Xalqımız həmişə milli-mənəvi dəyərlərinin, adət-ənənələrinin mütərəqqi mahiyyətini qoruyub saxlamağı, gələcək nəsillərə ötürməyi özünə borc bilib. Adət-ənənələrimizdə humanist prinsiplər önə çəkilib, insanı maddi-mənəvi sıxıntıya sövq edən bütün amillər kənara qoyulub. Bununla belə, təəssüf ki, son illərdə insanlar arasında yaranan bəhsləşmə meyilləri artıb. Toy və yas mərasimləri dəbdəbəli xarakter daşıyır, ifratçılıq və israfçılıq həddi aşıb. Bu, bizim rayon üçün də xarakterikdir.

Yas mərasimləri daha çox ziyafət məclisinə oxşayır. Ehsan süfrəsinə bir neçə yemək, cürbəcür şirniyyat və sular qoyulur. Masalar müxtəlif meyvələrlə bəzədilir. Buna israfçılıqdan başqa nə ad vermək olar. Özü də bu zaman daha çox imkanlı şəxslər özlərini gözə soxmağa çalışırlar. Necə deyərlər, yaş da qurunun oduna yanır. İmkanı az olanlar da qonşudan geri qalmamaq üçün çox vaxt borca-xərcə düşür, hətta bahalı məişət əşyalarını satır, dünyasını dəyişmiş doğma adamına təmtəraqlı ehsan süfrəsi açmaq məcburiyyətində qalırlar. Məsələ bununla bitmir. Bahalı qəbir daşı düzəltdirmək üçün borca düşənlər də olur.

Matəm günlərində üz-gözünü cıranlara, saçlarını yolub özlərinə xəsarət yetirənlərə də haqq qazandırmaq olmaz. Hazırda Lənkəran şəhərində, eləcə də kənd və qəsəbələrimizin qəbiristanlıqlarında mərmər və qranitdən, tuncdan hazırlanan büstlərə, heykəllərə, həmçinin türbəvari tikililərə çox rast gəlmək mümkündür. Hətta elə insanlar var ki, qəbiristanlıqda yer alır, özünə qəbir daşı hazırlatdırır.

İslamda yaxınlarını itirmiş insanlara təsəlli və başsağlığı vermək, onun kədərinə şərik olmaq yüksək mənəvi keyfiyyət sayılır. Fikrimizcə, mərhuma dinimizin rəva bildiyi qaydada hörmət bəslənilsə, ifratçılığa və israfçılığa yer qalmaz.

Eyni fikirləri toy haqqında da demək mümkündür. Açığı, toylarımız da əndazəsini aşıb. Doğrudur, toy ailə həyatı qurulması üçün şənlənmək, qohum-əqrəbanı bu sevincə qatmaq baxımından minilliklərdən  yadigar qalmış ən ülvi milli adətdir. Lakin toylar öz əvvəlki mütərəqqi məqsəd və məzmununu itirib. Toy süfrələrinə 40-a yaxın soyuq  və isti yeməklər, müxtəlif içkilər, şirələr, meyvələr düzülür. Bir neçə yüz insanın toplaşdığı qapalı salonda çox vaxt çalınan zövqsüz musiqi də onları əyləndirməkdənsə, daha çox yorur. Qazanan isə restoran sahibi olur.

Yaşlı nəsil bilir ki, əvvəllər toya xeyir-dua vermək, zövq almaq, mənəvi rahatlıq tapmaq üçün gedərdilər. Amma bugünkü toylarımızda nəinki mənəvi zövq ala bilmirik, əksinə, siqaret tüstüsü ciyərlərimizi, zövqsüz musiqi beynimizi korlayır. Bugünkü toylar daha çox sanballı menyü, məclisdə iştirak edən müğənni, habelə nüfuzlu vəzifəli şəxslərlə "qiymətləndirilir". Milli kolorit unudulur.

Gəlin, bu barədə dərindən düşünək. Əsrlərdən bizə əmanət kimi gəlib çatan müqəddəs adət-ənənələrimizi qoruyaq və gələcək nəsillərə layiqincə ötürək.

 

Mirhaşım TALIŞLI,

Prezident təqaüdçüsü, respublikanın əməkdar müəllimi

 

Kamal KƏLƏNTƏRLİ,

Lənkəran Rayon Ağsaqqallar Şurasının sədri

 

Sərhad MƏMMƏDOV,

ağsaqqallar şurasının sədr müavini

 

Ayaz ƏHMƏDOV,

müəllim, təqaüdçü