Professor Musa Qəniyev: Xəstəliyi keçirən və peyvənd olunanlar üçün koronavirusa yoluxmaq təhlükəli deyil
Son günlər yeni növ koronavirus (COVID-19) infeksiyası və onun mövcud ştamlarına yoluxma sayı artıb. Bu, vəziyyətin ağırlaşması və ciddiliyini əks etdirən mütləq hal yox, yalnız statistika ilə təsdiqlənən nisbi reallıqdır. Artım dinamikası ilə əlaqədar əlavə karantin tədbirlərinə əl atılmamalı və heç bir qadağa qüvvəyə minməməlidir. Unutmaq olmaz ki, viral infeksiyaya yoluxmanın qarşısını karantin tədbirlərilə müəyyən müddətlik azaltmaq olar, lakin tamamilə aradan qaldırmaq mümkün deyil. Bu halda təkrar “alovlanma” qaçılmazdır. İnfeksiyanın tam sönməsinin başlıca şərti yalnız yoluxmanın əsasında duran səbəblərin aydınlaşdırılması, aradan qaldırılması, eləcə də müalicə və profilaktik tədbirlərin düzgün qurulmasıdır.
AZƏRTAC xəbər verir ki, tibb elmləri doktoru, professor Musa Qəniyev koronavirusun artım dinamikası barədə məlumat verib.
O qeyd edib ki, koronavirusa yoluxmanın yeganə yolu birbaşa tənəffüs kontaktıdır: “Hazırda ölkənin şimal-qərb bölgəsində müşahidə etdiklərim digər bölgələrdəkindən fərqlənmir. Məsələn, əvvəllər bu bölgədə vətəndaşların görüşərkən qucaqlaşmasını və ya öpüşməsini görməmişdim. Bu gün isə həmin ünsiyyət forması adi hal alıb. Yalnız əl-ələ görüşmək vərdişi, demək olar ki, yoxdur. Bütün hallarda əl-ələ görüşmək, nəfəs-nəfəsə dayanaraq bərk-bərk qucaqlaşıb, bir neçə dəfə öpüşməklə yekunlaşır. Bunları müşahidə etdikdən sonra qərara gəldim ki, COVID-19 və ştamları haqqında deyilənlər qeyri-reallıqdır. Reallıq olsaydı, bu ünsiyyət formasının nəticəsi kimi, hazırda gündəlik yoluxma 5-6 rəqəmli olmalı idi.
Digər həqiqət odur ki, hər birimiz - istər bu xəstəliyi keçirməyənlər, ya keçirmişlər, istərsə də peyvənd olunmuşlar koronavirusa yoluxmuşuq, yoluxuruq və ya yoluxacağıq. Nəzərə almaq lazımdır ki, peyvənd “nisbi xəstəlik modeli” yaratmaqla infeksiyaya qarşı aktiv immunitet formalaşdırır; bu hal COVID-19-a yoluxma ehtimalının qarşısını almır, yalnız yoluxma baş verdikdə, xəstəliyin simptomsuz və ya yüngül keçməsinə təminat verir. Hətta, bu cür yoluxmalar əksər viral infeksiyalarda olduğu kimi, fəsli xarakter almaqla, ildə iki dəfə və daha çox baş verə bilər. Lakin xəstəliyi keçirmiş və ya peyvənd olunanlar üçün yoluxmaların qorxusu yoxdur. Çünki onlar təkrar yoluxmada infeksiyanı yüngül və ya simptomsuz keçirəcəklər”.
Müşahidələrindən danışan professor qeyd edib: “Hazırda ardıcıl olaraq mutasiyaya məruz qalan koronavirus hətta xəstəliyi keçirməyən və ya peyvənd olunmayanlar üçün ağır gedişli fəsadlara səbəb ola bilmir. Bu, məlum qanunauyğunluqla əlaqədardır: əksər viral infeksiyalarda olduğu kimi, SARS-CoV-2-nin də da təkrari yoluxdurma zamanı “virulentlik və potensial fəallığı” zəifləyir. Başqa sözlə desək, ən ağır viral infeksiyanın ardıcıl yoluxdurduğu 3-cü adamda letallıq əmsalı sıfırlanır. Çünki 3-cü ardıcıl yoluxdurmada o, RNT zəncirində böyük faiz nisbətində aminturşu itirməklə, artıq fəsli infeksiya statusu qazanır. Gigiyenik qaydalara əməl edərək COVID-19 adı gələndə stresə düşmək, qorxmaq, həyəcanlanmaq və gərginlik keçirmək lazım deyil.
