18 Dekabr 2021 00:25
2007
Elm və texnika
A- A+

Dünyanın ilk işıqforu

 

Hər gün bəlkə də dəfələrlə rastlaşdığımız işıqforların yol qaydalarının tənzimlənməsində əhəmiyyəti olduqca böyükdür. 3 işıqlı bu vasitənin sayəsində baş verə biləcək yol qəzalarının qarşısı alınır, qarışıqlıq yaranmadan avtomobillər öz istiqamətləri üzrə rahat hərəkət edə bilirlər. Amma işıqfor yaranan zaman bugünkü qədər sadə və asan idarə funksiyalarına sahib deyildi.

Dünyanın ilk işıqforunun “doğum tarixi” 10 dekar 1868-ci ildir. O, həmin tarixdə Londonun Parlament meydanında quraşdırılmışdı. İdeyanın əsası dəmir yolunda mövcud olan işıq sistemindən gəlirdi. Britaniya dəmir yollarının mühəndisi Con Pik Nayt yol hərəkətində bu işıqlı sistemdən istifadə fikri ilə Metropoliten polisinə müraciət etmiş və onun təklifi qəbul edilmişdi. Bu vasitənin işıqları əllə idarə olunan iki rəngdən (qırmızı və yaşıl) ibarət idi. Lakin iki aydan sonra işıqforun fəaliyyəti partlayışla sonlandı. Nəticədə onu idarə edən polis ciddi yanıq xəsarətləri aldı.

Elektrik enerjisindən istifadəyə qədər işıqforların kütləviləşməsi baş vermədi. Yalnız 1914-cü ildə Ohayo ştatının Klivlend şəhərində işıqforun ilk elektrikli versiyasına rast gəlinib. 2 rəngdən əlavə 3-cü - sarı rəngin işıqfora əlavə edilməsi isə 1919-cu ilə aiddir. Sarı rəngin bu yol nişanına salınmasından öncə bir çox yol işarələri sarı rəngdə tərtib edilirdi. Bunun səbəbi gecələr bu rəngin qırmızıdan daha aydın seçilməsi idi. İşıqfordakı sarı rəng xəbərdarlıq mənasını daşıyır. Bu nümunələrdə də rəngləri dəyişdirmək üçün düyməni basan və ya açarı çevirən insana ehtiyac var idi. İnsan gücü tələb edən bu üsul da arzuolunan nəticəni vermirdi.

1920-ci ildə işıqforlara gətirilən avtomatlaşdırılmış üsul vəziyyəti dəyişmiş və hazırkı formalarının ilkin təəssüratını yaratmışdı. Keçən dövrlər ərzində müşahidə edilən problemlər aradan qaldırılmışdır. Üç rəngin əsas sirri isə ən uzun spektr dalğasına sahibliyi və palitranın ən uyğun çalarları olmasıdır.

Digər Xəbərlər

QƏZETİN ÇAP VERSİYASI

XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər

DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR

ÇOX OXUNANLAR

OXUCU MƏKTUBLARI

NƏŞRLƏRİMİZ

BAŞ REDAKTORDAN

Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!

TƏQVİM / ARXİV

Video