Makroiqtisadi nəticələr proqnozları üstələyir

Dövlət Statistika Komitəsi (DSK) cari ilin 8 ayının makroiqtisadi göstəricilərini açıqlayıb. Bildirilir ki, bu müddətdə ölkə üzrə 81 milyard manatlıq və ya əvvəlki ilin müvafiq dövründəkindən 4,3 faiz çox ümumi daxili məhsul (ÜDM) istehsal olunmuşdur. Əlavə dəyər istehsalı iqtisadiyyatın qeyri neft-qaz sektorunda 7, neft-qaz sektorunda 0,2 faiz artmışdır. 

DSK-nın hesabatına görə, ilin 8 ayında ÜDM-in 37,9 faizi sənaye, 9,7 faizi ticarət və nəqliyyat vasitələrinin təmiri, 7 faizi nəqliyyat və anbar təsərrüfatı, 6,1 faizi tikinti, 6 faizi kənd və meşə təsərrüfatları, eləcə də balıqçılıq, 2,5 faizi turistlərin yerləşdirilməsi və ictimai iaşə, 1,8 faizi informasiya və rabitə, 18,9 faizi digər sahələrdə istehsal olunmuşdur. Məhsula və idxala xalis vergilər ÜDM-in 10,1 faizini təşkil etmişdir. Əhalinin hər nəfərinə isə 7941,3 manat əlavə dəyər düşmüşdür.    

Yanvar-avqust aylarında ölkə üzrə 42,4 milyard manatlıq sənaye məhsulları istehsal edilmişdir. Ümumilikdə bu dövr məhsul istehsalı sənayenin qeyri-neft-qaz sektorunda 7,8 faiz artmış, neft-qaz sektorunda eyni səviyyədə qalmışdır. Sənaye məhsullarının 64,4 faizi mədənçıxarma, 29,9 faizi emal, 4,8 faizi elektrik enerjisi, qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı, 0,9 faizi su təchizatı, tullantıların təmizlənməsi və emalı sektorlarında istehsal edilmişdir. Mədənçıxarma sektoru üzrə əmtəəlik neft hasilatı 4,4 faiz azalmış, əmtəəlik qaz hasilatı 4,1 faiz artmışdır. 

Emal sektorunda kompüter, elektron və optik məhsulların istehsalı 72,2, əczaçılıq məhsullarının istehsalı 69,4, elektrik avadanlıqlarının istehsalı 39,9, avtomobil, qoşqu və yarımqoşquların istehsalı 36,7, mebel istehsalı 31,9, metallurgiya sənayesi məhsullarının istehsalı 27,7, rezin və plastik kütlə məmulatlarının istehsalı 23,8, hazır metal məmulatlarının istehsalı 23,3, tikinti materiallarının istehsalı 23, içkilərin istehsalı 16,5, tütün məmulatlarının istehsalı 11,2, kimya sənayesi məhsullarının istehsalı  8,7, kağız və karton istehsalı 7,2, qida məhsullarının istehsalı 7,1, neft məhsullarının 3,1, ağacın emalı və ağacdan məmulatların istehsalı 1 faiz artmışdır.

Artım həmçinin qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı (0,1 faiz),  eləcə də su təchizatı, tullantıların təmizlənməsi və emalı (8,8 faiz) sektorlarında qeydə alınmışdır. 

DSK-nin açıqlamasına görə, cari ilin yanvar-avqust aylarında əsas kapitala 11 milyard 216,9 milyon manat vəsait yönəldilmişdir. Bu, 2023-cü ilin eyni dövründəkindən 1,7 faiz çoxdur. İstifadə olunmuş ümumi vəsaitin 49,8 faizi məhsul istehsalı və 38,2 faizi xidmət obyektlərinin, 12 faizi yaşayış evlərinin tikintisinə sərf edilmişdir. 83,1 faizi daxili sərmayələr olan vəsaitin 72,1 faizi bilavasitə tikinti-quraşdırma işlərində xərclənmişdir. Bu dövrdə neft-qaz sektoruna yatırılmış investisiyalar 2,4 faiz azalmış, qeyri-neft-qaz sektoruna sərf edilən vəsait isə 3,9 faiz artmışdır.   

Sosial sahəyə, daha dəqiq desək, muzdla işləyənlərin orta aylıq nominal əməkhaqqına gəldikdə, DSK-nin məlumatına görə, ölkə üzrə yanvar-iyul aylarında bu göstərici 2023-cü ilin eyni dövrünə nisbətən 8,3 faiz artaraq 1002,4 manata çatmışdır. Əhalinin ümumi gəlirləri isə yanvar-avqust aylarında 6,1 faiz artaraq 53,9 milyard manat olmuşdur. 

DSK-nin hesabatında həmçinin bildirilir ki, ilin 8 ayında pərakəndə ticarət şəbəkəsindən əhaliyə 37,2 milyard manatlığa yaxın məhsul satılmış, 7,9 milyard manatlıqdan çox ödənişli xidmətlər göstərilmişdir. 2023-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə əmtəə dövriyyəsi 3,5, əhaliyə göstərilmiş xidmətlərdən əldə olunan gəlir 8 faiz artmışdır. 

Yanvar-avqust aylarının nəticələrinə əsasən, ölkənin informasiya və rabitə müəssisələri tərəfindən ümumilikdə 2,2 milyard manatlıq müxtəlif xidmətlər göstərilmiş və həmin xidmətlərin 74,3 faizindən əhali istifadə etmişdir. 8 ay ərzində bu xidmətlərin həcmi 12,9 faiz artmışdır. Əldə edilmiş gəlirlərin 84,2 faizi qeyri-dövlət sektorunun payına düşmüşdür. 

Nəqliyyat sektorunda da göstəricilər müsbətdir: ötən 8 ayda ölkə üzrə 153,7 milyon ton yük, 1,3 milyard nəfərə yaxın sərnişin daşınmışdır ki, bu da ötən ilin eyni dövrünə nisbətən yük daşınması üzrə 3,7, sərnişin daşınması üzrə 8,8 faiz çoxdur.   

Sonda istehlak qiymətləri barədə: cari ilin yanvar-avqust aylarında ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə istehlak qiymətləri indeksi 101,3, o cümlədən qida məhsulları, içki və tütün məmulatları üzrə 100,1, qeyri-qida malları üzrə 101,3, əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlər üzrə 103 faiz olmuşdur. 

"Azərbaycan"