Bəşəriyyət zaman-zaman müxtəlif problemlərlə qarşılaşır, insanlar isə onu həll etmək üçün yollar axtarır. XXI əsrdə qarşılaşdığımız bu cür problemlərdən biri də ərzaq çatışmazlığıdır. Belə hal hər bir dövlət üçün milli təhdid sayılır. Elə dünyada ərzaq təhlükəsizliyi anlayışının meydana gəlməsinin səbəbi də budur.
BMT-nin hesablamalarına görə, hazırda dünyada 270 milyon insan tam aclıq içində yaşayır. Ancaq, belə demək olarsa, yarıac şəraitdə yaşayanlar, yəni gündə bir və ya iki dəfə doymayacaq qədər qidalananların sayı qat-qat çoxdur. Dəhşətdir, deyilmi?
Bəs elm və texnologiyanın sürətlə inkişaf etdiyi dövrdə belə bir problemin yaranmasının səbəbi nədir? Təbii ki, bunun kökündə bir çox obyektiv və subyektiv səbəblər dayanır. Dünyanın nüfuzlu mütəxəssislərinin gəldiyi qənaətə görə, Yer kürəsində əhalinin sürətlə artması, əkin sahələrinin əsrlərlə düzgün istifadə edilməməsi üzündən məhsuldarlığının aşağı düşməsi və iqlim dəyişikliyinin aqrar sektora vurduğu ziyan həmin dəhşətin əsas səbəbləridir. Amma bir reallığı da unutmayaq ki, dünyada Niderland amili var. Kiçik, iqlim şəraitinin əkinçilik üçün əlverişsiz olan bu Şimali Avropa ölkəsi ABŞ-dən sonra dünya bazarlarına ən çox kənd təsərrüfatı məhsulları ixrac edir. Bəs Niderland "möcüzə"si nədir? Sadəcə, bu ölkədə üç amildən səmərəli istifadə olunur - elm, texnologiya və fermerlərin bilik və bacarığından. Məsələn, Niderlandda məşğul olduğu sahə üzrə xüsusi təhsili olmayan fermerə kredit verilmir və güzəştlər edilmir. Yəni hər bir fermerin mükəmməl biliyə sahib olması əsas şərtdir. Ona görə ki, sahə üzrə təhsili olmayan fermer uğur qazana bilməz. Bu fikir orada hamı tərəfindən birmənalı olaraq qəbul edilir və nəticəsi də ortadadır - Nidereland "möcüzə"si.
Azərbaycanda da dövlət aqrar sektorun inkişafında maraqlıdır. Ölkədə həyata keçirilən aqrar islahatlar çərçivəsində fermerlərə geniş güzəştlər olunur. Nəticələri də var. Hazırda bir çox kənd təsərrüfatı məhsullarına olan daxili tələbat yerli istehsal hesabına ödənilir. Son dövrlər xarici ticarətdə kənd təsərrüfatı məhsullarının çəkisi və çeşidi də artıb. Ancaq bunlar kifayət deyil. Biz hələ də bir çox strateji kənd təsərrüfatı məhsullarını, o cümlədən taxılın müəyyən hissəsini idxal edirik.
İndi isə aqrar sektor barədə son məlumatlar: dövlət Statistika Komitəsinin açıqlamasına görə, cari ilin yanvar-oktyabr aylarında ölkə üzrə istehsal edilən kənd təsərrüfatı məhsullarının faktiki qiymətlərlə ümumi dəyəri 11 milyard 407,1 milyon manat olmuşdur. Onun 5 milyard 540,2 milyon manatlığı heyvandarlıq, 5 milyard 866,9 milyon manatlığı bitkiçilik məhsullarının payına düşmüşdür. Ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə ümumilikdə kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı 1, o cümlədən heyvandarlıq məhsulları üzrə 1,5, bitkiçilik məhsulları üzrə 0,5 faiz artmışdır.
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi tərəfindən təqdim edilmiş proqnozlara görə, aqrar sektorda növbəti il 3,4, 2026-2028-ci illər isə 3,8 faiz artım gözlənilir. Nazirlik bunun hansı tədbirlər sayəsində mümkün olacağını da açıqlayıb. Hesablamalara görə, bu, növbəti illərdə sahənin resurs və xidmətlərlə təminatının, eləcə də potensialının gücləndirilməsi, innovasiyaların tətbiqinin genişləndirilməsi, aqrar sahə üzrə dövlət tənzimlənməsi sisteminin dəyər zənciri üzrə təkmilləşdirilməsi kimi strateji məqsədlər üzrə müəyyən edilən prioritet istiqamətlərin reallaşdırılması (məhsuldarlığın artırılması) hesabına mümkün olacaq. Nazirliyin növbəti il üçün təqdim etdiyi hesabatdan həmçinin görünür ki, aqrar sektorun idarə edilməsinin təkmilləşdirilməsinə, innovativ texnologiyaların tətbiqinə, emal sənayesinin inkişafına və işğaldan azad edilmiş ərazilərdəki kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlardan istifadəyə üstünlük veriləcək.
Rüstəm KAMAL,
"Azərbaycan"
