Vaksinasiya ümumxalq hərəkatına çevrilməzsə...
Dünyanın COVID-19-dan xilas olması üçün insanların peyvəndlənməsi birinci və vacib şərtdir
Təbii fəlakətlər Yer üzünü son illər bürüməkdə davam edir. Planetin başı üzərində kabus kimi dolaşmaqda olan koronavirus pandemiyasının qarşısının alınması uğrunda iki ilə yaxındır ki, aparılan mübarizə vaksinlərin əldə edilməsi ilə özünün əsas və həlledici mərhələsinə qədəm qoyanda ilk növbədə sevinən, həyatları təhlükədən sovuşacaq əsas qrup məhz həkimlərimiz oldular.
Buna görə də elə ilk vaksinasiya prosesinə də həkimlərimiz, bir sözlə, tibb işçiləri, səhiyyə sahəsində insanların sağlamlığının keşikçiləri iştirak etməklə nümunə göstərdilər. Bu da səbəbsiz deyildi. Əlbəttə, hər bir “yenilik” o qədər də asan qəbul edilmir. Koronavirusa qarşı hazırlanan vaksinlərə də inam insanların müəyyən sosial təbəqəsində yetərincə deyildi. Buna görə də dezinformasiya nəinki bizim ölkəmizdə, əslində, dünyada baş alıb getməkdə idi. Təəssüfləndirici hal da odur ki, COVID-19-dan xilas yolu kimi peyvəndlənmənin vacibliyini bilə-bilə insanlar ondan istifadə olunmasına könüllü qoşulanlara inamsız yanaşırdılar.
Məhz bunun nəticəsində virusa yoluxanların, hətta ölənlərin sayının müəyyən vaxtlarda (əsasən də Nazirlər Kabineti yanında yaradılan Operativ Qərargahın, Səhiyyə Nazirliyi və TƏBİB-in qəbul etdiyi qərarlarda və bəzi qadağalarda yumşaldılmaya gedildikdən sonra) artması müşahidə edildi.
COVID-19 peyvəndləri mümkün olan ən yüksək təhlükəsizlik standartını qoruyaraq sürətlə hazırlandı. Peyvəndə ehtiyac təcili idi, bu səbəbdən dövlətlər və şirkətlər onu hazırlamaq üçün daha çox səy göstərdilər. Ciddi təhlükəsizlik və klinik standartlara riayət etməklə yanaşı, vaksinin tədqiqi və hazırlanması bütün dünyada eyni vaxtda baş verdi.
Bəzən insanlarımızı çaşdırmaq üçün sosial şəbəkələrdə yayılan dezinformasiyaları tirajlamaqdan belə çəkinməyən maraqlı qüvvələr də meydana çıxdı. Onların yaydığı əsassız xəbərlərə görə, peyvəndlər insanları COVID-19-a yoluxdurur və beləliklə də, ona qarşı müqaviməti artırır. Mütəxəssislər isə bunun absurd olduğunu dəfələrlə bildiriblər: hər hansı peyvəndlərdən COVID-19-a yoluxma mümkünsüzdür. İçtimaiyyət üçün əlçatan olan peyvəndlərin heç birinin tərkibində COVID-19-a səbəb olan canlı virus yoxdur. Vaksinasiya qol ağrısı və ya mülayim hərarət kimi yan təsirlərə səbəb ola bilər. Bu, normaldır və peyvəndin işə yaradığına bir işarədir.
Birdəfəlik bilmək lazımdır: peyvəndlər bədənin müəyyən xəstəliklərdən qorunmasına kömək edir. Əlbəttə, bədən ona uyğunlaşanadək, hər hansı bir dərman, qol ağrısı və ya yüngül temperatur artımı kimi kiçik, qısamüddətli yan təsirlərə səbəb ola bilər. Amma bunlar keçicidir.
Vaksinləri sınaqlardan çıxarmağa müxtəlif könüllülər qoşulur. Bu könüllülər coğrafi ərazi, irqi və etnik mənşə, cinsiyyət və yaş baxımından müxtəlifdirlər. Onlar, həmçinin, bu xəstəliyə yoluxmaq riskini daha yüksək edən əlaqəli xəstəlikləri olan insanlardır. Bütün bunlar da əsas yaradır ki, vaksinin hər kəs üçün təklukəsiz olduğu və effektivliyi dönə-dönə sınaqdan çıxarılıb.
COVID-19-la mübarizə üçün vaksin sınaqları təhlükəsizlik və etik standartlara uyğundur.
