Cümhuriyyət dövrünün mətbuatı
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Qərənfil Dünyaminqızının yenicə çapdan çıxmış monoqrafiyası "Cümhuriyyət dövründə Azərbaycan mətbuatı (1918-1920-ci illər)" adlanır. Yeni nəşrdə cümhuriyyət dövründə söz, mətbuat azadlığından, hökumətin mətbuata qayğısından, eləcə də mətbuatın cəmiyyətdəki rolundan, qəzetçilik işinin xüsusiyyətlərindən bəhs edilir.
Təqdirəlayiq haldır ki, son illər Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün mətbuatı barədə geniş araşdırmalar aparılır, onun öyrənilməsi ilə bağlı müxtəlif tədqiqatlar işıq üzü görür. Filologiya elmləri doktoru, professor Şamil Vəliyev yeni kitaba yazdığı ön sözdə bildirir: "Müəllif təkcə ictimai-siyasi yönümlü mətbuat orqanlarından yox, ədəbi-bədii, elmi-pedaqoji, habelə humanitar xarakterli nəşrləri də nəzərdən qaçırmayaraq dövrün mətbuat və ictimai-mədəni düşüncə mənzərəsi haqqında dolğun təsəvvür yaratmağa çalışıb. O, fikir və qənaətlərini irəli sürərkən konkret faktlara, zəngin arxiv sənədlərinə, dövri mətbuat nümunələrinə və özündən əvvəl bu məsələyə toxunan tədqiqatların elmi-nəzəri mülahizələrinə istinad edir".
Kitabda Xalq Cümhuriyyəti dövründə söz, mətbuat azadlığı uğrunda aparılan mübarizədən ətraflı söz açılır. Müəllif 1918-1920-ci illərə aid dövlət arxivində saxlanılan sənədlər üzərində elmi araşdırmalar apararaq bu qənaətə gəlir: "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə fəaliyyət göstərən qəzet və jurnalların tipologiyası rəngarəng olduğu kimi, mövzu dairəsi də geniş idi. Bu dövr jurnalistikanı məşğul edən problemlər içərisində siyasi məsələlər xüsusi yer tuturdu. Hətta o dərəcədə ki jurnalistikanın mühüm bir hissəsinin siyasiləşdiyini də söyləmək mümkündür".
Cəmiyyətin sosial-iqtisadi, mədəni durumu və onun o dövr mətbuatda işıqlandırılması ilə əlaqədar araşdırmalar aparan müəllif satirik jurnalistikanın inkişaf etdiyini dolğun faktlarla əsaslandıraraq "Şeypur" və Zənbur" jurnalları haqqında oxucuda geniş təsəvvür yaradır. Eləcə də demokratik ideyaların təbliğində böyük əhəmiyyət daşımış "Açıq söz", "İstiqlal", "Azərbaycan", "Bəsirət", "İttihad", "Kaspi" qəzetləri, "Qurtuluş", "Əfkari-mütəəllimin", "Övraqi-nəfisə" jurnalları haqqında ətraflı məlumatlar verir. Xüsusilə də "Azərbaycan" qəzetinin 1918-1920-ci illərdəki fəaliyyəti ilə bağlı apardığı araşdırmalar zəngin təəssüratla nəticələnir: "Azərbaycan"ın nəşri milli mətbuatımızın tarixində əlamətdar bir hadisəyə çevrildi... Azərbaycan mətbuatı tarixində ilk rəsmi dövlət qəzeti olan "Azərbaycan" azad sözün, sərbəst düşüncənin carçısı kimi gənc, müstəqil dövlətimizin ideyalarını sədaqətlə təbliğ edərək qərəzsizliyi, obyektivliyi ilə digərlərinə nümunə oldu". Fərəhlidir ki, bu ənənə dövlət müstəqilliyimizin bərpasından sonra da ləyaqətlə davam edir.
Müəllifin dili aydın və səlisdir. Tədqiqatçı kimi araşdırdığı hər bir mövzuya faktlara istinadən yanaşıb. Nəticədə də cümhuriyyət dövrünün mətbuat problemlərini hərtərəfli şəkildə işıqlandırmağı bacarıb. Mətbuat tarixiylə bağlı bu yeni nəşrdən yalnız jurnalistika ilə maraqlanan insanlar deyil, müəllim və tələbələr də faydalana bilərlər.
Flora XƏLİLZADƏ,
"Azərbaycan"
Digər Xəbərlər
QƏZETİN ÇAP VERSİYASI
XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər
Bill Qeyts: Süni intellekt gələcəkdə asan tapşırıqları da yerinə yetirə bilməyəcək
29 Mart
İqlim dəyişikliyi saatların bir saniyə itirməsinə səbəb ola bilər
29 Mart
Azərbaycanın su qıtlığı probleminin həllində əldə edilən irəliləyişlər müzakirə edilib...
29 Mart
ABŞ husilərə aid daha dörd PUA-nın vurulduğunu bildirib
29 Mart
Türkiyədə FETÖ ilə əlaqədə şübhəli bilinən daha 70 nəfər saxlanılıb
29 Mart
Milli Məclis 21 məsələnin müzakirəsinə başlayıb
29 Mart
Ötən il Azərbaycan iqtisadiyyatına olan birbaşa xarici investisiyaların həcmi açıqlanıb
29 Mart
“Anev-2024 Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” ilinin açılış mərasimi keçirilib
29 Mart
Ombudsman 31 Mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə əlaqədar bəyanat yayıb
29 Mart
Xankəndidə silah-sursat aşkarlanıb
29 Mart
DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR
Bütöv Azərbaycanın Zəfər tonqalı20 Mart 2024
Parçalanmış dünyanın bərpasına töhfə19 Mart 2024
QHT-lərin maliyyə tələbi Agentliyin illik qrant büdcəsindən 4 dəfə çoxdur - MÜSAHİBƏ18 Mart 2024
Prezident İlham Əliyev və NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq mətbuata bəyanatla çıxış ediblər YE...17 Mart 2024
Fransa növbəti dəfə ifşa olundu16 Mart 2024
ÇOX OXUNANLAR
Xoş niyyətlər bayramı20 Mart 2024
Azərbaycan Qafqazda sülhü də bərqərar edəcək19 Mart 2024
Prezident İlham Əliyev Xankəndi şəhərində Novruz tonqalını alovlandırıb və Azərbaycan xalqını bayram...18 Mart 2024
Natəvanın heykəlinə qarşı vandalizm Fransa tarixinin utancverici hadisəsidir17 Mart 2024
Bakı Forumunda Azərbaycanın COP29-a evsahibliyi etməsi dəstəkləndi16 Mart 2024
Hücum diplomatiyasından hücum taktikasına14 Mart 2024
OXUCU MƏKTUBLARI
NƏŞRLƏRİMİZ
BAŞ REDAKTORDAN
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!