05 Mart 2021 13:10
844
Mədəniyyət
A- A+

Şuşanın əbədiyyət ünvanları

 

Şəhər təkcə evləri, yaşayış binaları, küçə, yol, sosial və mədəni obyektləri ilə deyil, həm də özündə tarixi yaşadan qəbiristanlıqları ilə tanınır. Qəbiristanlıq təkcə dünyadan köçənlərin uyuduğu son məzar deyil, həm də həmin bölgənin tarixini özündə yaşadan əbədiyyət ünvanıdır.

Uzun illərdən bəri Qarabağ tarixinin araşdırılması ilə məşğul olan tədqiqatçı-jurnalist Vasif Quliyev Şuşadakı qəbiristanlıqlar haqqında AZƏRTAC-ın müxbiri ilə söhbətində deyib: “Şuşada üç müsəlman qəbiristanlığı olub. Mir Fəseh qəbiristanlığı Şuşanın cənub-şərq hissəsində, Cıdır düzünün başlanğıcında yerləşir. Mir Fəseh şair, alim və musiqişünas Mir Möhsün Nəvvab Qarabağinin ana babasıdır. Əvvəllər burada yalnız Mir Fəsehin məzarı vardı, camaat onun qəbrini ziyarət etmək üçün üz tuturdu. Sonralar Mir Möhsün Nəvvab qəbri daş hasara aldırıb, yanında gözətçi binası tikdirib, sərin suyu olan quyu qazdırıb, müxtəlif növ ağaclar əkdirib, gül-çiçəkli bir bağ da saldırıb. Bağın içərisinə zümrüd fərşlər döşənmişdi. Əlvan rəngli çiçəklər bağa xüsusi gözəllik və yaraşıq verirdi. Bura bir növ şəhər əhalisinin istirahət yerinə çevrilmişdi. Şairlər və musiqiçilər tez-tez bağda ədəbi məclislər təşkil edirdilər. Sonralar həmin ərazi şəhər qəbiristanlığına çevriləndən sonra burada ilk dəfn olunanın adı ilə “Mir Fəseh qəbiristanlığı” kimi tanınıb. Molla Pənah Vaqif, Mir Möhsün Nəvvab kimi şairlər və digər görkəmli şəxsiyyətlər həmin qəbiristanlıqda dəfn olunublar. Qarabağ müharibəsi dövründə burada “Şəhidlər qəbiristanlığı” da salınıb”.

Tədqiqatçı-jurnalist şəhərdəki digər qəbiristanlıq barədə bunları deyib: “Şuşanın şimal-şərqindəki qədim qəbiristanlıq Mirzə Həsən qəbiristanlığı adlanırdı. Həmin qəbiristanlıq XVIII əsrin axırları və XIX əsrin birinci yarısında yaşayıb-yaradan şair Mirzə Həsən Mirzə Cəfər bəy oğlu Vəzirovun adı ilə adlandırılıb. Uzun illər Vətən və sevgi həsrətilə Şəkidə yaşamış nakam şair ölümqabağı onu vətəni Şuşada - sevdiyi qızın gəlib-getdiyi yolun kənarında dəfn etməyi vəsiyyət etmişdi. 1840-cı ildə təxminən əlli yaşında həyatdan köçən Mirzə Həsəninin cənazəsi Şuşaya gətirilərək qala divarlarından bir qədər aralıda həmin yolun kənarında dəfn edilib. Bununla da Şuşada yeni bir qəbiristanlıq meydana gəlib və həmin vaxtdan da ona “Mirzə Həsən qəbiristanlığı” adı verilib. Qasım bəy Zakir (1984-cü ildə anadan olmasının 200 illiyi münasibətilə qəbirüstü büstü də qoyulub), Mirzə Camal Cavanşir Qarabaği, şair Mirzə Ələsgər Növrəs, Rzaqulu bəy Cavanşir (Vəzirov), Xosrov bəyə Fuladov və başqa görkəmli şəxslər orada dəfn olunub”.

Həmsöhbətimiz daha sonra bildirib: “Yuxarı Gövhər Ağa məscidinin sağ tərəfindəki qəbiristanlıq Şuşanın “Fəxri xiyabanı”, yaxud tanınmış şəxslərin dəfn olunduğu qəbiristanlıq idi. Qasım bəy Zakirin qız nəvəsi şair İbrahim bəy Azər də burada dəfn olunub. Qarabağ uğrunda döyüşlərdə şəhid olanlar da həmin qəbiristanlıqda uyuyurlar. Qəbiristanlıq açıq səma altında muzeyi xatırladır. Məzarların hər biri ayrı-ayrılıqda sənət əsəridir. Hər məzarın yerli mərmərdən baş və sinə daşı var. Onların üzərində müxtəlif nəstəliq xətlərlə Azərbaycan, fars və ərəb dillərində şeirlər, hikmətli sözlər, dəfn olunanın doğum və ölüm tarixi həkk olunub. Bunlardan başqa Şuşada üç xristian qəbiristanlığı da olub”.

Digər Xəbərlər

QƏZETİN ÇAP VERSİYASI

XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər

DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR

ÇOX OXUNANLAR

OXUCU MƏKTUBLARI

NƏŞRLƏRİMİZ

BAŞ REDAKTORDAN

Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!

TƏQVİM / ARXİV

Video