Rəqəmsal məkanda şəxsi məlumatlar necə qorunmalı?
“Kaspersky” mütəxəssisləri rəqəmsal məkanda şəxsi məlumatların və pulların qorunmasına kömək edəcək vacib tövsiyələrin siyahısını tərtib edib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, mütəxəssislər kibertəhlükəsizliklə bağlı aşağıdakı altı vacib məsələyə diqqət yetirməyi tövsiyə edir.
1. Hesablar üçün unikal şifrələr və ikifaktorlu audentifikasiya təyin edin
Çox vaxt şifrə hesabda saxlanılan şəxsi məlumatlar ilə təcavüzkarlar arasında dayanan yeganə sədd kimi çıxış edir. Buna görə də onlara xüsusi diqqət yetirilməlidir.
Birincisi, onlar unikal olmalıdır, əks halda, bir xidmətdə məlumat sızması bütün digər hesablarınızın təhlükə altına düşməsi anlamına gələ bilər. İkincisi, şifrələr uzun və mürəkkəb olmalıdır ki, fırıldaqçılar onları təxmin edə və ya sadalama üsulu ilə ələ keçirə bilməsinlər. Hər birimizin onlarla hesabımız olduğundan, ən yaxşısı şifrələri tapmaq və yadda saxlamaq kimi darıxdırıcı işi şəxsi məlumatları təhlükəsiz və rahat saxlamaq üçün nəzərdə tutulan şifrə menecerinə həvalə etməkdir. Həmçinin mümkün olduqda, ikifaktorlu audentifikasiyadan istifadə edin: SMS və ya audentifikator proqramı vasitəsilə əlavə təsdiq funksiyasını aktivləşdirin.
2. Məxfilik parametrlərini lazımi səviyyədə quraşdırın
Həddindən artıq şəxsi məlumat yerləşdirmək aldatmaq üçün təcavüzkarları əlavə imkanlarla təmin etmək riski daşıyır. Sosial şəbəkələr bir çoxları üçün həyatın ayrılmaz hissəsi olduğundan, məlumatları qorumaq üçün ən yaxşı yol onlara kimin görə biləcəyini yoxlamaqdır. Bunu etmək üçün sosial şəbəkənin məxfilik parametrlərinə keçin və məlumatlarınıza və ən əsası hansı məlumatlarınıza (məsələn, mesajlar, şəkillər, doğum tarixi) kimin baxa biləcəyini təyin edin. Parametrləri başa düşməkdə çətinlik çəkirsinizsə, pulsuz “Kaspersky Privacy Checker” proqramından istifadə edin: resurs hansı parametr seçimlərinin təhlükəli və hansıların təhlükəsiz olduğunu izah edəcək.
3. Şəxsi məlumatları yad insanlarla paylaşmayın - hətta süni intellektlə belə
İnternetdə tanımadığınız insanlara qarşı diqqətli olun - kiminlə qarşılaşdığınızdan və əslində onların niyyətlərinin nə olduğundan əmin ola bilməzsiniz. Beləliklə, “Kaspersky”nin sorğusuna əsasən, onlayn tanışlıq proqramlarından istifadə edən hər altıncı respondent doksinqə məruz qalıb – onların şəxsi məlumatları şəbəkəyə sızıb. Bəzən insanlar yad insanlara şübhə ilə yanaşırlar, amma çatbotlarla əlaqə qurarkən ehtiyat tədbirlərində boşluğa yol verirlər. “ChatGPT” kimi süni intellekt çatbotları getdikcə daha inandırıcı olur və bir çox insanlar, hətta onlarla şəxsi məsələləri müzakirə etməyə meyil edirlər. Eyni zamanda, bəzi çatbot xidmətləri bütün söhbətlərin izlənə bilməsi səbəbindən istifadəçilərdən açıq şəkildə onlara şəxsi məlumatları yazmamağı xahiş edir. Çünki hər hansı digər xidmətdə olduğu kimi, müdaxilə nəticəsində məlumatlar sızdırıla bilər. Buna görə də ayıq olun və yad insanlarla vacib bir şeyi paylaşmazdan əvvəl iki dəfə düşünün.
4. Kripto birjalardan istifadənin əsaslarını öyrənin
Bu il kriptovalyutalardan və kriptovalyuta birjalardan istifadə etməyi sınamaq istəyirsinizsə, onların seçimini diqqətlə nəzərdən keçirməlisiniz. Seçimi üçüncü tərəf aqreqator saytların təqdim etdiyi reytinqlərə görə etmək və ən böyük və ən məşhurların üzərində dayanmaq daha yaxşı olar. Gələcəkdə məlumatlarınızı və pulunuzu qorumaq üçün platformanın nə olduğunu və onun hansı nüfuza sahib olduğunu daha yaxşı başa düşmək üçün öz araşdırmanızı aparın.