COVID-19 ömürlük bizimlə yol-yoldaşı olan çoxsaylı viral infeksiyalardan biridir. Ondan qorxmaq lazım deyil, lakin infeksiyanın xüsusi praktik əhəmiyyət kəsb edən və dərin elmi araşdırmalara ehtiyacı olan bir çox incəlikləri öyrənilməlidir. Məsələn, koronavirusa istər yoluxma, istərsə də onun fərdlərə qarşı həssaslığında xüsusi irsi, immun, genetik xüsusiyyət və gizli məqamlar mövcuddur. Məsul qurumlar xüsusi monitorinq yolu ilə elmi araşdırmalar apararaq bu fərqliliklərə aydınlıq gətirməlidirlər. Məsələn, bir ailənin 10 üzvü var və hamısı koronavirusa yoluxur. Bunlardan 2-si xəstələnərək dünyasını dəyişir, 3 nəfəri oksigen aparatına qoşurlar, yəni xəstəliyi ağır keçirir, 3 nəfərdə yüngül qrippoz əlamətlər müşahidə edilir, 2 nəfər isə ümumiyyətlə xəstələnmir. Bu məqamda yaranan suallara cavab tapmaq lazımdır. Dünya səhiyyəsində öyrənilməsi vacib olan məsələ budur. İnfeksiyanın yayılması və artımının qarşısının alınmasına əngəl yaradan digər əsas səbəb isə, bu infeksiyadan dünyasını dəyişmiş şəxslərin təşrihinin nəticələri haqqında məlumatların azlığı və ya heç olmamasıdır. Səbəbi isə bəlli deyil. Yəni, araşdırılması və dəqiqləşdirilməsi lazım olan suallar hazırda çoxdur”.
M.Qəniyev vurğulayıb ki, COVID-19-un adı gələndə təlaşa düşüb, həyəcan keçirmək lazım deyil: “Gigiyenik qaydalara əməl etmək, xüsusən görüşərkən qucaqlaşma və öpüşmə kimi ünsiyyət formasından istifadə etməmək kifayətdir”.
Digər Xəbərlər
QƏZETİN ÇAP VERSİYASI
XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər
Netanyahu HƏMAS-ın “strateji aktivlərinə” həbs qoyulduğunu açıqlayıb
28 Mart
Rusiya XİN başçısı: Məhz KTMT İrəvanın maraqlarını çətin vəziyyətlərdə müdafiə edib...
28 Mart
ABŞ Konqresi Pentaqonun Afrikadakı dövlət çevrilişlərinə görə hesabat tələb edib
28 Mart
Azərbaycan boksçuları Bakıdakı beynəlxalq turnirdə 21 medal qazanıb
28 Mart
Lavrov: Ermənistan uydurma bəhanələrlə Rusiya ilə münasibətlərin pozulmasına çalışır
28 Mart
FTX terror aktının təşkilində şübhəli bilinən ukraynalını saxlayıb
28 Mart
BMT “İl-76” təyyarəsinin qəzaya uğraması ilə bağlı hesabat dərc edib
28 Mart
ABŞ Konqresinin nümayəndə heyəti Ankarada “F-16” tədarükü mövzusunu müzakirə edəcək
28 Mart
Gürcüstanın Baş naziri ölkə müsəlmanları üçün iftar süfrəsi təşkil edib
28 Mart
Naxçıvandan Qarabağa yollanan şəhid ailələri Füzuli rayonunda olublar
28 Mart
DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR
Bütöv Azərbaycanın Zəfər tonqalı20 Mart 2024
Parçalanmış dünyanın bərpasına töhfə19 Mart 2024
QHT-lərin maliyyə tələbi Agentliyin illik qrant büdcəsindən 4 dəfə çoxdur - MÜSAHİBƏ18 Mart 2024
Prezident İlham Əliyev və NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq mətbuata bəyanatla çıxış ediblər YE...17 Mart 2024
Fransa növbəti dəfə ifşa olundu16 Mart 2024
ÇOX OXUNANLAR
Xoş niyyətlər bayramı20 Mart 2024
Azərbaycan Qafqazda sülhü də bərqərar edəcək19 Mart 2024
Prezident İlham Əliyev Xankəndi şəhərində Novruz tonqalını alovlandırıb və Azərbaycan xalqını bayram...18 Mart 2024
Natəvanın heykəlinə qarşı vandalizm Fransa tarixinin utancverici hadisəsidir17 Mart 2024
Bakı Forumunda Azərbaycanın COP29-a evsahibliyi etməsi dəstəkləndi16 Mart 2024
Hücum diplomatiyasından hücum taktikasına14 Mart 2024
OXUCU MƏKTUBLARI
NƏŞRLƏRİMİZ
BAŞ REDAKTORDAN
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!