Onun effektivliyini sınaqdan keçirmək və hər hansı ümumi yan təsirləri, eləcə də təhlükəsizliklə bağlı problemləri müəyyən etmək üçün minlərlə könüllünün iştirakı ilə çoxsaylı sınaq mərhələləri keçirilir.
Virusoloqlar hesab edir ki, vaksin hazırlanması hansısa məhdud şəraitdə edilə bilməyən mürəkkəb texniki prosesdir. Bura minlərlə könüllünün iştirak etdiyi klinik sınaqlardan öncə laboratoriya şəraitində geniş test sınaqları daxildir. Vaksinlər bir ölkədəki mütəxəssis həkimlər və alimlər tərəfindən təsdiq olunmalıdır.
Daha bir mühüm məsələ də tibbi maskalardan istifadə ilə bağlıdır. Bəzən bu maskaların əhəmiyyətini şübhə altına salan məqamlara da rast gəlinir. Amma bu, belə deyil. Maskalardan düzgün istifadə insanları xəstəlikdən qoruyur. COVID-19 virusunu daşıyıb-daşımadığını təsdiqləməyin ən yaxşı yolu laboratoriya müayinəsinin aparılmasıdır.
Bir sözlə, vaksinasiya COVID-19-dan xilasolmanın yeganə yolu kimi öz əhəmiyyətini saxlamaqdadır. Peyvəndlərin birinin digərindən keyfiyyətli olub-olmaması absurd görünür. İnfeksionistlər və eləcə də virusoloqlar hesab edirlər ki, vaksinasiya ümumxalq hərəkatına çevrilməlidir. Dünyanın COVID-19-dan xilas olması üçün insanların peyvəndlənməsi isə birinci və vacib şərtdir. Digər yolu isə qızıl qaydalara riayət etməkdir.
Məhəmməd NƏRİMANOĞLU,
“Azərbaycan”
Digər Xəbərlər
QƏZETİN ÇAP VERSİYASI
XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər
Hikmət Hacıyev: COP29 Azərbaycanın qətiyyətini, diplomatik və siyasi cəsarətini nümayiş etdirir...
28 Mart
Netanyahu HƏMAS-ın “strateji aktivlərinə” həbs qoyulduğunu açıqlayıb
28 Mart
Rusiya XİN başçısı: Məhz KTMT İrəvanın maraqlarını çətin vəziyyətlərdə müdafiə edib...
28 Mart
ABŞ Konqresi Pentaqonun Afrikadakı dövlət çevrilişlərinə görə hesabat tələb edib
28 Mart
Azərbaycan boksçuları Bakıdakı beynəlxalq turnirdə 21 medal qazanıb
28 Mart
Lavrov: Ermənistan uydurma bəhanələrlə Rusiya ilə münasibətlərin pozulmasına çalışır
28 Mart
FTX terror aktının təşkilində şübhəli bilinən ukraynalını saxlayıb
28 Mart
BMT “İl-76” təyyarəsinin qəzaya uğraması ilə bağlı hesabat dərc edib
28 Mart
ABŞ Konqresinin nümayəndə heyəti Ankarada “F-16” tədarükü mövzusunu müzakirə edəcək
28 Mart
Gürcüstanın Baş naziri ölkə müsəlmanları üçün iftar süfrəsi təşkil edib
28 Mart
DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR
Bütöv Azərbaycanın Zəfər tonqalı20 Mart 2024
Parçalanmış dünyanın bərpasına töhfə19 Mart 2024
QHT-lərin maliyyə tələbi Agentliyin illik qrant büdcəsindən 4 dəfə çoxdur - MÜSAHİBƏ18 Mart 2024
Prezident İlham Əliyev və NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq mətbuata bəyanatla çıxış ediblər YE...17 Mart 2024
Fransa növbəti dəfə ifşa olundu16 Mart 2024
ÇOX OXUNANLAR
Xoş niyyətlər bayramı20 Mart 2024
Azərbaycan Qafqazda sülhü də bərqərar edəcək19 Mart 2024
Prezident İlham Əliyev Xankəndi şəhərində Novruz tonqalını alovlandırıb və Azərbaycan xalqını bayram...18 Mart 2024
Natəvanın heykəlinə qarşı vandalizm Fransa tarixinin utancverici hadisəsidir17 Mart 2024
Bakı Forumunda Azərbaycanın COP29-a evsahibliyi etməsi dəstəkləndi16 Mart 2024
Hücum diplomatiyasından hücum taktikasına14 Mart 2024
OXUCU MƏKTUBLARI
NƏŞRLƏRİMİZ
BAŞ REDAKTORDAN
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!