Milli Məclis 21 məsələnin müzakirəsinə başlayıb
29 Mart
Ötən il Azərbaycan iqtisadiyyatına olan birbaşa xarici investisiyaların həcmi açıqlanıb
29 Mart
“Anev-2024 Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” ilinin açılış mərasimi keçirilib
29 Mart
Ombudsman 31 Mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə əlaqədar bəyanat yayıb
29 Mart
Xankəndidə silah-sursat aşkarlanıb
29 Mart
Azərbaycan neftinin qiyməti 89 dolları ötüb
29 Mart
DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR
Bütöv Azərbaycanın Zəfər tonqalı20 Mart 2024
Parçalanmış dünyanın bərpasına töhfə19 Mart 2024
QHT-lərin maliyyə tələbi Agentliyin illik qrant büdcəsindən 4 dəfə çoxdur - MÜSAHİBƏ18 Mart 2024
Prezident İlham Əliyev və NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq mətbuata bəyanatla çıxış ediblər YE...17 Mart 2024
Fransa növbəti dəfə ifşa olundu16 Mart 2024
ÇOX OXUNANLAR
Xoş niyyətlər bayramı20 Mart 2024
Azərbaycan Qafqazda sülhü də bərqərar edəcək19 Mart 2024
Prezident İlham Əliyev Xankəndi şəhərində Novruz tonqalını alovlandırıb və Azərbaycan xalqını bayram...18 Mart 2024
Natəvanın heykəlinə qarşı vandalizm Fransa tarixinin utancverici hadisəsidir17 Mart 2024
Bakı Forumunda Azərbaycanın COP29-a evsahibliyi etməsi dəstəkləndi16 Mart 2024
Hücum diplomatiyasından hücum taktikasına14 Mart 2024
OXUCU MƏKTUBLARI
NƏŞRLƏRİMİZ
BAŞ REDAKTORDAN
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!