5. Şifrənizi (seed-phrase) qoruyun
Brauzerlərdə və ya aparat cüzdanlarında hüquqi nəzarətdən kənar kripto pul kisələrindən istifadə edirsinizsə, şifrənizi harada və necə saxlamağınız barədə düşünməlisiniz. Onu kompüterinizdə qeydlərdə yazmaq ən yaxşı seçim deyil, çünki hücum zamanı bu parolun sızma riski var. Açarı kağıza yazmaq və evdə saxlamaq daha yaxşıdır, lakin bu halda bu kağız parçasını itirmək riski var və sonra kripto pul kisəsinə girişi itirə bilərsiniz. Gizli ifadəni ictimai fayl mübadiləsi xidmətlərində saxlamayın, mesencer və ya elektron poçt vasitəsilə göndərməyin.
6. Ümumi təhlükəsizlik tövsiyələrini öyrənin
Kripto pul kisələri və kriptovalyuta birjalarından təhlükəsiz istifadə üsullarına əlavə olaraq, fırıldaqçılardan yayınmağa və pula qənaət etməyə kömək olacaq ümumi təhlükəsizlik qaydalarına riayət etmək də yararınızadır. Məsələn, daxil olan poçt və mesencer sorğularına - çox cəlbedici təkliflər, pulunuzun təhlükəsizliyinə təhdidlər və s. qarşı ehtiyatlı olmaq vərdişini inkişaf etdirməkdə fayda var. Siz, həmçinin kibertəhlükəsizlik üzrə mütəxəssislərin müasir təhdidlərin gündəlik təhlil etdiyi və həm istifadəçilər, həm də bizneslər üçün müvafiq məsləhətləri ilə bölüşdüyü bloqları oxuya bilərsiniz.
Digər Xəbərlər
QƏZETİN ÇAP VERSİYASI
XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər
ABŞ husilərə aid daha dörd PUA-nın vurulduğunu bildirib
29 Mart
Türkiyədə FETÖ ilə əlaqədə şübhəli bilinən daha 70 nəfər saxlanılıb
29 Mart
Milli Məclis 21 məsələnin müzakirəsinə başlayıb
29 Mart
Ötən il Azərbaycan iqtisadiyyatına olan birbaşa xarici investisiyaların həcmi açıqlanıb
29 Mart
“Anev-2024 Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” ilinin açılış mərasimi keçirilib
29 Mart
Ombudsman 31 Mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə əlaqədar bəyanat yayıb
29 Mart
Xankəndidə silah-sursat aşkarlanıb
29 Mart
Azərbaycan neftinin qiyməti 89 dolları ötüb
29 Mart
Füzuli sakini: Gözəl günlərimiz bundan sonra daha çox olacaq
29 Mart
Keçmiş məcburi köçkün: Düşünürəm ki, artıq bütün şəhidlərimizin ruhu şaddır
29 Mart
DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR
Bütöv Azərbaycanın Zəfər tonqalı20 Mart 2024
Parçalanmış dünyanın bərpasına töhfə19 Mart 2024
QHT-lərin maliyyə tələbi Agentliyin illik qrant büdcəsindən 4 dəfə çoxdur - MÜSAHİBƏ18 Mart 2024
Prezident İlham Əliyev və NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq mətbuata bəyanatla çıxış ediblər YE...17 Mart 2024
Fransa növbəti dəfə ifşa olundu16 Mart 2024
ÇOX OXUNANLAR
Xoş niyyətlər bayramı20 Mart 2024
Azərbaycan Qafqazda sülhü də bərqərar edəcək19 Mart 2024
Prezident İlham Əliyev Xankəndi şəhərində Novruz tonqalını alovlandırıb və Azərbaycan xalqını bayram...18 Mart 2024
Natəvanın heykəlinə qarşı vandalizm Fransa tarixinin utancverici hadisəsidir17 Mart 2024
Bakı Forumunda Azərbaycanın COP29-a evsahibliyi etməsi dəstəkləndi16 Mart 2024
Hücum diplomatiyasından hücum taktikasına14 Mart 2024
OXUCU MƏKTUBLARI
NƏŞRLƏRİMİZ
BAŞ REDAKTORDAN
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!