15 Yanvar 2022 00:34
524
Elm və texnika
A- A+

Teleskop sirləri açır

 

Təyin edilməsi və izlənməsi hələ mümkün olmayan  hipotetik qaranlıq materiya kainatda özünü yalnız bəzi qravitasiya hadisələri kimi büruzə verir. Alimlər bu barədə geniş məlumatlara malik deyillər.

İngilis fizik və kosmoloqu Stiven Hokinqin 50 il bundan öncə ikən irəli sürdüyü nəzəriyyəyə görə qaranlıq materiya kainatın ilkin mərhələlərində yaranmış kiçik ölçülü qara dəliklərdir. Ötən ilin sonunda NASA tərəfindən “Ariane 5” raketi ilə kosmosa göndərilmiş “James Webb” teleskopu da məhz bu cür qara dəlikləri aşkar edərək tədqiqata başlayacaq.

Stiven Hokinqin sözlərinə görə, təxminən 15 milyard il əvvəl baş vermiş böyük partlayışdan sonra  ətrafa yayılmış maddənin sıxlığı həddən çox yüksək olub və bu da öz növbəsində qara dəliklərin yaranmasına gətirib çıxarıb. Lakin elm sahəsində geniş yayılmış digər nəzəriyyəyə əsasən, qara dəliklər artıq sönməyə başlamış müəyyən kütləli ulduzlardan yaranır. Buna görə də qara dəliklər kainatın ilkin inkişaf mərhələlərində meydana gələ bilməzdi. Əgər qara dəliklər ilkin maddədən yaranmışdısa, o halda kütlə mərkəzinə çevrilməliydilər. Nəticədə onların ətraflarında adi maddə yığılmalı və bunun sayəsində qara dəliklərin ətraflarında ulduzlar və qalaktikalar yaranmalı idi.

Kosmosa göndərilmiş “James Webb” teleskopu kainatın ilkin mərhələlərinə nəzər yetirməkdə yardımçı olacaq. Teleskop qara dəlikləri “görməsə” də, insanların indiyə kimi müşahidə edə bilmədikləri ən uzaq keçmişdəki ulduzları təyin edə biləcək. Keçmişdə ulduzların qravitasiya davranışları ilə linza effekti (öz qravitasiya sahəsi vasitəsilə elektromaqnit şüalanmanın yayılma istiqamətini dəyişən yüksək kütləli obyekt) sayəsində bizim qara dəliklər hesab etdiyimiz obyektləri dolayı yolla təyin etmək mümkün olacaq. Ola bilsin bunun sayəsində kainatın təkamülü ilə də yeni məlumatlar əldə olunacaq.

Digər Xəbərlər

QƏZETİN ÇAP VERSİYASI

XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər

DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR

ÇOX OXUNANLAR

OXUCU MƏKTUBLARI

NƏŞRLƏRİMİZ

BAŞ REDAKTORDAN

Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!

TƏQVİM / ARXİV

Video